De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge, Erik Suy, Monika Van Paemel en Etienne Vermeersch.
Mevrouw Van Paemel, het Vlaamse Parlement heeft moeizaam en verdeeld ingestemd met enkele resoluties die meer bevoegdheden voor Vlaanderen eisen.
Monika Van Paemel: De berg heeft een muis gebaard. Dit aanslepende debat lijkt volgens een verborgen agenda te verlopen, waarbij niet openlijk wordt gezegd wat men beoogt. De kloof tussen Vlaamse en Franstalige gemeenschap wordt stelselmatig verbreed, omdat die twee steeds minder met elkaar communiceren, en in de plaats daarvan een leugenachtig dispuut aangaan. Franstalige partijen grijpen de kans om zich als één blok op te stellen tegen de gemeenschappelijke vijand, en zich op die manier staande te houden. Zij eisen solidariteit, omdat er een tijd is geweest dat de Vlamingen steun kregen van de Walen. Dat is een loopje met de werkelijkheid nemen. Het Waalse kapitaal kende geen solidariteit. Niet met de eigen arbeiders en zeker niet met de Vlaamse, die enkel als goedkope krachten werden gebruikt. Het Waalse kapitaal heeft in de eerste plaats Wallonië leeggezogen, is daarna naar elders vertrokken, en heeft de hele streek aan haar lot overgelaten, ten prooi aan de grootste verloedering waarin griezels als Marc Dutroux gedijen. Dat is het ware verhaal, niet het geronk van de huidige Waalse politici, een clubje van petits bourgeois, die doen alsof ze namens de arbeiders spreken.
Datzelfde verhaal beleven we nu aan Vlaamse kant. Er is een gestadige input van Vlaanderen in Wallonië, maar de protesten daartegen zijn vaak vals. Er ontstaan in Vlaanderen kapitaalkrachtige groepen, die niet geïnteresseerd zijn in een gemeenschappelijke sociale zekerheid ter bescherming van de zwakkeren. Ook zij hebben een vertegenwoordiging in het Vlaamse Parlement. En terwijl ze klagen over de geldstroom van Vlaanderen naar Wallonië, willen ze vooral de geldstroom van hun klasse naar de minderbedeelden stoppen.
De CVP neemt een dubbelzinnige houding aan. Ze steunt de Vlaamse resoluties, maar wil ze niet op de federale agenda plaatsen.
Van Paemel:Marc Van Peel heeft een kapiteinspet op zijn hoofd gekregen, maar de koers van het schip wordt door anderen bepaald, verborgen in de bestuurskamer. Zijn partij blijft een veelkoppig monster, onder de knoet van machtige pressiegroepen. De CVP schenkt zelden zuivere koffie, en steekt zich weg achter een beduimeld sluiertje van moraliteit. De ethische problemen zijn bespreekbaar, en iedereen is vrij in zijn privé-relatie. Jaja, tot hij in conflict komt met een van die pressiegroepen. Dan wordt dat privé-leven als stok vanachter de deur gehaald, en wordt men uit het onderwijs gezet, of uit de pastorie, of van de kieslijst verwijderd. Het is deze verdoken manier van machtsuitoefening, waarbij iedereen voelt dat de echte waarheid niet wordt verteld, die fnuikend is voor het vertrouwen van de burgers in de overheid. Een van de gevolgen is dat mensen liever stemmen op partijen die maar al te duidelijk zijn in hun doelstellingen.
Patrick Derochette, de moordenaar van Loubna Benaïssa, wordt geïnterneerd en moet dus niet naar het Assisenhof.
Van Paemel: Men bergt zo iemand weg in een instelling, waar hij onder toezicht staat en medicatie krijgt. Zijn gedrag in die omstandigheden vormt de basis van een eventuele vrijlating, maar dat is niet te vergelijken met zijn gedrag in de maatschappij, waar die medicatie en dat toezicht minder strikt zijn of wegvallen. De controle op Derochette is alvast onbetrouwbaar gebleken. Deze mensen mogen niet vrij rondlopen, ze zijn een permanent gevaar voor de samenleving. Bovendien moet de gruwelijke moord op dat kind bestraft worden. Niet noodzakelijk voor Assisen, want een volksjury zou er een lynchpartij van kunnen maken, maar het is onze plicht tegenover het slachtoffer en de nabestaanden om een dergelijke misdaad te vonnissen. Justitie beseft niet dat in sommige gevallen door het strikt toepassen van het recht, het rechtsgevoel van de bevolking geschonden wordt. Dat heeft al eens tot een mars van driehonderdduizend mensen geleid.
