Na Kim Il-sung kwam Kim Jong-il. Nu treedt in Noord-Korea Kim Jong-un aan. Wat de wereld mag verwachten van de derde telg in de dynastie, weet voorlopig niemand.
In Oost-Azië staan alle knipperlichten op oranje sinds de Noord-Koreaanse staatsmedia maandagochtend officieel bevestigden dat president Kim Jong-il aan een hartaanval is overleden. Het meest gesloten land ter wereld beschikt sinds enkele jaren over een atoombom en wordt als volstrekt onberekenbaar beschouwd. Vorig jaar nog kwamen bij aanvallen op doelwitten in Zuid-Korea tientallen mensen om het leven. Noord- en Zuid-Korea leven sinds de jaren vijftig op voet van oorlog.
De dood van Kim Jong-il komt niet echt als een verrassing. De speculaties over zijn opvolging begonnen al in 2008, toen hij als gevolg van een zware hartaanval maanden uit de openbaarheid verdween. Hij stelde vorig jaar zijn derde zoon, Kim Jong-un, aan als zijn opvolger. Van hem is niet meer bekend dan dat hij eind twintig zou zijn en dat hij enige tijd aan een privéschool in Zwitserland heeft gestudeerd.
Zijn vader was al net zo’n enigma. Kim Jong-il volgde zijn vader Kim Il-sung op in 1994. Hij zou 69 jaar zijn geworden, maar zeker is dat niet. Hij regeerde dus 17 jaar en dat was voor de Noord-Koreanen geen tijd van groot geluk. Hij bezorgde zijn land dus wel een atoombom, maar het had verder vooral te kampen met een gigantisch gebrek aan voedsel. Volgens de Verenigde Naties stuurde hij ook zeker 200.000 mensen naar strafkampen.
George W. Bush noemde hem ooit een ‘pygmee’ en rekende Noord-Korea tot de ‘as van het kwaad’. Maar volgens Amerikanen die in de jaren negentig, in de tijd van Bill Clinton, met hem onderhandelden, was hij een verstandige man die heel goed wist wat er in de wereld gebeurde. Dat hij een gewiekst onderhandelaar was, ondervond Bush later toen Kim Jong-il Washington tot een deal verleidde: hij kreeg hulp in ruil voor controle over zijn nucleaire capaciteit en het ontmantelen van de reactor in Yongbyon om vervolgens in 2009 – bij het aantreden van Barack Obama – toch weer een kernbom te testen.
Omdat Kim Jong-un nog maar goed een jaar als opvolger is aangewezen, sluiten waarnemers een machtsstrijd in Pyongyang niet uit. Hoe de nieuwe sterke man daarop zal reageren, weet niemand. Het is mogelijk dat hij kiest voor de vlucht vooruit, en Zuid-Korea aanvalt. Maar het kan net zo goed dat het Noord-Koreaanse establishment de tijd rijp acht om toch weer met de VS, Japan, Zuid-Korea, China en Rusland te gaan praten.
Chinakenner Jonathan Holslag vermoedt in ieder geval dat de opvolging goed met Peking is overlegd. China heeft alle baat bij stabiliteit in de regio. Het beschouwt Noord-Korea als een bond-genoot. Maar als het regime in Pyongyang instort, dreigt China door een stroom hongervluchtelingen te worden overspoeld.
H.v.H.
