‘Spaanse premier Pedro Sanchez gokt met vervroegde verkiezingen. De kans dat hij verliest, is groot’

De Partido Popular (PP) van Alberto Nunez Feijoo leidt comfortabel in alle peilingen en lijkt klaar om met het extreemrechtse Vox te besturen.

Op 29 mei, de dag nadat zijn sociaaldemocratische PSOE stevig had verloren bij regionale en lokale verkiezingen, schreef premier Pedro Sanchez vervroegde parlementsverkiezingen uit. Die waren gepland in december, maar Sanchez vond dat de Spanjaarden zo snel mogelijk moeten laten weten welke kant ze met hun land uit willen. Ze mogen nu op 23 juli duidelijk maken of ze met hem en zijn linkse coalitiepartners verder willen of voor de rechterzijde kiezen, met de conservatieve Partido Popular (PP) en het extreemrechtse Vox.

Het is niet de eerste keer dat Sanchez een politieke gok doet. Na de verkiezingen van 2019 zette hij gedurfd een minderheidsregering op met het extreemlinkse Unidas Podemos, die verrassend standhoudt. Maar op dit moment heeft hij de wind niet mee. De PP van Alberto Nunez Feijoo leidt comfortabel in alle peilingen. Ze slokte zo goed als de hele liberale partij Ciudadanos op, die na de vorige verkiezingen weigerde om met Sanchez samen te werken en vervolgens helemaal verdampte. Feijoo lijkt klaar om met Vox te besturen, wat zijn partij nu al in verschillende regio’s en grotere steden doet. Vorige week nog sloot de PP een bestuursakkoord met Vox in de autonome regio Valencia.

Feijoo zal zeggen dat Sanchez mee schuld heeft aan die ontwikkeling. Om de extreme partijen buitenspel te zetten, stelde hij voor dat de partij die als grootste uit de stembus kwam bij de regionale verkiezingen – de PP of de PSOE – zou besturen, ook al had ze geen meerderheid. Sanchez wees het voorstel van de hand. Hij wilde Feijoo dwingen om te kiezen of hij met Vox in zee zou gaan of niet. Maar zelf kan hij in Madrid ook moeilijk zonder de steun van de nieuwe linkse alliantie Sumar, waar Podemos zich voor deze verkiezingen bij aansloot.

Een complicatie is dat Spanje op 1 juli het zesmaandelijkse Europese voorzitterschap overneemt. Het is wat gek dat Sanchez zijn agenda voor dat voorzitterschap in het Europees Parlement zou voorstellen, terwijl de kans reëel is dat hij drie weken later zijn baan verliest. De PP stelt het land in haar campagne voor de keuze: Sanchez of Spanje. Het ziet er nu naar uit dat het Spanje wordt en dat Madrid deze zomer met Vox erbij de meest rechtse regering krijgt sinds het herstel van de democratie in 1978. Sanchez waarschuwt alvast dat straks overal in Europa partijen het voor het zeggen hebben die de klimaatverandering en de dreiging aan de oostelijke grens van de Unie niet ernstig nemen.