Door te opteren voor een internering van Derochette, schuift de overheid haar verantwoordelijkheid af. Dat gebeurt wel vaker. In Mechelen heeft het stadsbestuur jarenlang de kop in de grond gestoken voor de onveiligheid, die elke Mechelaar tastbaar voelde groeien. Nu hebben ze het als laatste ook gesnapt, en gaan ze halsoverkop een gesloten instelling voor migranten maken. Wat om te beginnen flagrant in strijd is met de wet, en allerminst een oplossing biedt voor de eigenlijke kwaal.
Het rechtsgevoel is ook geschonden met de vrijspraak van Richard Ashby, de Amerikaanse piloot die in Cavalese tegen een kabelbaan aanvloog en de dood van twintig mensen veroorzaakte.
Van Paemel: Een stuitende uiting van de Amerikaanse arrogantie. De stars and stripes is niet toevallig de meest verbrande vlag ter wereld. Met dit soort uitspraken jagen de Amerikanen ook trouwe bondgenoten tegen zich in het harnas. Dat dit proces niet gevoerd is voor een burgerlijke rechtbank in Italië, maar voor een krijgsraad in Amerika, is een aanfluiting van de rechtsbeginselen. Dit was meer dan een zaak van militaire discipline. Cavalese is geen oorlogsgebied, de mensen in die skilift vormden geen bedreiging voor de Amerikaanse piloot. Als ik me niet vergis, is een paar jaar geleden de verkrachting van een Japans meisje door twee Amerikaanse militairen wel voor een Japanse rechtbank behandeld. Voor de Japanners hebben ze in de VS blijkbaar iets meer schrik dan voor de Italianen. Italië is in hun ogen niet meer dan een daguitstap voor Amerikaanse toeristen.
Deze piloot heeft zelf de video-opname van zijn dodelijke vlucht vernietigd. Een duidelijker schuldbekentenis kan je niet verzinnen. Ondanks dat, krijgt hij de bescherming van het korps. Een signaal voor elke Amerikaanse soldaat in den vreemde dat de enige wet waaraan hij zich moet houden, de wet van het Amerikaanse leger is. Hoe amoreel is het om de familieleden van de slachtoffers, onder het mom van openheid, met tandpastasmiles en proper gesteven uniformhemden op de legerbasis te ontvangen, om ze dan een tweede keer tot in het diepst van hun ziel te kwetsen. De manier waarop de Amerikanen dit hebben geregeld, is schandelijk. En het is al even erg dat de Belgische regering zich ervan afmaakt met een paar gemompelde “onbegrijpelijks”. Zowel België als Italië hadden hiervan een zwaar diplomatiek incident moeten maken, in de plaats van de hand open te houden voor de aalmoes die de Amerikaanse regering naar de slachtoffers gooit.
De eerste televisie-interviews met Monica Lewinsky zijn uitgezonden.
Van Paemel: Ik was aanvankelijk blij verrast door haar zelfverzekerde en frisse verschijning, een bright jewish upperclass girl. Maar dat gevoel werd snel vervangen door wantrouwen. Dit was een wat al te goed geregisseerde show, waarbij de oprechtheid enkel gespeeld werd. Wat mij ook stoorde, was dat de interviewer likkebaardend zat te vissen naar het seksverhaal, waarvan we de smeuïge details ondertussen allemaal wel kennen, terwijl hij beter had verder geboord naar de politieke achtergronden. Lewinsky had het, net als eerder Hillary Clinton, over een complot tegen de president. Dat is een veel belangrijker aspect. Want sinds het begin der tijden is seks altijd gebruikt als wapen tegen maatschappelijke tegenstanders. Om het even of het gaat om de veldwachter, de bisschop, een leraar, of een politicus. De essentiële vraag is meestal waarom het seksschandaal aan de grote klok wordt gehangen. Dat weten we in de Lewinsky-affaire nog lang niet. Wie zit achter Kenneth Starr? Wie heeft de val gezet en de relatie tussen stagiaire en president vergemakkelijkt of aangemoedigd? Wie heeft de vriendinnen van Monica ertoe gebracht haar confidenties op band op te nemen? Het antwoord op die vraag belangt ook ons aan. Want het kan veel verduidelijken over de Amerikaanse politiek, die per slot van rekening ook ons lot beïnvloedt. Gaande van roekeloze piloten, tot al de economische boycots die ze ons opdringen.
