In februari gijzelden de werknemers van Cockerill-Sambre hun directie. In de lente werden de directeurs van de kerncentrale van Tihange door de arbeiders vastgehouden. En de voorbije weken was het weer raak, eerst bij Sigma Coatings in Manage en kort daarna bij Alstom in Beyne-Heusay. Zoekt het strijdsyndicalisme – in Wallonië – nieuwe actiemiddelen?
Gijzeling is vrijheidsberoving en dus een misdaad. Zelfs de linkse minister van Justitie Laurette Onkelinx aarzelde niet dat in het parlement te onderstrepen. Maar er is een verschil tussen een bende gangsters die het personeel van een bankkantoor gijzelt en werkloos verklaarde arbeiders die hun directie vasthouden om sociale onderhandelingen af te dwingen. Daarom is het gerecht er niet op gebrand krachtdadig tegen dergelijke ‘sociale gijzelingen’ op te treden. De vier gevallen leren trouwens dat telkens snel ‘normale’ sociale onderhandelingen op gang komen. De directies vinden het na afloop zelfs niet meer opportuun tegen hun vrijheidsberovers klacht in te dienen.
België piekt niet in de Europese stakingsstatistieken. Bedrijfsbezettingen zijn niet courant, gijzeling van de directie is zelfs uitzonderlijk. Dat heeft te maken met de buitengewoon hoge aansluitingsgraad bij de vakverenigingen in ons land. Professionele vakbondssecretarissen slagen erin sociale problemen in het normale overlegcircuit te kanaliseren. Dat hebben zij bij Ford in Genk, bij de dramatische afslanking, met brio bewezen. De vakbondsleiders Luc Cortebeeck (ACV) en Mia De Vits (ABVV) veroordeelden de gijzelingen: ze zijn niet wenselijk en zelfs schadelijk voor de betrokken arbeiders. Dat de Waalse vleugel van het socialistisch vakverbond niet voor De Vits applaudisseert, heeft te maken met de traditie de eigen leden niet in de kou te zetten.
Minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael (VLD) stuurde de federale ordestrijdkrachten naar Sigma Coatings om de directie te bevrijden. De socialistische burgemeester Christian Gibeau van Manage heeft er goed aan gedaan ze niet te laten optreden. Het zou tot een uitzichtloos debat hebben geleid. Om die explosie te vermijden, hield zelfs het Verbond van Belgische Ondernemingen zijn veroordeling van de onwettige sociale acties sober. Het biedt minister van Werk Frank Vandenbroucke (SP.A) de mogelijkheid rustig met de sociale partners een en ander bij te praten. Respect voor het herenakkoord van maart 2002 bijvoorbeeld, waarin de vakbonden en de werkgeversverenigingen zich ertoe verbinden de regels van het sociaal overleg te respecteren. Die houden ook in dat er bij bedrijfssluitingen en collectieve afdankingen ruimte voor overleg blijft, op zijn minst over een sociaal plan. Het komt inderdaad steeds vaker voor dat lokale directies, als eenvoudige luitenanten zonder mandaat, niet veel meer kunnen doen dan de beslissingen van een buitenlands hoofdkwartier voor te lezen. Exit sociaal overleg?
Guido Despiegelaere
