Is Dexia Bank België een bank in handen van de overheid of van de politiek? In de schoot van de regering-Di Rupo is hard gevochten over de samenstelling van een nieuwe raad van bestuur, en die wijst meer in de richting van het tweede.
‘De bank is verheugd dat bij de samenstelling van de nieuwe raad van bestuur de aanwezigheid van competentie en expertise bij de leden een doorslaggevende rol heeft gespeeld.’ Zo reageerde Moniek Delvou, woordvoerster van Dexia Bank België, vorige week. Na maanden van getouwtrek bereikte de top van de regering-Di Rupo eindelijk een consensus over tien namen van bestuurders voor de bank, die sinds oktober 2011 in handen van de federale overheid is.
Delvou leerde de knepen van de communicatiestiel bij Jean-Luc Dehaene (CD&V) toen die bewoner van de Wetstraat 16 was. Ze weet nog altijd prefect hoe ze een mistgordijn moet optrekken om een veel minder fraaie realiteit te verhullen. In de aanloop naar de beslissing over de nieuwe raad van bestuur van Dexia Bank België leken competentie en expertise in elk geval minder belangrijk te zijn dan de politieke aanhorigheid van de kandidaten. Het resultaat was een schaamteloze vaudeville, die vooral PS en CD&V als kemp-hanen tegenover elkaar plaatste.
Guy Quaden
In het weekend van 8 en 9 oktober 2011 wrikte de ontslagnemende regering van Yves Leterme (CD&V) de Dexia Bank België voor 4 miljard euro los uit de Dexia Holding. Die dreigde met zijn Belgische, Franse en Luxemburgse aandeelhouders financieel op de klippen te lopen door de Europese schuldencrisis en door het onhoudbaar geworden zakenmodel van de groep. De overname trok meteen ook een streep door de toenmalige raad van bestuur van de Belgische bancaire poot. Daarin zaten vijftien bestuurders die politiek waren aangeduid, met een opvallend overwicht van vertegenwoordigers van de christelijke zuil.
In lopende zaken waagde Leterme zich niet aan een samenstelling van een nieuwe raad van bestuur. Hij en toenmalig minister van Financiën Didier Reynders (MR) schoven de hete aardappel door naar het headhuntersbureau Egon Zehnder. Dat kreeg de opdracht om werk te maken van een kleinere, professionelere en minder gepolitiseerde overheidsvertegenwoordiging in het bankbestuur (ook de directie maakt er deel van uit).
Voor de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur slaagde Egon Zehnder nog. Eind november kreeg de kandidatuur van de voormalige Axa-topman Alfred Bouckaert groen licht. De beslissing over andere nieuwe bestuurders had echter heel wat meer voeten in de aarde, zeker toen het bureau voor de jaarwisseling met een eigen shortlist van negen namen uitpakte.
Vanaf dat moment zette de PS de hakken in het zand en kreeg de nieuwe minister van Financiën, Steven Vanackere (CD&V), niet alleen stille wenken om de politieke verhoudingen in de schoot van de regering-Di Rupo beter te respecteren. Daardoor vielen onder anderen Astrid De Lathouwer en Bruno Colmant af. De Lathouwer is verwikkeld in een juridisch geschil met Belgacom. Ze verdween daar vorig jaar als hrm-directeur na een conflict met grote baas Didier Bellens, die steeds rugdekking van de PS krijgt. Colmant was een van de vele kabinetschefs van Reynders en worstelde met een belangenconflict door zijn huidige werk als consultant.
Exponent van alle partijpolitieke bemoeienissen met de nieuwe raad van bestuur van Dexia Bank België is de PS-getrouwe Guy Quaden. Als voormalig gouverneur van de Nationale Bank was hij sinds de financiële crisis in 2008 nauw betrokken bij alle regeringsbeslissingen over het dossier-Dexia. Net daarom kon hij gedurende twee jaar eigenlijk geen Dexiabestuurder worden. De regentenraad van de Nationale Bank zal daarvoor nu een afwijking op zijn huisregels moeten toestaan. Dat laatste zal dan gebeuren zonder Martine Durez, die haar regentenmandaat namens de PS opgeeft voor een bestuursfunctie bij de Dexiabank en voorts ook al bestuurder van bpost en Belgacom is. Andere Franstalige namen zijn die van Serge Wibaut (die overkomt van BNP Paribas en een CDH-stempel heeft) en Pierre Francotte (ex-Euroclear Bank en een goede kennis van Reynders).
