‘Een historische overwinning.’ De toekomstige Italiaanse premier Silvio Berlusconi overdreef niet eens tijdens zijn jubelende speech, net nadat duidelijk was geworden dat ‘zijn’ kandidaat, Gianni Alemanno, de nieuwe burgemeester van Rome wordt. Zo komt immers een einde aan vijftien jaar onafgebroken links beleid in de Italiaanse hoofdstad, en met Alemanno mag ook voor het eerst sinds de val van de fascistische leider Benito Mussolini opnieuw een rechtse politicus zijn intrek nemen in het Romeinse stadhuis aan de Piazza del Campidoglio. Deze zege van zijn voormalige minister van Landbouw is de kers op de taart voor Berlusconi, na de overtuigende nationale zege van zijn centrumrechtse coalitie Volk van de Vrijheid vorige maand.
Het zag er nochtans niet al te best uit voor de als journalist opgeleide Gianni Alemanno (50). Bij zijn eerdere gooi naar het burgemeesterschap in 2006 had hij al een pak slaag gekregen van Walter Veltroni, en tijdens de eerste ronde van deze verkiezingen werd hij opnieuw vlot geklopt door de centrumlinkse kandidaat. Francesco Rutelli, de aftredende minister van Cultuur die van 1993 tot 2001 al burgemeester van Rome was, haalde 47 procent, tegen 41 voor Berlusconi’s man. Maar tijdens de tweede ronde kon Alemanno sterk profiteren van de huidige overwinningssfeer rond Volk van de Vrijheid, en in de finale tweekamp won hij zo toch 53,6 procent van de 2,5 miljoen stemgerechtigde Romeinen voor zich.
Alemanno haastte zich na zijn zege om te zeggen dat hij de burgemeester van álle Romeinen wil zijn. Hij is namelijk niet bepaald een onbesproken figuur. Vooral zijn fascistische wortels, in de campagne door Rutelli dik in de verf gezet, zorgen voor wantrouwen. Van 1988 tot 1991 was hij de leider van de jeugdafdeling van de inmiddels opgedoekte neofascistische Movimento Sociale Italiano (MSI). Begin jaren tachtig werd hij ervan beschuldigd een molotovcocktail te hebben gegooid naar de Russische ambassade in Rome. Vandaag is hij al vier jaar vicevoorzitter van de Alleanza Nazionale (AN), die in 1990 uit de MSI voortkwam en intussen opging in Berlusconi’s Volk van de Vrijheid. Hij huwde de dochter van de neofascistische hardliner Pino Rauti en draagt op zijn borst nog steeds een Keltisch kruis, door velen gezien als hét symbool van het Europees neofascisme. In de AN is Alemanno de leider van de radicaalste vleugel van de partij, die zich vandaag een rechts-conservatief imago aanmeet en bij monde van sterke man Gianfranco Fini het fascisme en antisemitisme officieel heeft afgezworen.
Gianni Alemanno voerde in de Romeinse verkiezingsstrijd campagne met een discours dat zich toespitste op veiligheid en criminaliteit, thema’s waarvan ook bij de nationale verkiezingen bleek dat veel Italianen er erg gevoelig voor zijn. Met de sterk gemediatiseerde zaak van een Afrikaanse studente, die onlangs in een Romeins treinstation werd verkracht en neergestoken, had Alemanno cynisch genoeg een gedroomd voorbeeld. Dat een Roemeen als verdachte werd aangehouden, speelde helemaal in zijn kaart. Hij bleef herhalen dat hij als eerste beleidsdaad 20.000 migranten met een crimineel verleden de stad wil uitgooien.
Silvio Berlusconi zal er niet wakker van liggen. Die kan aan zijn derde ambtstermijn als premier beginnen met niet alleen de meerderheid in Kamer en Senaat, maar nu ook de controle over Rome én Milaan op zak.
Thomas Verbeke
