Eerstdaags legt Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche haar herwerkte subsidieplan voor hernieuwbare energie ter goedkeuring voor aan de Vlaamse regering. Als er snel een akkoord komt, kan het in werking treden op 1 januari 2013.
Dat het certificatensysteem voor zonnepanelen tot zware oversubsidiëring leidde en grondig moest worden herzien, was bekend. De Vlaamse Regulator voor de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) publiceerde daaromtrent, samen met het Vlaamse Energieagentschap (VEA) al een beleidsadvies. Eerstdaags legt Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche (SP.A) haar subsidieplan voor aan de Vlaamse regering. Dat zal nauw aanleunen bij het beleidsadvies.
Ondanks de recente zware kritiek, wordt daarin gepleit voor het behoud van groenestroomcertificaten. De fundamentele wijziging ligt veeleer in een flexibilisering van het systeem, zodat een plotse oversubsidiëring van zonnepanelen of andere groenestroombronnen gemakkelijk kan worden weggewerkt. Een tijdrovende decreetwijziging zou niet langer noodzakelijk zijn om het subsidiesysteem snel aan te passen.
Vandaag krijgt elke consument die in groene stroom investeert één certificaat per megawattuur opgewekte elektriciteit, ongeacht de technologie die hij daarvoor gebruikt. Dat zou veranderen: aan de hand van verschillende coëfficiënten zou het aantal certificaten per geproduceerde MWh kunnen variëren. Zo’n coëfficiënt kan bijvoorbeeld de kostprijs van de gebruikte technologie zijn. Hoe duurder de technologie vergeleken met de traditionele energiebronnen zoals kernenergie, hoe meer certificaten per geproduceerde MWh zouden worden toegekend. Een fictief bijvoorbeeld: voor 1 MWh stroom uit windenergie zou je bijvoorbeeld één certificaat kunnen krijgen, of 90 euro. Voor 1 MWh stroom uit zonne-energie bijvoorbeeld twee, of 180 euro steun. De technologie van zonnepanelen is namelijk duurder dan die van windmolens voor hetzelfde resultaat. Een onafhankelijke instelling zoals het Vlaams Instituut voor Technologie & Onderzoek (VITO) zou de exacte kostprijs per technologie kunnen berekenen, net als de waarde van andere coëfficiënten.
Het doel van de hervorming is duidelijk: een dynamisch systeem uitbouwen om snel te kunnen inspelen op veranderingen in de markt en plotse oversubsidiëring meteen tegen te gaan. Daartoe zou ook een automatische spilindex worden opgesteld. De zogenaamde ‘onrendabele top’ van groenestroominvesteringen – de subsidies de nodig zijn om de investeringen rendabel te houden – zou geregeld geëvalueerd worden. Stel dat de elektriciteitsprijs plots de hoogte inschiet, dan wordt de onrendabele top kleiner. Met andere woorden: de investering wordt plots veel rendabeler en hoeft minder gesubsidieerd te worden. De steun zou dan meteen worden teruggeschroefd. Om oversubsidiëring tegen te gaan, zou behalve de spilindex ook een ‘eindigheid’ in de subsidies worden ingebouwd.
Een tweede grote wijziging die het beleidsadvies voorschrijft, gaat over de rol van distributienetbeheerders zoals Eandis. Die kopen nu groenestroomcertificaten op die de leveranciers op de markt niet kwijtraken. Dat doen ze tegen een gegarandeerde minimumprijs, die momenteel voor zonnepanelen veel hoger ligt dan de marktprijs. Om dat te compenseren, rekenen ze hun extra kosten door aan de eindgebruiker, wat meermaals leidde tot een explosie van de stroomfactuur.
In het nieuwe systeem zouden de leveranciers (zoals Electrabel, Essent, Luminus en Nuon) verplicht worden om meer stroomcertificaten op te kopen. Nu liggen de opkoopquota volgens het beleidsadvies te laag, met als gevolg dat er certificaten over zijn, wat de marktprijs drukt. Een verhoging van de quota zou volgens sommigen trouwens noodzakelijk zijn, wil België de Europese doelstellingen voor de investeringen in groene stroom tegen 2020 enigszins benaderen.
De hervorming klinkt ambitieus en zal ongetwijfeld nog heel wat discussie losweken. Maar Freya Van den Bossche wil er snel werk van maken. Tegen 1 januari 2013 zou haar nieuwe plan in werking moeten treden. Van den Bossche: ‘In 2012 zullen we helaas nog te maken hebben met de kwalen van het oude systeem. Daar moeten we zo snel mogelijk een einde aan maken, want het bevat te veel onrechtvaardigheden.’
Ingrid Van Daele
Hoe duurder de technologie, hoe meer certificaten per geproduceerde MWh zouden worden toegekend.
