‘Stad versus platteland? De echte breuklijn in de samenleving is die tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden’

De echte breuklijn in de samenleving is die tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden.

Mijn geliefde stad Antwerpen is de grootste slokop qua subsidies van de Vlaamse overheid aan de steden: maar liefst één miljard euro halen we binnen. Meteen een item waar CD&V-voorzitter Sammy Mahdi in de marge van het stikstofdebat een punt over wilde maken: het platteland moet worden geherwaardeerd. De vraag is of het platteland wel structureel wordt achtergesteld.

Gemeenschapspartijen ijveren per definitie voor de sociale cohesie in een samenleving. Dat de steden in vergelijking met het platteland sociaal minder samenhang vertonen, is een feit. Een gemeenschapspartij moet die realiteit aanklagen. Dat veel van de materiële welvaart zich vandaag in de stad bevindt, is algemeen bekend. Maar dat criminaliteit, verkeersdrukte, vervuilde lucht en kansarmoede in een stad als Antwerpen grotere problemen vormen dan in pakweg Poederlee, is ook gewoon een wetenschappelijke vaststelling. Logisch dus dat er meer middelen naar Antwerpen vloeien.

De platitudes over de stad storen mij. Dé stad bestaat niet. Het Groen Kwartier in Berchem is niet de Seefhoek, en Watermaal-Bosvoorde is in weinig opzichten te vergelijken met Laag-Molenbeek. Ook binnen de stad is de welvaart ongelijk verspreid. Zo bleek uit onderzoek in Nederland dat Amsterdam, een stad die veel middelen krijgt, wijken kent die dankzij een hoog welvaartsniveau goed scoren op het vlak van leefplezier, maar evengoed wijken heeft met een zeer pover welvaartsniveau.

De Nederlandse onderzoeker Twan Huijsmans besloot daaruit dat vooral het opleidingsniveau die verschillen tussen de stad en het platteland verklaart. ‘De cultuurstrijd’, zeg maar, tussen de progressieve elite in de steden die het multiculturalisme predikt, een streng klimaatbeleid eist en positief tegenover de EU staat, en het platteland dat graag nog een biefstuk eet, in een wijk met weinig biculturele mensen waar de EU minder geliefd is. Hij stelt dat ‘het verschil binnen de stad – tussen binnenstad en buitenwijken – groter is dan het verschil tussen buitenwijk en platteland’.

Hoogopgeleiden op het platteland staan gemiddeld positiever tegenover migratie en de klimaatmaatregelen dan laagopgeleide stedelingen. Dat is de breuklijn die zich in onze samenleving aftekent: de hoogopgeleide haves versus de laagopgeleide havenots. Zolang een diploma allesbepalend is voor de waarde van een argument in een discussie die geen link heeft met dat diploma, zal die polarisatie in onze samenleving blijven bestaan.