In zijn bundel Over Politiek gebruikt professor emeritus Luc Huyse het beeld van de politicus als weerman. Een trouvaille die heel snel door politieke commentatoren en Wetstraatbewoners werd overgenomen.

De politieke weerman, zo schrijft Huyse, volgt de politieke loodgieter op, een uitstervend ras. Die loodgieters, dat waren bestuurslui die tot stukken in de nacht in afgelegen landhuizen of kastelen hun afspraakjes en koehandeltjes regelden en die dit ingewikkelde land bijtijds communautair herverkavelden. Of, toen dat nog kon, de munt lieten devalueren. Ze dienden daarbij steeds hun achterban of aanverwante belangengroepen. Volgens de professor was oud-premier Jean-Luc Dehaene (CD&V) het laatste toonbeeld van die loodgietende mohikanen. Het was overigens een zinsnede in Dehaenes afscheidsboek Er is leven na de 16 die Huyse inspireerde tot het uitwerken van de vergelijking tussen loodgieters en weermannen.

Na het vertrek van Dehaene werd het land dus overgeleverd aan de afgeborstelde en geföhnde weermannen. Deze nieuwe soort van politici drijft volgens Huyse op de golven van een wispelturige publieke opinie. Dankzij hun emotionele intelligentie voelen ze feilloos aan wat onder de bevolking leeft. En als hun emotionele intelligentie hen in de steek laat, zijn er nog altijd hun huurlingen, de spin doctors, die voortdurend de electorale temperatuur meten. Want van weerman tot weerhaan is slechts een stapje.

De meest getalenteerde van alle politieke weermannen, daar is iedereen het over eens, is ongetwijfeld Steve Stevaert: als geen ander voelt hij het volksgemoed aan. In een essay van twee bladzijden lang legde Yves Desmet afgelopen zaterdag in De Morgen uit dat de SP.A-voorzitter wel eens de inzet zou kunnen worden van de volgende Vlaamse verkiezingen. Inderdaad: Stevaert zelf, niet zijn partijprogramma. Het woord ‘programma’ komt in heel de uiteenzetting niet voor. Tenzij men met programma verwijst naar het amalgaam van frisse ideeën die de SP.A-mandatarissen op geregelde tijdstippen moeten aandragen om de instantjournalistiek te voeden.

Al die weermannen willen graag met volle kracht voorwaarts. Maar omdat het gewicht van een programma hen daarbij niet mag hinderen, is het niet altijd duidelijk waar ze naartoe willen. Alleen van wat de paarse weermannen de afgelopen jaren in de Belgische en Vlaamse samenleving aanrichtten, zijn de eerste, verontrustende schadebestekken intussen gekend.

Het Belgische federale model werd door Paars helemaal afgetakeld. Kamervoorzitter Herman De Croo gaf in dit blad ooit toe hoe dat in zijn werk ging. Dezelfde partijvoorzitters en dezelfde partijbesturen houden zich bezig met federale en met regionale kwesties. Vlaams minister-president Bart Somers overleeft bij de gratie van zijn VLD-voorzitter Karel De Gucht en van de federale premier Guy Verhofstadt. Federaal, Vlaams, Waals, het is voor deze meerderheid één grote ruif waaraan elk van de coalitiepartners zich vrijelijk kan bedienen.

Op dit moment besturen zo’n viertal ministers en evenveel partijvoorzitters vrijwel ongecontroleerd het land. De overige leden van de regering zitten erbij als ornament. In enkele gevallen zelfs letterlijk. Toen de socialistische excellenties Kathleen Van Brempt en Freya Van den Bossche onlangs voor de bevoegde kamercommissie hun beleid kwamen toelichten, werd het merendeel van de aanwezige parlementairen bevangen door plaatsvervangende schaamte over zoveel politieke lichtheid.

Intussen dreigt voor de Antwerpse OCMW-ziekenhuizen het failliet. Het armoedejaarboek leert dat het aantal Belgen dat het met een leefloon moet stellen tussen 2001 en 2002 met vijftien procent is toegenomen. Waarmee de dalende trend van de vorige jaren is omgebogen. Het aantal kinderen in het buitengewoon onderwijs steeg in dezelfde periode met liefst tweeëndertig procent.

Enkele weken geleden berichtte dit blad over de complete verkrotting van het federale staatsapparaat. Vorige zaterdag meldde De Standaard dat de Vlaamse Gemeenschap na vijf jaar paars-groen bewind op droog zaad zit. Rekeningen geraken niet of nauwelijks betaald. Leveranciers en aannemers van openbare werken worden aan hun lot overgelaten, met faillissementen en ba-nenverlies als gevolg.

Bij haar aantreden in 1999 zat de Vlaamse regering nochtans ruim in het papier. Er was ruimte voor een nieuw beleid, heette het toen. Waarop de meerderheid meteen in alle buidels tegelijk graaide. Patrick Dewael, nog zo’n weerman, die de grote verantwoordelijkheid draagt voor het financiële debacle van de Vlaamse Gemeenschap, verliet tijdig het zinkende schip. Hij troont sinds juli in de federale regering, op Binnenlandse Zaken. De VLD’er, die al heel zijn loopbaan als veelbelovend wordt bestempeld, is zelfs de meer dan waarschijnlijke opvolger van premier Guy Verhofstadt, in het geval die een Europese vluchtroute zou kiezen. Waaraan hebben wij dat verdiend?