De toekomst van de BRTN en het verhaal van de rotte appels.

Waardig ouder worden dat valt niet mee.

CVP-voorzitter Johan van Hecke lichtte vorige week vrijdag in Het Nieuwsblad de vernieuwingsvoorstellen van zijn partij toe : “Kristen-demokraten kunnen niet aanvaarden dat ouderen aan de kant gezet worden als versleten werknemers. “

Tenzij ze bij de BRTN werken natuurlijk.

Diezelfde dag raakte het voorontwerp van het mini-dekreet bekend, dat de publieke omroep van een wisse ondergang moet redden. Als het aan Mediaminister Eric van Rompuy ligt, kunnen alle topkaders van de BRTN op hun zestigste oprotten. Ze mogen allemaal gaan klaverjassen en in Benidorm gaan overwinteren.

De ene CVP’er is natuurlijk de andere niet. De linkerhand weet niet wat de rechterhand doet. En journalisten zijn vanzelfsprekend geen gewone mensen. “Het vak dat wij beoefenen is rijk aan sloppen en doodlopende stegen”, zei de Nederlandse journalist Henk Hofland ooit. “Waar je ook over redakties loopt, zie je altijd wel een ouwe man die bezig is de afdeling filatelie te verzorgen. Dat is tragisch. Boekhouders kunnen hun werk doen tot hun laatste snik, maar journalistiek is een van de beroepen die je alleen kunt uitopefenen als je jong en vief bent. Waarom word je journalist ? Omdat je iets rusteloos hebt. Oudere journalisten die nog de blitz proberen te maken krijgen algauw iets belachelijks. Op een of andere manier klopt het niet met de motoriek van de ouder wordende heer dat hij nog met een bloknoot de boer opgaat om achter het nieuws aan te hollen of andere mensen hun wijsheden te ontfutselen. “

Het is waar : Kris Borms is te oud geworden om nog, met herfstbladeren aan zijn schoenen, in het holst van de nacht voor het hek in Hertoginnedal te staan posten of zich door Jean-Luc Dehaene te laten afblaffen. Maar is hij op zijn negenenvijftigste ook te oud om nog een goede hoofdredakteur te zijn ?

“De lamzakken en de profiteurs mogen blijven zitten”, klaagt Borms in De Morgen. Als het over de publieke omroep gaat valt algauw de term rotte appels. Die moeten verwijderd worden. Eric van Rompuy kiest daarbij voor de beproefde metode van de Cambodjaanse headhunter Pol Pot. Die vond het tijdverlies om één voor één de gekneusde eksemplaren weg te halen : “Je kunt beter de hele mand omkiepen en dan alleen de mooiste appels overhouden. “

Eric van Rompuy koestert ten aanzien van de BRTN haast messiaanse verwachtingen : niet voor niets moet de nieuwe topmanager voor Kerstmis gevonden zijn. Het mini-dekreet omschrijft eindelijk de taken van de publieke omroep. De BRTN is er tot lering en vermaak van ’t algemeen. Hij moet, behalve informatie en kultuur, sport en eigen drama, jeugd- en kinderprogramma’s, ook eigentijdse edukatie en stijlvolle ontspanning brengen.

Stijlvol ?

Het bijvoeglijk naamwoord stijlvol is volgens Van Dale een germanisme en het betekent : veel stijl hebbend. Het betekent, met andere woorden, in het geheel niets. En het is nonsens om zo’n begrip te hanteren in een wettekst. Je hoeft niet doorgeleerd te hebben voor jurist om te voorspellen tot welke leuke diskussies dat straks in het Vlaams parlement zal leiden.

Hoe lang is het helemaal geleden dat Eric van Rompuy zelve de boeken van Tom Lanoye en Herman Brusselmans wansmakelijk noemde ? Over smaak valt te twisten. Is Radio Donna stijlvol ? Is het stijlvol als Jacques Vermeire een pot augurken imiteert, als Balthazar Boma de werkster in heur billen knijpt of als Jaak Pijpen drie keer na elkaar euh zegt ? Het kan niet lang duren voor de mediaspecialist van het Vlaams Blok parlementaire vragen stelt over de stijlloze scheet die Kamagurka, geheel in strijd met het mini-dekreet, in een BRTN-programma heeft gelaten.

Piet Piryns

11 november 1995 (Foto : Patrick de Spiegelaere)

De kloof met de hamburger

“Hoe noemt men de funktie van eerste minister in de Vlaamse regering ? “

De minister-president !

Dat is één van de katechismusvragen die lezers van Het Laatste Nieuws vlot kunnen beantwoorden na de lektuur van het dossier over “het nieuwe België” dat ze vorige week gratis bij hun krant vonden. Lezers van Het Laatste Nieuws boffen toch maar. Het dossier nam hen mee “op tocht door een federaal land”. Omdat die tocht zoals bekend moeilijk is, was er een beroep gedaan op twéé ervaren gidsen. Allebei stonden ze met een foto pontifikaal op de voorpagina : Jean Luc Dehaene, eerste minister, en Benoît Gilain, General Manager McDonald’s Belgium. Allebei hadden ze een hoofdartikel geschreven. “Onze grote wens is om iedereen ervan bewust te maken dat ons land echt leeft”, deelt Benoît Gilain mee. En onder het logo van McDonald’s schrijft Jean-Luc Dehaene zijn eigen hamburgermanifest : “De nieuwe instellingen moeten de kans krijgen zichzelf te bewijzen, waarbij zij ongetwijfeld een eigen dynamiek zullen ontwikkelen. “

Om in de prijzen te vallen (een bezoek aan het federaal parlement) moeten de lezers van Het Laatste Nieuws een opstel schrijven over de nieuwe staatsstruktuur.

