Snurken veroorzaakt heel wat ellende, zowel voor de snurker als voor de mensen eromheen. Een beetje mondgymnastiek kan wonderen doen, zeggen Braziliaanse onderzoekers.
Meer dan de helft van de mensen snurkt weleens. De ene occasioneel – na een dronken nacht, bij een verkoudheid of als hij tijdens het slapen op zijn rug draait -, de ander dagelijks en in alle omstandigheden. Zwaar snurken komt vaak voor in combinatie met slaapapneu, waarbij de ademhaling herhaaldelijk stokt en de slaper na elke apneu, meestal onbewust, even wakker schrikt.
Volgens een Braziliaans onderzoek, dat werd gepubliceerd in het medisch-wetenschappelijke tijdschrift Chest, is het einde in zicht. Uit het onderzoek bleek dat 36 procent van de mensen die driemaal per dag gedurende acht minuten tong- en mondgymnastiek deden, minder ging snurken. Ze grollen niet alleen minder vaak, maar ook minder luid – althans bij matige snurkers of mensen met een milde vorm van slaapapneu.
De verklaring is eenvoudig. Tijdens het slapen ontspannen de spieren, waardoor de tong of het zachte weefsel in de keelholte de luchtwegen kunnen blokkeren. Dankzij oefeningen worden de mond- en tongspieren steviger, en zakt de tong tijdens de slaap minder gemakkelijk in de keel.
En toch. Slaapexpert Johan Verbraecken van het UZ Antwerpen heeft er zo zijn twijfels bij. ‘Je moet om te beginnen een onderscheid maken tussen gewoon snurken en snurken met slaapapneu. Er bestaat onderzoek naar het effect van mondgymnastiek op mensen met slaapapneu. Men zag inderdaad een verbetering, maar die was te beperkt om mondgymnastiek aan te bevelen in de routinezorg van deze patiënten.’
Je mond- en tongspieren zullen weliswaar sterker worden door de oefeningen, geeft Verbraecken toe, ‘maar ’s nachts valt die spierspanning opnieuw weg en beland je al snel in dezelfde situatie als vóór de gymnastiek’. Uit eigen ervaring weet de arts ook dat alleen al de deelname aan een onderzoek vaak een placebo-effect teweegbrengt, waardoor het snurken tijdelijk afneemt. ‘Mensen die aan zo’n studie meedoen, gaan in die periode meestal ook wat gezonder leven en ook dat speelt een rol.’ De werkelijke impact van de mond- en tonggymnastiek valt met andere woorden moeilijk te meten.
Oma had gelijk
Met enige regelmaat duiken in de media berichten op over wonderrecepten tegen snurken. Een halfuur per dag didgeridoo spelen, bijvoorbeeld, zou ook helpen. ‘Daarmee activeer je de spieren van je mond en je keel’, zegt Verbraecken. ‘Er was een studie die aantoonde dat het een gunstig effect heeft op mensen met slaapapneu, maar in andere studies werd dat weer ontkend. Los daarvan kun je didgeridoo spelen niet aan iedereen voorschrijven. Stel je voor dat mensen die in een appartement wonen elke dag een halfuur didgeridoo oefenen. Dan wordt iedereen knettergek.’
Afvallen lijkt een veel effectiever middel tegen snurken. Tachtig procent van de patiënten die in slaapklinieken belanden, heeft last van overgewicht of obesitas. Alcohol vermijden is ook een must. Alcohol lijdt tot spierverslapping, met snurken tot gevolg.
En ook een andere slaaphouding kan veel goedmaken. Veel mensen beginnen te snurken als ze op hun rug liggen. Daar valt makkelijk iets tegen te doen. Grootmoeder wist het al: naai een tennisbal in de rug van je pyjama, en je draait je vanzelf op je zij. Varianten daarop zijn slapen met een rugzakje met een kussen erin, en er zijn ook speciale antisnurkkussens te koop. ‘Maar uit studies blijkt dat 85 procent van de mensen de tennisbalmethode al na een jaar opgeeft. Blijkbaar vindt men die bal niet echt comfortabel’, zegt Johan Verbraecken. Een moderne versie van de tennisbal heeft meer succes: een apparaatje dat de lichaamshouding monitort en trillingen veroorzaakt zodra de slaper op zijn of haar rug dreigt te rollen.
Een Zwitserse steekproef bij 2000 mensen, gepubliceerd in The Lancet Respiratory, liet zien dat 49 procent van de mannen en 30 procent van de vrouwen ouder dan 40 aan slaapapneu lijden. Los van het gewone snurken dus, waar 60 procent van de mensen weleens last van heeft. Vaak beseffen mensen niet dat ze slaapapneu hebben, al is de slaapstoornis lang niet zo onschuldig. Mensen met slaapapneu hebben drie keer meer kans op een hoge bloeddruk en hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, hartinfarcten en diabetes.
Wie slaapapneu bij zichzelf of zijn partner vermoedt, laat zich dus maar beter grondig nakijken. Die tonggymnastiek raden we aan voor recreatief gebruik.
DOOR HAN RENARD, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
Didgeridoo spelen helpt ook tegen snurken, maar dat wil je mensen in een flatgebouw niet aandoen.
