De politieke strijd om ruimtelijke ordening zet zich door in de administratie.
Sinds vorige week moet de administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten (Arohm) het zonder haar topman stellen. De in 1999 benoemde directeur-generaal Hugo Beersmans zit voorlopig werkloos thuis. De Raad van State meent dat de Vlaamse regering in 1996 ten onrechte de benoeming van een andere kandidaat, Guy Braeckman, heeft geweigerd. Tegen de achtergrond van deze juridisch-technische benoemingsslag spelen, zowel toen als nu, politieke spanningen tussen blauw en rood (en groen) over het te voeren beleid.
Vorige week vrijdag raakte de regering het niet eens over het vervolg. De procedure van 1996 kan worden overgedaan en de functie weer vacant verklaard. Dat impliceert evenwel dat een rist andere benoemingen van na 1996 mee ongedaan moet worden gemaakt. Of Braeckman wordt vooralsnog geïnstalleerd in de job waar hij in 1996 naast greep. De VLD koos op de jongste ministerraad voor de tweede optie, maar stuitte op verzet van de coalitiepartners. De beslissing is nu twee weken verdaagd. Pittig detail: Braeckman is tegenwoordig adjunct-kabinetschef bij Vlaams minister-president Patrick Dewael (VLD). Diverse bronnen getuigen hoe al rond de jaarwisseling in VLD-kringen werd gesproken over de komende vernietiging van Beersmans’ benoeming. Bizar, omdat het arrest van de Raad van State pas vorige week viel. Nog vreemder, omdat diezelfde Raad van State zich in het verleden al meerdere keren tegen schorsing had uitgesproken.
Braeckman werd in 1996 voorgedragen ter vervanging van Armand Vermeulen, van liberale signatuur. De pas aangetreden regering-Van den Brande II had zich voorgenomen om de ruimtelijke wanorde in Vlaanderen verder aan te pakken. De socialist Eddy Baldewijns erfde het embryo van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) van zijn voorganger Theo Kelchtermans (CD&V). Hij wilde de trendbreuk versnellen. Het afscheid van Vermeulen, exponent van een oude cultuur, kwam zowel voor CVP als SP gelegen. Maar ook met Braeckman vreesde de SP een voortzetting van het aloude gedoogbeleid. De partij had net de slag om de bescherming van de duinen achter de rug. Niet zonder schade: kort voor het duinendecreet werd goedgekeurd, draaiden de betonmolens in de duinen op volle toeren. De SP heeft achter de uitholling van dat decreet altijd de hand vermoed van Braeckman, toen gemachtigd ambtenaar in West-Vlaanderen.
WANKELE MOTIVATIE
De SP zocht in 1996 een uitweg om de benoeming vooralsnog tegen te houden. Het heette dat de job niet meer overeenstemde met de vacature zoals ze in 1995 was opgesteld, omdat het beleid inmiddels grondig hertimmerd was, onder meer door het decreet op de ruimtelijke planning en het ontwerp van RSV. De regering volgde die wankele motivatie en weigerde Braeckman te benoemen. De gewraakte kandidaat trok naar de Raad van State, maar kreeg ongelijk. In februari 1997 wordt Josée Lemaître, toen werkzaam op het kabinet van Wivina Demeester (CD&V), directeur-generaal van ruimtelijke ordening. Ook tegen haar benoeming protesteerde Braeckman bij de Raad van State, opnieuw zonder gevolg. Enkele maanden later vertrekt Lemaître zelf, om kabinetschef te worden bij Brigitte Grouwels (CD&V). In mei 1999 wordt Beersmans de nummer één van Ahrom. Opnieuw vraagt Braeckman de schorsing. Nadat ook deze vraag is afgewezen, vraagt hij de vernietiging. De Raad van State zet in een auditeursverslag alles op een rijtje en beslist over de hele lijn dat schorsing noch vernietiging aan de orde zijn. Tot vorige week dus.
De spanning tussen ambtenarij en politiek is al aan de gang sinds het aantreden van paars-groen, en sinds Ruimtelijke Ordening in handen kwam van de VLD. Bij die partij leefde al geruime tijd wrevel tegen het – zo wordt het genoemd – ‘rood-groene fundamentalisme’. Het verhaal is evenwel genuanceerd. Minister Dirk Van Mechelen (VLD), die een ‘groene’ reputatie verwierf als voorzitter van de commissie Leefmilieu in de vorige regeerperiode, zet zich zo kwaad en zo goed mogelijk schrap tegen druk uit de liberale achterban. Met Beersmans leek hij goed te kunnen samenwerken. De man kreeg op voordracht van de minister in 2000 nog een premie voor zijn verdiensten als manager.
Omgekeerd leek bij de SP.A het wantrouwen van begin jaren negentig tegen Braeckman weggeëbd. De wetgeving is inmiddels wat ze is: streng. Zelfs de soepelste toepassing ervan blijft, naar de normen van de jaren tachtig, rigoureus. Wel wordt gevreesd dat de eventuele komst van Braeckman tot een kleine revolutie kan leiden bij Ahrom. Er dreigt ‘indien al geen opstand dan toch een vlucht uit de administratie’, zo luidt het bij diverse bronnen in politiek en administratie.
Filip Rogiers
