Het moet van de tijd van Sitting Bull geleden zijn dat South Dakota – de staat in de Great Plains die het toneel was van de bittere gevechten tussen de taaie Sioux en de blanke kolonisator – nog de headlines in de nationale kranten haalde. Maar juist het bescheiden South Dakota hebben de kruisvaarders tegen de abortuswetgeving uitgekozen als nieuw front in hun oorlog tegen Roe v Wade. Het beroemde arrest van het Hooggerechtshof in deze zaak uit 1973 erkent het grondwettelijke recht op abortus, en is al wat rechts is in Amerika al decennialang een doorn in het oog. Nu achten de antiabortusactivisten de tijd rijp om Roe v Wade uit het wetboek te schrappen.
Gouverneur Mike Rounds zette zijn handtekening onder een wet die van abortus in bijna alle gevallen een misdaad maakt en die de uitvoerende arts tot vijf jaar in de gevangenis kan doen belanden. De gouverneur en de sponsors van het initiatief weten dat hun wet in flagrante tegenspraak is met de federale wet, waardoor ze dode letter zal blijven tot het Hooggerechtshof een uitspraak heeft gedaan. Maar de gouverneur geeft onomwonden toe dat de wet een provocatie is, een schot voor de boeg in de hoop na een lange rechtsgang een meerderheid van opperrechters te vinden die Roe v Wade wil afschaffen.
Dat het initiatief van de gouverneur uitgerekend nu komt, is geen toeval. President Bush heeft twee nieuwe rechters in het Hooggerechtshof benoemd: John Roberts en Samuel Alito, twee juristen met een uiterst conservatieve stempel en uitgesproken tegenstanders van legale abortus. Alito vervangt de gematigd conservatieve Sandra Day O’Connor, die in abortuskwesties vaak meestemde met de vier meer progressieve rechters en zo een beslissende stem leverde voor de meer liberale interpretatie van de wet. Van de negen huidige rechters staan er vijf bekend als aartsconservatief, en binnen afzienbare tijd dreigt ook de progressieve Paul Stevens door een conservatieve collega vervangen te worden.
Roe v Wade laten schrappen is een strategisch doel van christelijk rechts en van een deel van de Republikeinen. Daarom zou je verwachten dat de wet van gouverneur Rounds overal met luid applaus begroet wordt. En dat is niet het geval. Het initiatief van de Sioux-staat heeft immers de diepe tactische verdeeldheid van rechts aan het licht gebracht. Niet iedereen is ervan overtuigd dat de tijd rijp is voor een frontale aanval op legale abortus. In het verleden is al meer dan eens gebleken dat de etiketten progressief en conservatief voor de leden van het Hooggerechtshof bedrieglijk kunnen zijn en dat rechters niet altijd stemmen zoals hun achterban het graag zou hebben. Daarom is een deel van rechts voorstander van het behoud van Roe v Wade, maar met een wetgeving in de deelstaten die het uitvoeren van een abortus zo moeilijk maakt dat het principe in de praktijk inhoudsloos wordt.
De rechtervleugel van de Republikeinse partij en christelijk rechts kunnen verdeeldheid over abortus wel missen, nu ze ook dreigen te worden meegesleurd in het schandaal van de lobbyist Jack Abramoff, die wegens fraude en corruptie voor de rechter moet komen. In paginagrote advertenties in onder andere The New York Times worden drie prominente leiders van christelijk rechts pijnlijk herinnerd aan hun sterke politieke en financiële banden met Abramoff en de regering-Bush. Abramoff bouwde dankzij de gokindustrie in de indianenreservaten een fortuin op. Terwijl de christelijke leiders hun kruistocht voerden tegen niet alleen abortus, maar ook tegen het zondige gokken kregen ze grote sommen geld toegestopt van gokbaas en geestesgenoot Abramoff.
Johan Depoortere