“Hoe noemt men de funktie van de eerste minister in de federale regering ? “

Super McBacon.

P.P.

De Bende

In de gerechtelijke onderzoeken naar de zogeheten Bende(s) van Nijvel is van meet af aan geblunderd geen mens die dat nog betwist. Niemand heeft echter ooit bewezen dat het gerecht het onderzoek opzettelijk verknoeid heeft. Vooral de parlementaire onderzoekskommissie niet die tussen ’88 en ’90 mocht uitzoeken hoe de strijd tegen banditisme en terrorisme in België gevoerd is. Maar uitgerekend de verslaggever van de Bende-Kommissie, kamerlid Tony Van Parys (CVP), zegt nu in een Panorama-reportage dat “niet alles onderzocht is wat moest onderzocht worden”. Een advokaat van de slachtoffers beweert dat “er zo geknoeid werd dat het niet meer uit onkunde was”. En de BRTN spreekt over “sabotage vanwege hogere magistraten, met de zwijgende instemming van de vorige ministers van justitie, als het al niet met hun aktieve medewerking was. “

Straffe taal. Van Parys zou als jurist toch beter moeten weten. Hoe heette het kamerlid ook alweer dat het voorstel van zijn kollega Luc Van den Bossche (SP) zodanig amendeerde dat de parlementaire kommissie het gerechtelijk onderzoek niet kon doorlichten ? Was dat niet Tony Van Parys ? Dat het parlementair onderzoek vervolgens verknoeid werd door de onkunde van kommissievoorzitter André Bourgeois (CVP) en het spektakel dat volksvertegenwoordiger Hugo Coveliers (toen VU) mocht opvoeren, is genoegzaam bekend. Het zijn nochtans hun indianenverhalen die de Panoramaploeg nog eens opgewarmd en zo gekruid mogelijk opgediend heeft.

De Bende-overvallen, herhaalt de BRTN, kaderen in een groot rechts komplot. De zogenaamde “reus”, die geregeld bij die overvallen gesignaleerd werd, “die massamoordenaar loopt in dit land rond op vrije voeten, ook al is hij gekend. ” De BRTN meent zelfs te weten dat de “de mogelijkheid die reus te ontmaskeren tot vandaag bestaat. ” Zelfs Jambers zou zoiets subtieler hebben aangepakt.

De advokaten die Panorama liet, opdraven vertelden nog maar eens dat voormalig onderzoeksrechter Freddy Troch van Dendermonde bij het onderzoek naar de Delhaize-overval in Aalst zulke netelige vragen stelde dat het dossier hem werd ontnomen. Freddy Troch, die zeker niet ongelukkig is met deze versie, zou dan als onderzoeksrechter ook nog “stiekem ontlast zijn van zijn mandaat”. De BRTN trekt daaruit “de onvermijdelijke konklusie : hier wordt vals gespeeld. “

Misschien is de waarheid prozaïscher. Is het onlogisch dat het (volgens sommigen vastgelopen) onderzoek van Troch eind 1990 bij de elf andere dossiers gevoegd werd die zijn ambtgenoot in Charleroi toen reeds behandelde ? Samenvoeging heet dat en daar is niets uitzonderlijks aan. Zoals het ook niet uitzonderlijk is dat onderzoeksrechter Troch, die in juni 1991 ondervoorzitter van de rechtbank in Dendermonde werd, op 17 september moest vernemen dat hij geen onderzoeksrechter meer kon zijn : zijn mandaat verstreek hoe dan ook in december 1991. Een ondervoorzitter die ook onderzoeksrechter blijft, dàt zou pas vreemd zijn.

De advokaten van de burgerlijke partijen beklagen zich erover dat zij eind 1990 bij de overheveling van het Troch-dossier naar Charleroi niet uitgenodigd, laat staan gehoord werden door de Kamer van Inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep in Gent. Maar dat is wél de gebruikelijke procedure en daarbij is het optreden noch van burgerlijke partijen noch van verdachten voorzien. De vraag van enkele advokaten om het dossier terug naar Dendermonde over te hevelen, is derhalve al even zinloos als het jongste voorstel van senator Hugo Coveliers (VLD) om het Bende-dossier van minstens 340.000 bladzijden op mogelijke manipulaties te laten onderzoeken door het Vast Komitee van Toezicht op de Politiediensten, het zogeheten Komitee-P, dat intussen geleid wordt door Freddy Troch.

De advokaten zouden de zwakte van de rechtbank in Dendermonde moeten kennen. Senator Coveliers zou kunnen weten dat minstens drie van de vijf leden van het Komitee-P (voorzitter Troch inbegrepen) zich dezer dagen voor de parlementaire begeleidingskommissie moeten verantwoorden over de slechte gang van zaken aldaar.

Alleen een extern foutenonderzoek en een terreinonderzoek in handen van een of meerdere magistraten met effektieve (inter-)nationale bevoegdheid kan misschien nog een oplossing brengen. Maar die konklusie is voor sommigen niet spectaculair genoeg.

Frank De Moor