De regering-Jambon was al de zwakste Vlaamse regering ooit en nadat maandag de Septemberverklaring werd uitgesteld, stevent ze af op een nog groter debacle. De Vlaamse regering blonk de afgelopen weken en dagen opnieuw uit in wat ze beweert niet te willen zijn: een regering die veel te laat begint aan de begrotingsopmaak in de hoop dat er met lange, nachtelijke onderhandelingen een compromis in elkaar kan worden gedraaid. Een verfoeide methode die vaak op federaal niveau wordt toegepast, en ondertussen ook in Vlaanderen, met deze keer als desastreus gevolg: geen akkoord, geen Septemberverklaring, een regering die op apegapen ligt. Een zeperd over de hele lijn.
De regering-Jambon was ook deze keer niet van plan om veel onderbouwde beslissingen te nemen.
Bovendien gaven de onderwerpen waarover binnen de regering-Jambon wél een akkoord bestond ook al geen aanleiding tot veel vreugde. Net zoals vorig jaar trouwens. Precies een jaar geleden schreven we op deze plek dat de regering-Jambon bij de opmaak van de begroting 2022 op een merkwaardige manier rekening had gehouden met de rapporten die ze besteld had bij experts: ze besliste namelijk om net het tegenovergestelde te doen. Nu, één jaar later, werd dezelfde methode toegepast.
Zo was er een akkoord over de uitbreiding van de jobbonus, een extra vergoeding voor wie werkt. Aanvankelijk had die als doel om meer mensen aan het werk te krijgen, maar het is al langer duidelijk dat hij zijn doel voorbijschiet. Daarna werd de jobbonus verdedigd omdat hij de armoede zou bestrijden en de voorbije weken heette het dat hij de koopkracht moest opkrikken. Maar de jobbonus is niet meer dan ‘kostelijke symboolpolitiek’, zoals professor sociaal-economisch beleid Ive Marx (UAntwerpen) dat noemt. ‘Hij bereikt geen enkel substantieel doel op een efficiënte manier. Niet het stimuleren van de werkgelegenheid, niet het ondersteunen van de levensstandaard van de mensen die dat het meest nodig hebben.’
De regering-Jambon raakte het de afgelopen dagen en weken niet eens over het Groeipakket, in de volksmond nog altijd de kinderbijslag genoemd. CD&V wilde die volledig indexeren, zodat het bedrag mee zou stijgen met de inflatie. Daarmee zou ze een beslissing fors terugdraaien die haar eigen minister Wouter Beke een jaar geleden nam: een verlaging van de vaste verhoging van twee naar één procent. Enige consequentie bij de christendemocraten is dan ook ver zoek, allicht opgejut door de aanhoudend slechte peilingen die de CD&V minder dan 10 procent van de stemmen geven. In ieder geval staat het gehannes rond de kinderbijslagen haaks op het voornemen van de Vlaamse regering om de kinderarmoede op een wetenschappelijk onderbouwde manier aan te pakken.
Net als bij de vorige begrotingsonderhandelingen was de regering-Jambon ook deze keer niet van plan om veel onderbouwde beslissingen te nemen. En ook geen beslissingen die impact zouden hebben, zoals het optrekken van de bijdrage van de gebruikers aan de overgesubsidieerde dienstencheques. Of overdachte investeringen in bijvoorbeeld kinderopvang en onderwijs. Nee, veel liever wilde de regering-Jambon het schaarse Vlaamse geld uitstrooien over een zo groot mogelijke groep, kwestie van iedereen iets te geven. Veel geld uittrekken, zonder dat er gekeken werd of het wel efficiënt wordt besteed. Morsen met Vlaams geld dus.
Door het uitblijven van de Septemberverklaring is het al broze vertrouwen tussen de Vlaamse coalitiepartners nu opgeblazen. En het zal niet snel weer gelijmd zijn. Komt daar nog bij: het Vlaams Parlement is een legislatuurparlement en kan dus niet worden ontbonden voor de zittingsperiode van vijf jaar verstreken is. Er kunnen bijgevolg geen vervroegde Vlaamse verkiezingen worden gehouden. Het is duidelijk: tot na de stembusgang van mei 2024 zitten we met een Vlaamse regering waarvan we niets meer kunnen verwachten.
