De verkiezing van de VLD-voorzitter spitst zich helemaal toe op de tweestrijd tussen uittredend voorzitter Herman De Croo en Guy Verhofstadt.
Een toevallig passant zou zich compleet hebben verkeken op het VLD-feest van het afgelopen weekeinde in Blankenberge. Daar werd de 25ste verjaardag gevierd van de afscheuring van de toenmalige PVV van de unitaire liberale familie. Oud-voorzitters van PVV (en VLD) vielen elkaar om de hals, partijmilitanten luisterden blijgezind naar de opeenvolgende sprekers. Maar ondanks de eendracht meende feestredenaar professor Walter Prevenier de media te moeten oproepen de komende verkiezing van de VLD-voorzitter niet als een verscheurende broederstrijd af te schilderen.
De professor toonde zich nog voorzichtig. Anderen, veelal partijbedienden, vrezen dat er na de komende stemverrichting geen Vlaamse Liberalen en Democraten meer overblijven. ?Wie ook de overwinnaar wordt, Guy Verhofstadt of Herman De Croo ; hij wordt een voorzitter zonder partij,? zegt een partijdraver. Mandatarissen sussen dan weer dat iedereen, inbegrepen de verliezers, zich achter ?de voorzitter? zal zetten, eens de verkiezing achter de rug ligt. ?Zoals Dewael en Verhofstadt zich, na diens verkiezing, achter De Croo hebben geschaard,? vervolledigt een doorgewinterde medewerker van de uittredende VLD-voorzitter.
Het wordt steeds killer rond Herman De Croo. Die blijft dezer dagen, op hoop van zege, de lokale afdelingen afschuimen. Intussen kan hij, vanuit zijn politieke eenzaamheid, alleen toekijken hoe de blijkbaar goed gesmeerde Verhofstadt-campagne zich ontrolt. Een campagne die eigenlijk al begin dit jaar werd ingezet met het zaal-F-initiatief en de Rwandacommissie. Bovendien krijgt ze al dan niet openlijk de logistieke steun van sommige, naar eigen zeggen, progressief geïnspireerde perslui. Opvallend daarin is de houding van de kranten van de liberale Persgroep. Enkele weken geleden al gaf hoofdredacteur Yves Desmet van De Morgen een opmerkelijk stemadvies, pro-Verhofstadt, aan zijn VLD-lezers. Zoiets was nooit eerder vertoond. De commentator, die destijds als kiesdraver van de Mechelse socialist Jef Ramaekers debuteerde, bleef naderhand consequent in zijn houding. Hij sprak een laudatio uit voor de gewezen VU-voorzitter, nu VLD-verruimer, Jaak Gabriëls en leverde een inleiding voor de nieuwste bundel van de toespraken van Guy Verhofstadt. En dat terwijl zijn collega Luc Van der Kelen van Het Laatste Nieuws volgens kwatongen op bevel van hogerhand elk commentaar op de kiesverrichtingen achterwege laat.
HET VOLLE POND
Intussen weet men in het Verhofstadt-kamp precies tot wie zich te wenden, alsof er lijsten bestaan van (ideologisch) betrouwbaren en onbetrouwbaren onder de partijleden. Zo gebeurt het dat een ondervoorzitter van een lokale VLD-afdeling wordt aangeschreven, zonder dat zijn of haar (minder betrouwbare) voorzitter daarvan op de hoogte is. Enkele veteranen van de partij hebben hun keuze al gemaakt. Willy De Clercq en intussen ook Frans Grootjans, de Antwerpse maître à penser die De Croo nooit heeft kunnen luchten, steunen Verhofstadt. Net als de verruimers, aangevoerd door de Bruggeling Pierre Chevalier. Zelfs iemand als de West-Vlaamse baksteenbakker Aimé Desimpel geeft nu het volle pond pro-Verhofstadt, uiteraard. Anderen, zoals Karel De Gucht en Annemie Neyts, doen wanhopige pogingen om buiten het strijdgewoel te blijven, wellicht in de hoop dat de partij ooit een consensusfiguur zal nodig hebben.
Wat De Croo, die dezer dagen vooral de nadruk op het sociaal-liberalisme legt, met de VLD wil bereiken, is intussen voldoende geweten. Veel minder duidelijk is de richting die de challenger uit wil. Van één zaak echter zijn z’n aanhangers nu al zeker : Verhofstadt wil zich niet in de dagelijkse partijbeslommeringen laten opsluiten. Hij zal, eens tot voorzitter verkozen, vanuit de Senaat de grote marsbevelen uitvaardigen. ?Verhofstadt heeft als Senator het parlement ontdekt,? verzekert een van zijn vlijtigste medewerkers. De grote vijanden, en dus de neer te halen doelwitten, voor een herboren VLD van Verhofstadt zijn premier Jean-Luc Dehaene en SP-voorzitter Louis Tobback. Laatstgenoemde omdat hij een paarse coalitie naar Nederlands model in de weg staat.
Met de verkiezingen achter de rug wil Verhofstadt als ?een wijze mandarijn? op de achtergrond blijven en zullen in de debatten en in de media de verscheidene specialisten aan het woord worden gelaten. Al geldt daarop nu al één uitzondering : begrotingsspecialist en tegenkandidaat Rik Daems. Die heeft nu, althans voor de Verhofstadt-aanhang, zijn politieke toekomst achter de rug. Eén consigne staat nu vast : alleen in geval van hoge nood wordt nog over de sociale zekerheid gerept. Verhofstadt wil zich geen tweede keer aan deze steen stoten.
Het beheer van de partij zelf zal wellicht aan Patrick Dewael worden overgelaten. Er is ook sprake van een grotere rol voor gewezen kabinetschef Jan Kerremans, een man die door het politieke systeem nochtans al ruimschoots is bediend. Maar ’t is een kniesoor die daaraan herinnert.
R.V.C.
Guy Verhofstadt : op de achtergrond, als een wijze mandarijn.
