Net als het wat oudere Facebook is Twitter een van de nieuwe sociale netwerken. Twittergebruikers kunnen een boodschap (een tweet genaamd) van maximaal 140 karakters doorsturen, en dat zoveel ze willen. Twitter (dat gratis is) nodigt dus uit om veelvuldige korte berichten te versturen, vandaar de bijnaam ‘de sms-dienst van het internet’. Het grote verschil met een gewone sms is het publieke karakter van Twitter. Je tweets worden namelijk gelezen door elke andere persoon die beslist om jou te volgen (je ‘followers’). Dat is het essentiële verschil met Facebook. Bij Facebook beslis je als gebruiker wie je vrienden (‘friends’) zijn, en alleen zij kunnen je berichten lezen. Bij Twitter is het omgekeerd: je wordt gevolgd door wie dat wil. Een tweet is dus per definitie publiek, ook al omdat je eigen volgers elke tweet die ze ergens oppikken kunnen doorsturen naar hun volgers – en zo gaat het maar door.
Toch is het mogelijk om een privébericht naar één persoon te sturen, en je kunt je Twitteraccount ook ‘sluiten’ (jij maakt dan net als bij Facebook uit wie je mag volgen en wie niet), maar dat gebeurt niet veel. In principe volg je op Twitter iedereen die je wilt, en kan iedereen jou volgen. Vandaar dat het vrijwel onmogelijk is om een verzonden bericht volledig te wissen: er is altijd wel iemand die het oppikte. Vraag maar aan Yves Leterme.
Wie inlogt op Twitter belandt immers meteen op zijn ’timeline’: alle berichten van alle twitteraars die jij volgt staan chronologisch opgelijst, het recentste bovenaan. Wat uitnodigt om in te haken op wat je interessant vindt. Zo raken tweets bijzonder snel en wijd verspreid. Ook al omdat men niet alleen vanaf een computer kan twitteren, maar ook via een smartphone. In Vlaanderen won Twitter vorige zomer in één dag tijd aan bekendheid en belang: de dag van het drama op Pukkelpop. Tijdens de chaos van de eerste uren na de storm vroegen ongeruste ouders en vrienden via Twitter informatie en gaven ze door. De vraag blijft of Twitter de hectiek bestrijdt dan wel aanwakkert: ook elk fout bericht gaat meedogenloos de Twittergemeenschap rond.
Wie twittert, doet dat ofwel gewoon onder zijn eigen naam (bijvoorbeeld @alexanderdecroo) of iets wat erop lijkt (bijvoorbeeld @freyabos – u weet wel wie dat is). In essentie is het een democratisch medium: wie wil, kan Barack Obama ( @BarackObama of @BarackObamaUSA) volgen en hem een bericht sturen. En ook als hij jou niet volgt, is de kans groot dat ‘hij’ (in dit geval: zijn team) jouw tweet leest. Je kunt ook twitteren onder een pseudoniem, niemand die het controleert en vooraf kan verhinderen. Vandaar dat er nogal wat valse accounts circuleren, ook wel als parodie op echte personen.
Natuurlijk is niet elke tweet even belangwekkend. Amerikaans onderzoek uit 2009 catalogiseerde 40 procent van de onderzochte berichten als ‘zinloos geklets’, 38 procent als conversatie, en slechts 4 procent als nieuws.