De ontwikkelingshulp is ‘zuiverder’ geworden. Maar geldt dat ook voor de leningen die het ministerie van Financiën toekent?
Over de kwestie van gebonden hulp werd tijdens de schandaaljaren menig boompje opgezet. Besluit was dat ontwikkelingslanden verplichten om bepaalde producten in het donorland te kopen meestal tot hogere prijzen, en soms zelfs tot ronduit nutteloze aankopen heeft geleid – en dat België er daarom beter van kon afzien. Zegt Martine Van Dooren, adjunct-kabinetschef van Eddy Boutmans (Agalev): ‘Op dit gebied heeft Reginald Moreels (CVP) goed werk verricht en Boutmans heeft dat overgenomen: de band tussen industrie en ontwikkelingssamenwerking is doorgeknipt. Ik heb in die 25 jaar bij ABOS de industrie vaak zien langskomen. Nu is dat voorbij.’ Professor Robrecht Renard volgt haar daarin: ‘De situatie is veel verbeterd bij ontwikkelingssamenwerking. De hulp die wordt uitgegeven door Financiën, meer bepaald de leningen van staat tot staat, onttrekt zich echter aan de controle van Ontwikkelingssamenwerking. Mijn intuïtie zegt me dat het daar nog altijd is als vroeger. Als de evaluator lef heeft, gaat hij in dat potje kijken.’
Het kabinet van Boutmans relativeert die uitspraak: ‘Ontwikkelingssamenwerking heeft een zetel in Finexpo, het adviescomité voor leningen van staat tot staat. Over die leningen wordt trouwens in de ministerraad beslist en ontwikkelingsrelevantie krijgt daar meer aandacht dan vroeger. Twee weken geleden werd op de ministerraad voor het eerst de ontwikkelingsrelevantie van zo’n staatslening besproken.’ Het ging om een lening voor een telecomproject bij het ministerie van Defensie en de Nationale Diensten in Tanzania. De regering bestelde een evaluatie om de ontwikkelingsrelevantie ervan na te gaan.
De slotsom was dat het volgende deel van de lening er niet komt als de technologie niet meer voor burgerlijke doeleinden wordt gebruikt. Bij Financiën valt wel te horen dat er onder Moreels meer aandacht was voor de ontwikkelingsdimensie van de staatsleningen, onder meer omdat er dezer dagen niet altijd meer iemand van OS op de Finexpovergaderingen aanwezig is. En het hangt echt wel van die ene vertegenwoordiger af om de ontwikkelingsdimensie op de agenda te plaatsen. Hetzelfde geldt voor de Delcrederedienst (die exportverzekeringen aflevert) waar eveneens iemand van OS in de raad van bestuur zit. Al beslist in de Delcrederedossiers uiteindelijk de minister van Financiën, Didier Reynders (PRL), alleen. Zo werd een tijd geleden een exportgarantie goedgekeurd voor investeringen van Georges Forrest in de Congolese Gecamines-kopermijnen. Die beslissing was zo omstreden dat ze meteen aanleiding gaf tot gefluister over partijfinanciering.
John Vandaele
