De moskee is een belangrijke plek om de integratie te bevorderen, zegt imam Cemal Cavdarli.
Kamerlid Cemal Cavdarli (SP.A) is imam in Gent. Die functie is volgens hem de sleutel voor het integratieprobleem. ‘Dus moeten we hier imams opleiden die weten waarover ze spreken. En niet naar elkaar blijven roepen in een sfeer van provocaties. Alleen de extremisten aan beide zijden spinnen daar garen bij.’
De laatste weken werd het niet meer stil rond de moslimgemeenschap. Is het momentum er om een aantal broodnodige veranderingen door te drukken?
CEMAL CAVDARLI: Het is spijtig dat we pas na gebeurtenissen als de moord op Van Gogh het debat kunnen voeren. Waarom komt u mij bijvoorbeeld nu pas interviewen? Ik heb al vijftien jaar een abonnement op Knack, hoor. We moeten nu holderdebolder een toekomstvisie uitstippelen en de middelen vastleggen. Dat had allemaal veel eerder gemoeten, maar ik zie geen reden waarom we ons zouden overhaasten.
De problemen kunnen ook niet ontkend worden.
CAVDARLI: Natuurlijk niet. We moeten onze kop uit het zand trekken. En dat is decennialang niet gebeurd. De moslimgemeenschap, dat waren de gastarbeiders van wie er hoogstens een paar mensen op de verkiezingslijsten stonden – als electoraal schaamlapje. Maar die tijden zijn voorbij. De moslimgemeenschap maakt deel uit van de Vlaamse maatschappij. De derde generatie is hier geboren. Zij hebben geen taalprobleem en zijn bijzonder gevoelig voor racisme en discriminatie. Anders dan hun (groot)ouders decoderen zij de non-verbale en verbale provocaties, zoals van Patrick Dewael (VLD). Zo ontstaat er in korte tijd een hele introverte generatie die zich afsluit van de buitenwereld.
Hoe wilt u het integratievraagstuk oplossen?
CAVDARLI: Mijn miraculeuze oplossing ligt in de moskeeën. Dat zijn belangrijke plekken om de integratie te bevorderen. Maar dan moeten de imams wel hier opgeleid worden. Dat is ook wat ik tegen minister van Integratie Marino Keulen (VLD) heb gezegd. De invloed van een imam is moeilijk te overschatten. Voor duizenden mensen is hij de leidinggevende en gezaghebbende figuur. Het systeem van sociale controle vertrekt vanuit de moskee. Dat Gent veel minder criminaliteit kent dan andere steden met grote allochtonenpopulaties, heeft vooral te maken met dat mechanisme. Wie hier een misdaad begaat, weet dat hij en zijn familie een stigma opgekleefd zullen krijgen.
Toch liggen ook imams en moskeeën onder vuur in het kader van de strijd tegen terreur.
CAVDARLI: Vele imams zijn dan ook niet de integratiebevorderende leiders die ik voor ogen heb. Ze worden vanuit Turkije aangesteld voor drie jaar. Zij preken dus met oogkleppen op, want ze kennen hier amper hun weg en spreken de taal niet. Het is onmogelijk om hen in die korte periode dat ze hier zijn het hele inburgeringstraject te laten doorlopen. Daarom kunnen we de imams beter híér opleiden, aan een nieuw op te richten faculteit islamitische theologie. De eerste vereiste om de taak van imam goed uit te oefenen, is toch dat je de taal begrijpt van de gemeenschap waarvan je deel uitmaakt. Taal is dé sleutel en moet dus ook verplicht zijn.
Hoe kijken al die mensen die wekelijks de moskee bezoeken naar de gebeurtenissen van de voorbije weken?
CAVDARLI: De meeste mensen krijgen hun informatie niet uit eerste bron. Zo hebben ze de kortfilm van Theo van Gogh niet gezien. Ze lezen in Turkse kranten of horen via de schotelantenne dat er een vrouw in wordt beschreven met koranverzen. Als daarna blijkt dat de regisseur vermoord is, vinden sommigen wel dat hij het een beetje zelf gezocht heeft. Voor mij valt Submission onder de vrije meningsuiting. Maar behalve olie op het vuur gooien, snap ik niet wat je ermee bereikt. Moslims zijn al genoeg gestigmatiseerd. Hetzelfde geldt voor Mimount Bousakla (SP.A). Zij wil de Moslimexecutieve afschaffen, maar ze heeft geen alternatief. Zo provoceer je onnodig een hele gemeenschap. Enkele marginalen binnen de moslimgemeenschap die blijven roepen dat de Belgen ons nooit zullen aanvaarden, doen op zulke momenten gouden zaken. Net zoals diegenen aan de andere kant die pleiten voor nog meer blauw op straat.
Hannes Cattebeke
