Minder zout eten verlaagt de bloeddruk en vermindert het risico op hartziekten. Maar het zoutvaatje uit de keuken bannen, hoeft ook weer niet, zegt voedingsexperte Elisabeth De Waele van het Nutritieteam (UZ Brussel).
Ik heb last van hoge bloeddruk. Kan ik zout beter vermijden?
ELISABETH DE WAELE: Het is lastig om zoiets te adviseren zonder uw volledige medische achtergrond te kennen. Zout mijden is inderdaad een middel om hoge bloeddruk tegen te gaan, net als een gezond voedingspatroon, veel bewegen en eventueel aangepaste medicatie. Het Vlaamse voedingspatroon bevat over het algemeen te veel zout. Minder zout gebruiken verlaagt de bloeddruk en vermindert het risico op beroerten en hartziekten. Het is voor iedereen raadzaam om matig te zijn met zout.
Is volledig zoutloos eten gezond, of heb je een minimum aan natrium nodig?
DE WAELE: Het lichaam streeft naar een evenwicht tussen water en zout. Als die balans verstoord wordt, bijvoorbeeld omdat iemand te veel water drinkt of te weinig zout eet, dan kan dat tot problemen leiden. Zout totaal bannen is fout en kan zelfs levensgevaarlijk zijn. Een beetje natrium heb je hoe dan ook nodig. Vergelijk het met al die hippe diëten van tegenwoordig, die zeggen dat je één bepaald voedingsingrediënt niet meer mag eten. Net mensen die denken erg gezond bezig te zijn en zich allerhande zaken ontzeggen, brengen hun eigen lichaam uit balans.
Is zeezout voedzamer dan gewoon keukenzout?
DE WAELE: Keukenzout wordt gewonnen uit ondergrondse zoutlagen, zeezout uit verdampt zeewater. De voedingswaarden zijn zo goed als gelijk, met die nuance dat aan tafelzout vaak jodium wordt toegevoegd. Het zout dat bakkers gebruiken is zelfs verplicht gejodeerd. Dat jodium komt in ons voedingspatroon te weinig voor, en er wat van bijnemen kan zeker geen kwaad. Keukenzout kan nog andere additieven bevatten, bijvoorbeeld tegen klontervorming, maar dan in kleine hoeveelheden die niet schadelijk zijn. Keukenzout is bijzonder zuiver, zeezout kan dan weer nuttige spoorelementen bevatten zoals magnesium. Maar die vind je ook in noten of spinazie; overschakelen op zeezout louter voor die elementen is niet nuttig. Zeezout heeft geen bewezen meerwaarde, mist het toegevoegde jodium en is duurder in aankoop.
Waarom ga je van zout meer drinken?
DE WAELE: Het lichaam probeert de concentratie van natrium in het bloed constant te houden. Eten we veel zoute chips, dan zal het lichaam een dorstprikkel geven. We zullen drinken en de natriumconcentratie weer verdunnen. Te weinig natrium in het bloed leidt ertoe dat we meer urine produceren: een andere manier om de verhouding recht te trekken. Ons lichaam regelt dat evenwicht zonder dat we er erg in hebben.
Te veel zout is niet goed voor je, maar hetzelfde horen we ook van suiker, vet en vlees. Wat mogen we nog wel zorgeloos opeten?
DE WAELE: Een terechte vraag. We worden om de oren geslagen met voedingshypes. Laatst moesten de vetten het ontgelden, nu zegt men dat suikers absoluut te mijden zijn. Ik breng daar een saaie boodschap tegenin: alles mag, maar met mate. Varieer en gebruik vooral je gezond verstand. Overdrijf niet. Vis is gezond, maar niet elke dag. Fruit is bijzonder voedzaam, maar je kunt niet leven op fruit alleen. Dat wil niet zeggen dat je niet kritisch mag stilstaan bij wat je eet. In België eten we bijvoorbeeld te veel zout en ook te veel vlees. Dat patroon doorbreken is zeker verstandig, maar volledige voedingsgroepen bannen blijkt nooit een goed idee. Wie zijn eetgewoonten radicaal wil bijsturen, kan zich beter laten begeleiden door een arts of een diëtist.
