Zowel het nieuwe jaar als de politieke rentrée zijn begonnen in het slijk. Want terwijl de uit kerstvakantie teruggekeerde politici in de overstroomde gebieden, waar het Dender- en Scheldewater langzaam wegtrok, nog snel wat loze beloften rondstrooiden, werd in de Brusselse Wetstraat al met modder gegooid.
Toen hij midden 1999 premier werd, hebben VLD-kopstukken Guy Verhofstadt meermaals bezworen zijn affaires met Leo Goovaerts, de gewezen penningmeester van de partij, in orde te brengen. Want met een betwisting over een persoonlijke lening van Goovaerts aan Verhofstadt – intussen is er sprake van een gift aan de partij – springt een politicus, en vooral een premier, liefst niet al te lichtzinnig om. Zeker een premier moet te allen tijde de indruk in stand houden dat de burger hem zijn portefeuille kan toevertrouwen. Maar met de nonchalance – om niet te zeggen overmoed – hem eigen, veegde Verhofstadt dit probleem van tafel.
Geheel onverwacht was de aanval van Goo-vaerts niet. Enkele maanden geleden nog liet hij zich in een gesprek met dit blad iets ontvallen over ‘ politici die hun macht gebruiken om hun schulden niet te betalen‘. Eind vorige week dan duwde Goovaerts, die een eigen liberale partij op het spoor wil krijgen, het oude lijk helemaal uit de kast.
Waar draait het nu om? In 1988 zou Guy Verhofstadt, toen net minister af, toenmalig VLD-penningmeester Leo Goovaerts om een persoonlijke lening hebben verzocht. Volgens Goovaerts had Verhofstadt de partijfinancies aangesproken om zijn campagne te financieren. Met als gevolg dat de partij geen middelen overhield om het personeel uit te betalen. Goovaerts schreef daarop twee miljoen frank – 50.000 euro – over van zijn privébankrekening naar die van Verhofstadt. Daar bestaat een document van, dat afgelopen zondag op het VRT-journaal is getoond. In die jaren waren financiële giften aan politieke partijen tot twee miljoen frank fiscaal aftrekbaar. Dat destijds geen fiscaal attest werd uitgeschreven voor Goovaerts versterkt de indruk dat het hier om een lening, en niet om een gift ging.
Afgezien van de lening werd in marstempo geld opgehaald bij bevriende bedrijfsleiders, om Verhofstadt, die tachtig procent van het ingezamelde geld voor zijn rekening mocht nemen, in staat te stellen zijn schulden bij de partij af te lossen.
Wat zich daarna heeft afgespeeld, is minder duidelijk. Goovaerts meende in elk geval met die lening een gave kans te hebben op een verkiesbare plaats op de VLD-senaatslijst voor de verkiezingen van juni 1999. Toen de penningmeester eerst van de lijst en daarna ook nog uit het partijbestuur werd gewipt, bracht hij zijn financieel dispuut met Verhofstadt voor de rechtbank.
Naderhand heeft Goovaerts, naar eigen zeggen om de rechtszaak stil te leggen, een verklaring getekend waarin de tien jaar oude lening plots een persoonlijke gift aan Verhofstadt werd. Bovendien zou hem een soort eerherstel hebben gewacht. Goovaerts zelf zou daarbij hebben gedacht aan een koninklijk commissariaat voor de wegwerking van de juridische achterstand of iets rond de bescherming van de privacy – zijn stokpaardje als senator.
Maar ondanks interventies van oud-minister Karel Poma – ook Justitieminister Marc Verwilghen was die oplossing niet ongenegen – bleef Goovaerts, tot zijn grote frustratie, aan de kant. Hij heeft nu zijn gram gehaald, door het hele verhaal aan de grote klok te hangen.
De opeenstapeling van halve waarheden en hele leugens over de begroting, de economische groei, de misdaadcijfers, de desastreuze manoeuvres rond Sabena, de mistige band met bedrijven betrokken bij de uitbouw van het Internationaal Perscentrum en de fiscale afwikkeling daarvan, de politieke benoemingen, de werkelijk kosten van de federale webstek, en nu het verhaal van Goovaerts, het wordt op de duur heel moeilijk om dit alles nog recht te knippen. Vooral voor VLD-voorzitter Karel De Gucht, die werd opgezadeld met de taak om de premier, die het afgelopen weekend angstvallig buiten beeld bleef, uit de wind te zetten.
De Gucht kampt intussen met het opge- kropte ongenoegen rond de door Verhofstadt opgedrongen verruimingsoperatie. Hij heeft dat afgelopen zaterdag bij de stemming over de West-Vlaamse VLD-kamerlijst nog mogen ondervinden.
In die omstandigheden moet De Gucht een verwoestende scheuring, waar Goovaerts op aanstuurt, zien te voorkomen. Het zal hem niet gemakkelijk vallen. Ook al omdat de ideologische onderbouw van de jongste VLD-operatie onbestaande is. En bij afwezigheid van een ideologie blijft alleen het machtsspel over. Zoals het verhaal van Goovaerts aantoont.
Sommigen zullen zich nochtans herinneren hoe begin 1995, toen de toenmalige SP in de Agusta-storm werd meegesleurd, Patrick De-wael en Hugo Coveliers met veel gedruis richting Italië trokken, alwaar zij de operatie mani pulite – propere handen – van onderzoeksrechter Antonio Di Pietro gingen bestuderen. Want ook in ons land moest een einde worden gemaakt aan het corrumperende machtsspel.
Nu we eraan terugdenken: eigenlijk hebben we nooit vernomen wat Dewael en Coveliers daar hebben opgestoken.
Rik Van Cauwelaert
