Alles wat u over Limburgers wilde weten en nooit durfde te vragen.

Wanneer zich ergens een grote ramp met duizend slachtoffers voordoet, onder wie één Limburger, draagt Het Belang van Limburg ’s anderendaags als grote kop: “Runkstenaar verstuikt teen bij Grote Ramp”. Ziedaar het Limburg-gevoel in de praktijk. Het lijkt dan ook wat gek dat de krant vorige week haar lezers nog eens elke dag een extra bijlage voorschotelde, getiteld “Het Limburg-gevoel”. Alsof ze nog niet duidelijk genoeg was.

Ach, het was wel sympathiek. Bekrompen toont de Lim- en wereldburger zich allerminst. De krant drukte bijvoorbeeld tal van moppen af waarin de spot werd gedreven met de vermeende domheid van de Limburger. Veel van die moppen doen tegenwoordig trouwens volop de ronde, maar dan niet met domme Limburgers, maar wel met dito blondjes in de hoofdrol. Type: waarom gaat een blondje in een hoek staan wanneer zij het koud heeft? Omdat ze denkt dat het daar negentig graden is. Zoek-en-vervang “blondje” door “Limburger”.

Het leek alsof Het Belang met zijn lezers front wou vormen tegen de hoon van de buitenwereld. En warempel, volgens een peiling zouden Limburgers wel degelijk over een eigen identiteit beschikken. Ze beschouwen zichzelf als vriendelijk, sociaal, behulpzaam, gemoedelijk en gastvrij, met als minpunten: dat ze niet genoeg voor zichzelf opkomen en bescheiden, koppig en gesloten zijn. Maar zijn ze honkvast, want “niet te verpotten”, zoals Het Belang zelf stelt? Dat niet, dat vindt maar 2,3 procent van de ondervraagde Limburgers. En dom, zoals al die moppen willen? Zero procent.

Bovendien vormen Limburgers geenszins zo’n gesloten eenheid als niet-Limburgers denken. Jos Ghysen bijvoorbeeld is het Limburg-gevoel geheel vreemd. “Voor mij bestaat enkel het Hasselt-gevoel”, zegt hij, daaraan toevoegend: “Ik voel me trouwens ook geen Vlaming.” Limburgers vinden hun mede-Limburgers allerminst per definitie sympathiek. Meer dan 60 procent van hen koestert wel enig misprijzen jegens Hasselaars, Kempenaars, Maaslanders, Haspengouwers, Tongenaars, Genkenaars of West-Limburgers.

Lach dus niet te snel met Limburgers. Gentenaars denken onder Antwerpenaars alleen blageurs aan te treffen, Antwerpenaars willen niet bij de Vlaanders horen, terwijl die van Kortrijk Bruggelingen niet eens kunnen luchten. Is dat ook zo? Ideeën over volksaard of identiteit, waarmee mensen collectieve eigenschappen toegeschreven krijgen die hen tot een onvoorwaardelijke solidariteit en wederzijds respect zouden drijven, berusten vrijwel altijd op eigendunk, folklorisme en vooroordelen. Met de realiteit hebben ze doorgaans bitter weinig te maken. Zoals migranten luiaards en criminelen zijn, behalve natuurlijk die vriendelijke Marokkaanse buurman van ons.

Het is alleen een kwestie van het te willen. Daarom is het dat onze kust de Vlaamse kust heet (op het RTBf-weerbericht: le littoral), zoals Wim Verstraeten voor de VRT een Vlaamse ballonvaarder is en Mélanie Cohl in de kranten een Waals zangeresje wordt genoemd, dat zo goed presteerde op het Songfestival dat Vlaanderen volgend jaar een eigen zangtalent naar Israël mag sturen. En dat allemaal onder de Belgische vlag.

Hooooond

Dat u in Brugge of Mechelen het Limburg-gevoel niet kent, kan niemand u kwalijk nemen. Maar hoe zit het met uw parate kennis over de Limburgse medemens en zijn erfgoed? Test u zelf.

1. Het stadion van Racing Genk is genoemd naar een Limburgse schelm. Hoe heet deze schelm?

a) Tijl van Limburg

b) Tyl Gheyselinck

c) Willy Claes

d) Leo Delcroix

2. Genoemde schelm dankt zijn populariteit in Limburg aan:

a) het stelen van een schilderij

b) het ontslaan van tienduizenden mijnwerkers

c) de tewerkstelling van postbodes

d) zijn gedurfde kapsel

3. De eerste woorden van het Limburgs volkslied luiden:

a) “Ik wil u niet versteken…”

b) “Limburg allein…”

c) “Waar in ’t bronsgroen eikenhout…”

d) “Ich ben verloore geloope…”