In Zuid-Libanon zijn de gevechten tussen de Hezbollah en het Israëlische leger weer opgelaaid. Zowel premier Netanyahu als Labourleider Ehud Barak kondigen aan dat ze binnen het jaar uit Libanon weg willen.
Van Paemel: De vraag is wat ze er ooit zijn gaan doen. Israël was niet in oorlog met Libanon, maar wilde zich verdedigen tegen Palestijnse groepen die daar, net als in Syrië, Jordanië en Saudi-Arabië, politieke activiteiten ontwikkelden, mogelijk terroristische. Maar geeft dat het recht om het hele zuiden van een buurstaat te bezetten? Om je actief te mengen in een burgeroorlog? En om buitenlandse milities aan te sporen tot een moordende raid op Palestijnse kampen, zoals in Sabra en Chatilla? Na twintig jaar de boel in puin te hebben geschoten, komen de Israëli’s tot de ontdekking dat puin een veel geschikter terrein is voor guerrilla-activiteiten, dan een geordende maatschappij. Er zullen in die zogenaamde veiligheidszone Israëli’s blijven sneuvelen, met telkens opnieuw vergeldingen als gevolg. En het officiële doel, de veiligheid van Noord-Israël, is niet bereikt. Er was meer kans op succes geweest met politieke en sociale voorzieningen voor de Palestijnen.
Kan een akkoord met Syrië over de Golan, de situatie in Libanon opklaren?
Van Paemel: Ik heb met eigen ogen gezien hoe je vanop sommige plaatsen in de Golan, met een mitrailleur tot midden in het Meer van Tiberias schiet. Israël wil dat gebied niet teruggeven, het is een te grote bedreiging. Ook al zijn de Syriërs nooit een oorlog tegen Israël begonnen, ze hebben enkel meegedaan in een groter Arabisch bondgenootschap. Hun eerste bekommernis is om zelf niet te veel Palestijnen binnen te krijgen. Syriërs, Jordaniërs en Irakezen zijn daarenboven onderling geen te beste vrienden. Die vallen Israël niet meer aan. Mochten ze dat doen, krijgen ze onmiddellijk de Amerikanen op hun dak. Israël stelt zichzelf ten onrechte voor als een staat die constant in het defensief moet. En maakt daarvan misbruik om als de meest offensieve actor in de regio op te treden.
Volgende week worden de onderhandelingen van Rambouillet hervat. Is er intussen iets veranderd?
Van Paemel: Een fractie van de Kosovaren lijkt bij te draaien, maar de Serviërs hebben van het oponthoud gebruikgemaakt om hun militaire aanwezigheid op te voeren. Dat was te verwachten, ze zijn meesters in de processie van Echternach. Wij blijven het gevaar van Kosovo onderschatten. Men hoopt op een herhaling van het Dayton-akkoord. Je dreigt met militair geweld, dwingt een akkoord af, en stuurt een vredesmacht ter plaatse. Dat kon in Bosnië, omdat alle partijen akkoord gingen, en het voor de grootste twee niet van levensbelang was. Vergeet dat voor Kosovo. No way dat de Serviërs een buitenlands leger, en dan nog dat van de jarenlange vijand, op hun grondgebied toelaten.
Als de Amerikanen hun dreiging uitvoeren en geweld gebruiken, en zo niet verliest die dreiging haar kracht, dan moet de Navo de oorlog verklaren aan Servië. Zonder dekking van de Verenigde Naties, zonder wereldwijd mandaat. Ik vraag me af of iedereen goed beseft wat dat betekent. En ik begrijp niet dat onze regering zich daar niet tegen verzet. Wij zijn toch ook lid van de Navo. Er zullen meer dan tien para’s sneuvelen als we in dat conflict betrokken geraken. Men onderschat ook Rusland. Als de Navo Belgrado aanvalt, komt het Russische leger de Serviërs te hulp. De Amerikanen krijgen voor deze operatie nooit de goedkeuring van de labiele politieke leiding in Moskou. Ik heb mij de jongste tijd verdiept in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog. Het is beangstigend om zien hoe men nu precies dezelfde inschattingsfout maakt als toen.
MONIKA VAN PAEMEL
Koen Meulenaere
