Flanders Technology International wordt minder beurs en meer evenement. Het bijna dode FTI-gebeuren herrijst in Technoland.
OP 3 mei 1983 opende de eerste Flanders Technology, Vlaanderens technologiebeurs, in Gent de deuren. De toenmalige verslagen over die gebeurtenis klinken euforisch. ?De opening van Flanders Technology in aanwezigheid van koning Boudewijn, de voltallige Vlaamse regering, premier Wilfried Martens (CVP), vele nationale ministers en een niet gering aantal ambassadeurs van deelnemende landen, werd een overrompeling. Aanvankelijk onzeker van het succes van de eerste Vlaamse technologische beurs, hadden de organisatoren beslist dat professionele en andere bezoekers tegelijkertijd toegang hadden. Er was echter geen doorkomen aan. Meer dan eens moest Flanders Technology letterlijk zijn deuren sluiten omdat er niemand meer bij kon. Voor het Floraliapaleis vormden zich lange rijen kijklustigen. De politie kwam er aan te pas om de stuwende menigte in bedwang te houden.”
Vier, vijf edities van de tweejaarlijkse beurs later begon er sleet op te komen. In 1990 al liet toenmalig Vlaams minister voor Economie Norbert De Batselier (SP) stiekem wat onderzoek doen en hij kwam tot een voor FTI vernietigende conclusie. ?Als instrument van sensibilisering beantwoordt Flanders Technology niet langer aan een maatschappelijke behoefte.” De technologiebeurs liep vast in de interne tegenstelling van zijn formule. Ze was tegelijkertijd een massa-evenement en een vakbeurs voor zakenlui. Of zoals Vlaams minister-president Luc Van den Brande (CVP) beschrijft, ?een hoogmis van de spitstechnologie voor een beperkte groep ingewijden.”
De jongste beurs, die van mei 1993, kon echt geen succes meer heten. Ze trok 85.621 bezoekers, nog niet de helft van de 200.000 waaraan we waren gewend geraakt al werden de bezoekersaantallen van vorige FTI’s waarschijnlijk politiek bijgekleurd. De organiserende Stichting Flanders Technology hield zich kranig. Gedelegeerd bestuurder Eric Jacquemyn riposteerde : ?Te weinig bezoekers ? Geen probleem. Wij hebben dat zelf zo bedoeld, door de beurs meer te richten op professionele contacten en minder op de show voor het grote publiek.”
Toch speelde de Vlaamse regering met de gedachte de technologiebeurs stilletjes te laten sterven, als een versleten instrument. Volgens de lopende regelmaat had er vorig jaar in mei een FTI moeten zijn. Ze kwam er niet. De Vlaamse regering en de Stichting Flanders Technology herpakten zich en ze herbegonnen met een compleet nieuwe formule. Van 15 tot en met 21 april vindt in Flanders Expo in Gent ?FTI-Technoland” plaats. Zegt Jacquemyn : ?De formule was inderdaad aan herziening toe. De jaren negentig zijn de jaren tachtig niet. Wij moeten nu geen chip meer tonen. Tien jaar geleden kon het publiek zich daar nog aan vergapen, nu is dat iets heel gewoons. Wij tonen nu welke invloed technologie heeft op het leven en werken van iedereen. Technoland is eigenlijk geen beurs meer. Het is een evenement, veel concreter, levendiger en indrukwekkender dan vorige FTI’s. Wij brengen opnieuw wetenschap en technologie dichter bij de mens.”
DIRV.
De eerste Vlaamse regering was begin de jaren tachtig overrompeld door het succes van de technologie. Regeringsleider Gaston Geens (CVP), de ?peetvader”, liet die politieke troef niet verloren gaan. Hij gebruikte de beurs en de technologie als uithangbord voor Vlaanderen en, passend bij zijn lichtjes autoritaire neigingen, voor zichzelf. De naijverige reactie van Wallonië bewees dat dit wel wilde lukken. En Patrick Dewael (VLD), die in de regering-Geens II minister van Cultuur was, kopieerde de Vlaamse regeringsleider. Met zijn ?Vlaanderen Leeft” poogde hij met cultuur populariteit op te bouwen, zoals Geens het geslaagd deed met technologie.