4. Op de Grote Markt in Tongeren staat het standbeeld van:

a) Asterix

b) Patrick Dewael

c) Hugo Camps

d) Ambiorix

5. Voor Amerikanen is een Limburger:

a) een inwoner van de provincie Limburg

b) een stinkende kaas

c) een wereldburger

d) Willy Claes

Nieuwe Ethische Cultuur

Kent u het televisieprogramma Nieuwe Maandag, goede lezer? Wij van Zwarte Woensdag ook niet. Maar vorige maandag, dus, verschijnt daar zappenderwijs plotseling Annemie Nijs in beeld. Is het journaal al bezig? Nijs is sinds kort de nieuwe anchorwoman van de VRT, daarvoor volgde ze met grote zorg de werkzaamheden van de Commissie-Dutroux en, vooral, expert Brice De Ruyver.

Maar: het journaal misschien? Nee. Annemie vertelt over hoe televisiemakers de laatste tijd smakeloos ver gaan in de jacht op de kijker. Ter staving van haar verhaal, toont ze onder meer een fragment uit het BBC-programma van Ruby Wax met O.J. Simpson. U weet nog wel: die Amerikaanse vedette die vrijuit ging voor de moord op zijn vrouw en haar vriend; zijn proces kluisterde miljoenen Amerikanen wekenlang aan hun televisie. De beelden die Nijs heeft gekozen, zijn inderdaad stuitend: Simpson gebaart met een banaan in de hand dat hij de camera van Wax zal neersteken. Zo stierf ook zijn vrouw, als gevolg van enkele messteken.

Waar gaat dat naartoe, vraagt Nijs zich terecht af. Waarna ze een pleidooi houdt voor meer ethiek in de media.

Lovenswaardig. Maar vreemd genoeg vergeet ze iets te zeggen over de strapatsen van haar eigen VRT op dat vlak. Bijvoorbeeld. Bij de opgraving van de resten van An en Eefje toonde de openbare omroep beelden gemaakt door een video-amateur. De Franstalige zender die dezelfde beelden had, stopte daarbij tijdig: voor het moment waarop de meisjes worden opgedolven. De VRT ging all the way. Daar moet Annemie Nijs ethisch toch haar gedacht over hebben.

Enkele maanden geleden gaf de VRT een tribune van drie kwartier aan Regina Louf om haar hele verhaal te doen – waarvan iedereen intussen weet wat het waard is. Die zogenaamde X1 mocht daarbij ongeremd en zonder waarschuwing of ernstige vraag onnoemelijk leed berokkenen aan een groot aantal mensen, onder meer aan de nabestaanden van de meisjes die zogezegd in een seksnetwerk waren vermoord.

Daar moet bij de VRT binnenskamers zwaar slag over geleverd zijn. Want zo te horen, is het nieuwe boegbeeld van het journaal het lang niet eens met haar hoofdredacteur. Leo Hellemans wist namelijk onlangs trots dat “de VRT-beelden met Louf toch maar de hele wereld waren rondgegaan”. Zoals die van O.J. Simpson bij Ruby Wax dus. Of ziet Annemie Nijs een verschil dat ons is ontgaan?

Al te cynisch

Na de ontsnapping van Marc Dutroux waren er bij de Volksunie een paar die ze zagen vliegen. Voorzitter-met-verlof Bert Anciaux concludeerde dat het “revolutie” was. En het partijblad Wij vond dat het hoog tijd was voor verkiezingen.

“Het is al te cynisch dat omwille van de ontsnapping van Marc Dutroux de stem van de meerderheid van dit land wordt gesmoord. Even cynish is de vaststelling dat dankzij de angst voor het bruine gevaar PRL-FDF maar ook VLD en Agalev bereid zijn mee te werken aan de politionele en gerechtelijke hervormingen. Deze partijen vergissen zich wanneer ze denken dat de regering het roer zal keren. Of speelt de wens om in een volgende regering te stappen mee?” ( Wij, 30 april)

Foutje! De redactie van Wij had kennelijk voor haar beurt gesproken. Een week later zat ook de Volksunie bij Jean-Luc Dehaene aan de onderhandelingstafel. En dus moest in het partijblad een en ander op een elegante wijze worden rechtgezet.

“De deelname van de Volksunie aan onderhandelingen met de andere oppositiepartijen is een wijze beslissing. De voorstellen in de nota (van de oppositiepartijen, nvdr) maken duidelijk dat vernieuwing en de stap naar defederalisering via onderhandelingen met de Franstaligen in daden kan worden omgezet. In schril contrast tot het Vlaams Blok, Agalev en Ecolo verhoogt dit de geloofwaardigheid en bekwaamheid van de partij.” ( Wij 7 mei).

Gelukkig lag Wij van de vorige week toen al in de kattenbak.

Bijdragen: Hubert van Humbeeck, Piet Piryns, Peter Renard, Marc Reynebeau