Hilde Claes (SP.A) gaat in zee met de CD&V van Ivo Belet om Hasselt de komende zes jaar te besturen. Door deze rooms-rode coalitie kan de N-VA haar winst in de Limburgse hoofdplaats niet verzilveren.

De zenuwen van de Hasseltse burgemeester Hilde Claes (SP.A) zijn vorige zondag hard op de proef gesteld. Toen de resultaten van de eerste telbureaus binnenliepen, leek haar rood-groene lijst Helemaal Hasselt, toen nog op de hielen gezeten door de N-VA, af te steven op een heuse kaalslag. Uiteindelijk viel de elec- torale schade enigszins mee, maar Claes krijgt wel rake klappen. Helemaal Hasselt overtuigde weliswaar een derde van de kiezers, maar dat is een verlies van 15 procent in vergelijking met 2006. Claes blijft de grootste fractie in de Hasseltse gemeenteraad (15 verkozenen) aanvoeren, maar de absolute meerderheid is ze dus kwijt.

De N-VA, die zes jaar geleden in een kartel met CD&V slechts één zetel binnenhaalde, mobiliseerde onder leiding van Kamerlid Steven Vandeput een kwart van de kiezers en is daarmee nu de tweede partij in de Limburgse hoofdplaats. De CD&V, met Europarlementslid Ivo Belet als lijsttrekker, heeft amper geleden onder de opgang van de N-VA en handhaaft zich met ruim een vijfde van de stemmen. Ook de Open VLD, die in Hasselt nooit een electorale hoogvlieger is geweest, heeft ondanks de overstap van haar oud-schepen Carlo Gysens naar Helemaal Hasselt geen zetel moeten in- leveren. Het Vlaams Belang verschrompelt in Hasselt tot een eenmansfractie.

Ons-kent-ons

De Hasseltse verkiezingsuitslag is een duidelijke vingerwijzing aan het adres van Claes en de SP.A. Het tijdperk van de rode en hippe gezelligheid onder Steve Stevaert is helemaal voorbij. Vele Hasselaren hebben het gehad met het ons-kent-onssfeertje op het stadhuis aan het Groenplein. Belangrijke vastgoedontwikkelingen in de stad, onder meer in de stationsomgeving en aan de kanaalkom, lijken bovendien aan de greep van het stadsbestuur te ontsnappen en vooral voor vaak dezelfde projectontwikkelaars en architectenbureaus een financieel voordelige zaak te zijn. Het oordeel van de Hasseltse kiezer over die evolutie is Claes behoorlijk zuur opgebroken.

Sinds eind 2009 – ze volgde toen Herman Reynders op, die op zijn beurt Steve Stevaert verving als gouverneur van Limburg – heeft Claes het ook niet onder de markt gehad. In sommige dossiers, zoals de aankoop van een weide voor Pukkelpop van partijgenoot Chokri Mahassine, overspeelde ze bijna haar hand. De uitbating van de Grenslandhallen en de Ethias Arena liet een financiële krater achter. Met het politieschandaal in de zone Hasselt- Zonhoven-Diepenbeek (HaZoDi) dat een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen uitbrak, dreigde het voor Claes als burgemeester aanvankelijk helemaal fout te lopen. Hoewel ze in 2009 zelf een hand had in de ontsporing van de interne conflicten en spanningen in het politiekorps, was het aan de oppervlakte komen van de hele affaire voor Claes het signaal om een duidelijke breuk met het verleden te maken. Symbolisch was haar aankondiging dat het zogenaamde afspiegelingsbestuur – sinds 2000 maakten alle partijen behalve het Vlaams Belang deel uit van de coalitie in Hasselt – zijn beste tijd had gehad en vanaf 2013 niet meer zou worden voortgezet.

Opmerkelijk is dat Hilde Claes en Helemaal Hasselt als enige de rekening voor deze gang van zaken gepresenteerd hebben gekregen. C&DV en Open VLD (die in Hasselt onder de lijstnaam Groei deelnamen) bleven gespaard door de kiezer. De N-VA dankt er ook een deel van haar winst aan. N-VA-lijsttrekker Vandeput probeerde zondagavond Claes uit de burgemeestersstoel te duwen met een coalitie van zijn partij met CD&V en Open VLD. Belet schoof toen al aan voor nachtelijke onderhandelingen over een coalitie met Claes en Helemaal Hasselt.

Hoewel het er tussen Claes en Belet tijdens de campagne herhaaldelijk bovenarms op zat (onder meer over de aanwezigheid van doelman Stijn Stijnen op de lijst van Helemaal Hasselt na een financiële reddingsoperatie voor zijn voetbalclub Sporting Hasselt), was er kennelijk toch een voorakkoord tussen SP.A en CD&V en had Belet niet de bedoeling om zijn mandaat als Europarlementslid te laten schieten voor Hasselt. Vandeput is ontgoocheld, maar scherp: ‘Met hun coalitie proberen SP.A en CD&V te behouden wat ze hebben en zullen allerlei potjes gedekt blijven. Van N-VA mogen ze in elk geval een correcte, maar harde oppositie verwachten.’

Uit de boot

Niet alleen in Hasselt valt de N-VA uit de boot. Ook in het provinciebestuur en in andere Limburgse steden en gemeenten kan de partij haar forse winst niet of nauwelijks verzilveren. Het spiegelbeeld van die vooruitgang is de implosie van het Vlaams Belang en het verlies van andere partijen. Maar in slechts enkele gemeenten (Hoeselt, Alken, Heusden-Zolder en Voeren) krijgt de N-VA een burgemeester. In een beperkt aantal gemeenten komt ze in het schepencollege.

Elders houden de drie traditionele partijen de boot af. De CD&V van Beke, die zelf in Leopoldsburg de nieuwe burgemeester wordt, behoudt in veel gemeenten in Limburg het overwicht. In Genk verliest CD&V weliswaar de absolute meerderheid, maar blijft Wim Dries de burgemeester en politieke spelverdeler. De N-VA breekt ook daar door. Het resultaat van de rood-groene lijst Pro Genk onder leiding van Joke Quintens valt slap uit. Quintens, die nationaal ondervoorzitter van de SP.A is, zakt weg van 10 naar 7 zetels. In de Genkse gemeenteraad krijgt Harrie Dewitte van PVDA+ dan weer twee partijgenoten extra naast zich.

Voor Open VLD redden vooral Marino Keulen (in Lanaken) en Patrick Dewael (in een kartel met CD&V in Tongeren) een beetje de meubels. Voor Jaak Gabriels is het in Bree eindeverhaal als burgemeester.

De SP.A, die in het algemeen in Limburg opnieuw een beter resultaat neerzet dan in de andere provincies, is nog in tien Limburgse steden en gemeenten de grootste. Dat levert echter slechts in de helft van de gevallen het burgemeesterschap op. Interessant voor de machtsverhoudingen bij de Limburgse socialisten is intussen dat Peter Vanvelthoven in Lommel opnieuw een heel goede uitslag haalt, terwijl Vlaams minister van Media Ingrid Lieten in haar gemeente Zonhoven en in duo met zoon Sven achteruitboert en niet in de bestuurscoalitie raakt. Bij de parlementsver- kiezingen in 2010 zette Vanvelthoven ook al een beter persoonlijk resultaat neer dan Lieten. Dat kwam haar gezag in de Limburgse SP.A-rangen niet ten goede. Na de verkiezingen van vorige zondag is dat niet meteen in gunstige zin veranderd.

DOOR PATRICK MARTENS