Maar de Flanders Technology’s waren in de jaren tachtig, zeker bij de eerste edities, geen geïsoleerde happenings. De beurzen pasten volledig in het industrieel beleid en het wetenschapsbeleid van de Vlaamse regering, in de ?derde industriële revolutie in Vlaanderen” (Dirv). Een volgestouwd Brussels Congressenpaleis kwam onder de indruk van Geens’ boodschap. ?De Dirv-actie is op de allereerste plaats een actie om de hele bevolking te sensibiliseren voor en te informeren over de nieuwe technologieën, meer in het bijzonder over de bijdrage ervan tot economische vernieuwing, betere werkgelegenheid, sociale en culturele ontwikkeling. De instrumenten voor het overheidsoptreden inzake onderzoek, investeringen, werkgelegenheid, afzetbevordering, opleiding en vorming, werden in dit kader ingebouwd en aangepast.”
Die toen populaire Dirv gebruikte wel veel woorden voor minder inhoud, maar de boodschap van vooruitgang en economische vernieuwing klonk fris. Ze contrasteerde vooral met de besparingsdrift van de nationale regering. In een slabakkende conjunctuur pompten de Vlaamse ondernemingen moed uit een eigen Vlaamse regering, de Dirv en Flanders Technology. ?Wat wijzelf doen, doen we beter,” was niet alleen een politieke slogan.
In 1988 publiceerde een rustigere Gaston Geens zijn ?Dirv-dynamiek – 7 jaar vernieuwingsbeleid in Vlaanderen”. Goed in de verf gezette successen, wat niet moeilijk was, want in de toen bloeiende economie groeiden de ondernemingen en daalde de werkloosheid. Daarna werd het muisstil rond de derde industriële revolutie in Vlaanderen. Imec, het interuniversitair onderzoekscentrum voor micro-elektronica, blijft het als Dirv-initiatief goed doen, net zoals in de biotechnologie Plant Genetic Systems en Innogenetics behoorlijk blijven presteren.
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV), een van de stuwende krachten, zoniet mede-initiatiefnemer van de Dirv, haakte af. De beroemde technologiegroepen van de Vlaamse werkgeversvereniging sukkelden in de vergetelheid. Alleen Flag blijft nog over, als een lobbygroep voor de lucht- en ruimtevaartindustrie, en Energik, dat in de florerende bedrijfstak van rationeel energieverbruik en milieutechnologie moeilijk kan mislukken.
Intussen leeft de Stichting Technologie Vlaanderen in de schoot van de Sociaal-Ekonomische Raad van Vlaanderen een ongemakkelijk bestaan. De studie van de sociale gevolgen van de invoering van nieuwe technologieën was de prijs die de Vlaamse regering de vakbonden moest betalen. Het hele Dirv-feest wekte bij hen maar matig enthousiasme.
GETUIGSCHRIFT.
De crisis van Flanders Technology International was de voorbije jaren die van een politiek opgezette beurs, die van het politieke beleid zelf was losgeschroefd. Vlaams regeringsleider Luc Van den Brande beschreef de vorige mislukte FTI-editie als ?een technologiebeurs, georiënteerd op het leggen van professionele en internationale contacten. FTI is een beurs geworden met minder diepgang, minder show, minder bezoekers maar met meer nuttige contacten en een grotere internationale belangstelling.” Een doodgewone beurs dus, in een kleine regio van Europa, die bovendien in Gent de internationale bekendheid van Europa’s (en Vlaanderens) hoofdstad Brussel moest missen. Professionele contacten, kan zijn. Maar meer en meer ondernemingen klaagden erover dat FTI een dure public-relationsaffaire werd en geen vakbeurs, waar effectief zaken worden gedaan of commerciële contacten gelegd. Ze was overigens te duur om kleine en middelgrote ondernemingen aan te trekken. De grote ondernemingen bleven wel present, vroeg of laat passeert iedereen met een dossier bij de Vlaamse regering en een getuigschrift van goed FTI-gedrag en zeden kan dan helpen.
Intussen is het Vlaams economisch beleid niet langer in de eerste plaats op nieuwe technologie gericht. De centrale thema’s van de Vlaamse overheid zijn nu de verankering van Vlaamse ondernemingen in Vlaamse handen en het clusterbeleid. Van Vlaams economieminister Eric Van Rompuy (CVP) moet trouwens nog altijd de eerste bevlogen verklaring over Flanders Technology worden gehoord.