Aan Vlaamse zijde compenseert Vanackere de PS-capriolen met drie nieuwe bestuurders die de steun van de CD&V hebben: Wouter Devriendt (ex-ABN Amro en adviseur bij Financiën), Mieke Dequae (ex-Bekaert) en Lutgart Van den Berghe (Vlerick en Belgacom). Maken de bestuurderslijst volledig: Rudi Vander Vennet (professor aan de Universiteit Gent, lid van de Hoge Raad voor Financiën en SP.A-etiket) en Chris Sunt (advocaat bij Freshfields en liberaal).
Herstructureringsplan
De ijver van de zes coalitiepartijen om zwaar te wegen op de samenstelling van de nieuwe raad van bestuur van Dexia Bank België staat in schril contrast met de beleidsmatige visie van de enige aandeelhouder op de toekomst van de financiële instelling. In het programma van de regering-Di Rupo is er wel aandacht voor de overheidsbedrijven NMBS, bpost, Belgacom en Belgocontrol, maar over de genationaliseerde Dexia Bank België geen woord.
Nochtans is de impact van die bank op de overheidsfinanciën niet gering. De prijs van de overname (4 miljard) werd intussen voor de overheid nog flink aangedikt toen ook andere dominostenen in het Dexiadrama omvielen: de financiële holding Arco van de christelijke werknemersbeweging ACW (met een intussen wel door Europa geschorste waarborg van 1 à 1,5 miljard euro voor de particuliere vennoten), de Gemeentelijke Holding (de vereffening vergde 835 miljoen) en Ethias (de financiering van de overname van bijna waardeloze Dexia-aandelen door Ethias Finance was goed voor 180 à 200 miljoen).
Die directe kosten deden de overheidsschuld in de richting van 100 procent van het bruto binnenlands product (bbp) opschuiven. Ze hadden ook een negatieve invloed op de internationale kredietwaardigheid van ons land. Die staat bovendien extra onder druk omdat België het grootste deel (60,5 procent) van probleemparticipaties en risicovolle kredieten bij de resten van de Dexia Holding waarborgt, tot de uitdoving daarvan een feit is. De totale omvang van die waarborg door Frankrijk, Luxemburg en ons land bedraagt 90 miljard euro en strekt zich uit tot 2031. Een nieuw akkoord tussen de drie landen eind vorig jaar heeft dat bedrag gehalveerd, maar slechts tot eind mei. Tegen dan moet zowel Dexia Holding als Dexia Bank België Europa overtuigd hebben met een herstructureringsplan.
Voor Dexia Bank België gaat het dan niet alleen over een nieuwe naam om een negatief imago af te schudden en het vertrouwen te herstellen. De overheidsbank is ook flink geschonden uit de ontmanteling van de groep Dexia gekomen. Zo haalden spaarders vorig jaar 3,5 miljard euro weg (of 10 procent van alle spaargeld bij de bank) en daalde het eigen kapitaal door onder meer een verlies op Grieks schuldpapier tot nog ongeveer 7 miljard. Bovendien sleept Dexia Bank België een groepsrisico van 56 miljard mee, vooral tegenover de Franse tak Dexia Crédit Local (daarvan bleek eind 2011 meer dan 20 miljard ongedekt te zijn).
In Frankrijk wordt die tak ondertussen afgewikkeld, en tegelijk wordt gesleuteld aan een nieuw vehikel voor leningen aan de lokale besturen. Dat zou inkomsten voor de restgroep van Dexia moeten opleveren. Daarmee zou dan ook een deel van de miljardenstromen van Dexia Bank België richting Frankrijk kunnen worden goedmaakt. Dat de Belgische bank gedurende jaren de leverancier van liquiditeiten was voor de financiële risico’s die aan Franse zijde wereldwijd werden genomen, haalde de zakelijke constructie van de groep mee onderuit. Die faliekant afgelopen geschiedenis van Dexia indachtig houden de vertrouwelingen van de regering-Di Rupo in de nieuwe raad van bestuur van Dexia Bank België hun ogen en oren dan ook beter goed open.
DOOR PATRICK MARTENS
De benoeming van de raad van bestuur was een schaamteloze vaudeville, die vooral PS en CD&V als kemphanen tegenover elkaar plaatste.
