Politici voeren een mooi wetenschappelijk waterproject zomaar af.
‘Er bestaat een reële kans dat, wanneer de Nederlandse kabinetsbeslissing wordt uitgevoerd, veranderingen in het landschap en juridische procedures de toegankelijkheid van de Antwerpse haven in het gedrang zullen brengen, en risico’s op overstromingen zullen doen toenemen, ook in Antwerpen.’ Harde woorden van hoogleraar Patrick Meire van de Universiteit Antwerpen.
De kabinetsbeslissing waarvan sprake, is het op 17 april (bijna sluiks) genomen besluit van de Nederlandse regering om de 300 hectaren grote Hedwigepolder op het grensgebied tussen België en Nederland in Zeeuws-Vlaanderen niet te ontpolderen en onder water te zetten. Nochtans waren daarover sluitende afspraken met de bevoegde Vlaamse regering gemaakt, en wezen alle wetenschappelijke rapporten over de kwestie ontpoldering als veruit de meest wenselijke oplossing aan.
Maar in Zeeuws-Vlaanderen, waar het creëren van polders in de cultuur zit ingebakken, dachten ze daar anders over. Dat de Nederlandse premier Jan-Peter Balkenende uit de regio afkomstig is, en er de gevoeligheden kent, zal wel meegespeeld hebben. De vele tot in de kleinste details gedocumenteerde rapporten zijn vervangen door wat algemeen als een kladje wordt omschreven: een A4’tje met een volstrekt achterhaald alternatief, geïllustreerd door nog een A4’tje met een slecht getekend kaartje. Men wil nu ‘buitengaats’gaan werken, buiten de dijken van de Schelde dus, wat erop neerkomt dat er nog een stukje Schelde-oever op het water zal worden gewonnen. Er wordt dus opnieuw ingepolderd, in plaats van ontpolderd.
Algemeen wordt gezegd dat er onvoldoende ‘maatschappelijk draagvlak’ was om de ontpoldering te kunnen laten doorgaan. Vooral boeren gingen hevig tekeer tegen het ‘opofferen’ van landbouwgrond voor natuur.
Het ontpolderingsproject was een noodzakelijk gevolg van de uitbreiding van de Antwerpse haven en het steeds breder en dieper worden van de Schelde om grotere schepen te kunnen doorlaten. Om de snellere waterdoorstroom (en de sterkere getijden) op te vangen, was het nodig water weg te kunnen kanaliseren van de stroom. Dat had via het openen van de Hedwigepolder naar de Schelde gekund. Door het ontpolderen zou er tegelijk voldaan zijn aan de eisen van de Europese Commissie om natuur die wordt opgeofferd aan economische belangen elders te compenseren. Met het ontpolderingsplan kon, in combinatie met het nabijgelegen Verdronken Land van Saeftinge, een prachtig natuurgebied van internationale allure en grote maatschappelijke waarde gemaakt worden.
Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) was geen grote voorstander van de ontpoldering, maar kon niet anders dan het plan steunen, omdat het tegemoetkwam aan een Europese verplichting. Hij heeft de Nederlandse beslissing echter niet aangevochten, hoewel hij dat op grond van de Scheldeverdragen had gekund, naar verluidt omdat hij ervan uitgaat dat de Europese Commissie ze zal vernietigen. Zodat er op termijn toch ontpolderd zal worden.
Ondertussen zijn gedegen wetenschappers als schoolkinderen voor schut gezet door lobbyisten, die de indruk hebben gewekt dat er voor ontpoldering een gebrek aan draagvlak zou zijn.