Niemand beter dan peetvader Gaston Geens kon zien wat er met FTI mis was gaan lopen. ?De binding van FTI met de Vlaamse regering was verwaterd. FTI moet geen commerciële beurs zijn. De Vlaamse overheid blijft de motor achter de kracht van FTI.” Die boodschap is gehoord. Gaston Geens is aan het hoofd van de Stichting Flanders Technology vervangen door Luc Van den Brande. De Vlaamse minister-president zit voortaan de Stichting ambtshalve voor. En merkwaardig, waar vroeger de ondernemingen een zakelijke beurs bepleitten, blijkt nu uit enquêtes dat zij van Flanders Technology meer verwachten dan van een loutere technologiebeurs. Volgens de exposerende ondernemingen zit het unieke karakter van FTI in de nauwe verwevenheid van het bedrijfsleven, de sociaal-economische kringen en een ruim bezoekerspubliek, terwijl de sterke band met de Vlaamse regering bijdraagt tot dat karakter.
De Vlaamse regering nam bijgevolg de grote bocht. Flanders Technology International wordt FTI-Technoland. Zegt Luc Van de Brande nu : ?De technologiebeurs wil wetenschap en techniek dichter bij een ruim, weetgierig publiek brengen.” Daarmee sluit hij weer aan bij de ooorspronkelijke traditie. De hightech-handshake, de menselijke hand die de robot de hand drukt, herwint zijn eer als symbool van de nauwe samenwerkingsvormen tussen de mens en de hoogtechnologische apparatuur.
Beursorganisator Eric Jacquemyn beschrijft Technoland als ?een visuele en interactieve happening, die technologische toepassingen toont.”
De informatiesnelweg vormt de ruggegraat van de beurs, een op het eerste gezicht eindeloze koker, die naar de acht werelden van FTI-Technoland leidt : communicatie als de sneltst evoluerende technologiesector met spectaculaire toepassingen ; mobiliteit ter oplossing van verkeersproblemen en aansluitend bij lucht- en ruimtevaart ; milieu en energie voor een rationeel energieverbruik en een schoner milieu ; productie met nieuwe methoden, systemen, producten en diensten ; werken met toepassingen van informatietechnologie, soft- en hardware ; wonen, ver gevorderd in nieuwe materialen en design en domotica en immotica ; ontspanning en vrije tijd ; gezondheid en voeding met productie- en bewaarsystemen, verpakking, farmaceutica.
INTERNETCAFE.
In elk van die werelden komen enkele blikvangers, met daarrond de ondernemingen en de professionelen. Zo laat Barco met een driedimensionele projectie het publiek kennismaken met de virtuele realiteit. Lego stelt zijn 650.000 stukjes tellende auto op werkelijke grote voor, inbegrepen een V8 motor. Er is een live-redactiecentrum en een electronisch sportcircuit, een productielijn voor T-shirts met scanning van de maten en ontwerp met cad-systemen, en een levensverhaal van het geneesmiddel. Vanzelfsprekend ook een Internet-café. De aantrekkelijkheid van de beurs moet gediend zijn met een stand van de Vlaamse regering en andere overheidsdiensten op een heus Martelaarsplein het Brusselse plein waar de kabinetten van de Vlaamse regering zijn gevestigd. En Jan Materne schreef een stuk ?De Collega’s 15 jaar later”, dat het oude werken aan het technologisch kantoor koppelt.
Bijwijlen lijkt het wel een pretpark. Aan die opmerking beleeft gedelegeerd bestuurder Eric Jacquemyn van de Stichting Flanders Technology geen plezier. ?De doelstelling van de Vlaamse technologiebeurs is niet veranderd. Wij bieden de Vlaamse bedrijven zoals voorheen een ideaal platform, waarop ze aan binnen- en buitenland kunnen tonen wat ze aan technologie in huis hebben. Helemaal nieuw is de manier waarop wij het brengen. Door decors, audiovisuele middelen, blikvangers, animatie, enzovoort te gebruiken, versmelt alles tot één groot evenement voor professionelen, het grote publiek en de jongeren.”
FTI-Technoland rekent op een recordaantal bezoekers. Trouwens, de afzonderlijke dagen voor professionelen en belangstellend publiek zijn geschrapt. Succes is wel nodig, want de Vlaamse overheid heeft nog tot 2011 een contract lopen met Flanders Expo, het tentoonstellingscomplex op het oude vliegveld van Sint-Denijs-Westrem, om er FTI’s te organiseren die het grote publiek aanspreken. Flanders Expo, gebouwd met een bijeengescharreld kapitaal van een miljard frank, is immers ook al een kind van Geens’ Dirv en het FTI-contract is een noodzakelijke voorwaarde voor enige rendabiliteit.
Guido Despiegelaere
De affiche van FTI-Technoland tekent de ommekeer : de beurs als een technologisch feest.
Eric Jacquemyn : Technologie dichter bij de mens.
De virtuele realiteit van Barco.
