Veertien procent van de volwassen Belgen leeft in een gezin waar niemand werkt. Dat blijkt uit het jaarverslag van de Europese Commissie over armoede en sociale samenhang. België staat daarmee op de laatste plaats in Europa.
Saudi-Arabië vraagt excuses van de Nederlandse politicus Geert Wilders (PVV), die had verklaard dat moslims ‘de helft uit de Koran moeten scheuren als ze in Nederland willen blijven’. ‘Schandalig dat een land dat geen vrije meningsuiting kent, mij de les leest’, reageert Wilders.
De Stoomstroopfabriek in Borgloon won de Monumentenstrijd. ‘Hoe is het mogelijk dat een architectonisch compleet oninteressante fabriek het won van de Boekentoren, een topmonument met Europese uitstraling, of het Begijnhof van Diksmuide?’ vraagt architect Marc Dubois zich af op zijn Knack-blog.
Premier Tony Blair begint de komende maanden de Britse troepen uit Irak terug te trekken. ‘Het volgende hoofdstuk kan door de Irakezen zelf worden geschreven’ zegt Blair, terwijl de Amerikaanse president Bush net extra militairen stuurt.
De VDAB start een aparte databank voor allochtonen en mensen met een handicap. Zo wil de VDAB deze doelgroepen meer onder de aandacht brengen bij de werkgevers. Minister van Inburgering Marino Keulen (Open VLD) is tegen, omdat hij vindt dat men zo ‘etiketten kleeft’.
Vorige week overleed Fons Rademakers. De beroemde Nederlandse cineast was vooral een meester in het verfilmen van klassiekers uit de Nederlandstalige literatuur. Voor De Aanslag, naar een boek van Harry Mulisch, kreeg hij een Oscar.
1
ERWIN MORTIER: Er staan in dat rapport een aantal belangrijke vaststellingen. Vlaanderen scoort met 11 procent het laagst. Het Brussels Gewest spant met 23 procent van de volwassen arme Belgen de trieste kroon. Een beleid dat iets aan armoede wil doen, moet dus oog hebben voor die verschillen en beleidsinstrumenten uitwerken die met de regionale context rekening houden. De doelstelling zal overal wel dezelfde zijn: de activeringsgraad verhogen, zodat het aantal werklozen afneemt en de uitkeringen hoger kunnen voor wie dat echt nodig heeft.
Een tweede belangrijke vaststelling is dat armen niet noodzakelijk afkomstig zijn uit milieus waar al generaties lang armoede heerst. Kennelijk neemt het aantal socia-le vangnetten af, of zijn ze aan het verzwakken, waardoor je sneller dan vroeger in de armoede terechtkomt. Dat is een verkillende vaststelling. We zijn nog niet zo ver als in het Verenigd Koninkrijk, waar al te veel mensen met vaak hyperflexibele banen desondanks onder de armoedegrens leven, maar het risico bestaat ook hier. Het grote gevaar lijkt me dat zich een sluipende afbraak van onze sociaaldemocratie kan voordoen, waarbij de ongelijkheid in kansen en welstand toeneemt, en tegelijk de solidariteit die de essentie van het sociaaldemocratische model vormt verder afkalft. In zo’n samenleving wil ik niet wonen.
2
MORTIER: Meneer Wilders volgt hier een gruwelijke redenering. Hij gaat er kennelijk van uit dat alle moslims volkomen samenvallen met hun religieuze teksten en hun tradities, en dat het censureren van die teksten vanzelf ‘betere’ burgers zal opleveren. De interculturele dialoog begint veeleer met de vaststelling dat elke mens vaak zeer gespleten is in zijn houding tegenover de cultuur en de samenleving waarin hij leeft. We worden allemaal door onze cultuur gevormd en getekend. Idealiter weet een democratie dat onbehagen naar waarde te schatten, het ligt niet zelden aan de basis van belangrijke sociale emancipatiebewegingen.
Gelijke rechten voor vrouwen, de emancipatie van de arbeider, de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht: ze zijn alle ondenkbaar als mensen niet de kans krijgen om zich te verzetten tegen de verstikkende aspecten van de cultuur waarin ze opgroeien en moeten leven. Wie daar niet de kans toe krijgt, kwijnt weg of radicaliseert. Wat dat betreft, heeft het absolutistische koninkrijk Saudi-Arabië inderdaad weinig recht van spreken. Maar wat fundamentalisme is in een niet-democratische staat heet in een democratie heel vaak populisme. De pot verwijt hier duidelijk de ketel dat hij zwart ziet.
3
MORTIER: Het is schandelijk dat een monument van zo’n groot cultuurhistorisch belang als de Gentse Boekentoren moet meedingen in een wedstrijdformule om gerestaureerd te raken. Dat kan alleen wijzen op een gebrek aan beleid bij onze overheid. Monumentenzorg en erfgoedbeleid gaan in ons land al decennia gebukt onder een gebrek aan visie, ze blijven de speelbal van de-minister-van-het-ogenblik.
Mediagenieke campagnes als Monumentenstrijd doen weinig meer dan dit gebrek maskeren. De overheid reduceert haar beleid tot consumentisme en populisme. Televisiekijkers moeten niet beslissen over het lot van waardevolle gebouwen. In een democratie ligt die macht bij de regering en het parlement. Dergelijke campagnes vind ik symptomatisch voor de staat van onze democratie. Glunderend zwaait de bevoegde minister met een vette cheque, zwelgend in de media-aandacht. De omroep wrijft zich in de handen, want de kijkcijfers pieken.
Limburg viert zijn onvervangbare bijdrage aan de wereldgeschiedenis in de vorm van perenstroop. Alleen de burger met een hart voor het visuele geheugen die monumenten vormen, komt er net als de monumenten, bekaaid af.
4
MORTIER: Ik kan Blairs besluit alleen maar cynisch noemen. Er komen verkiezingen aan in het Verenigd Koninkrijk en Labour beseft dat de burger haar de debacle in Irak zwaar dreigt aan te rekenen. De vraag is of het Iraakse regime sterk genoeg is om de conflicten tussen de verschillende bevolkingsgroepen in te tomen, en bovendien zelf stand te houden. Ik vrees van niet. De Iraakse bodemrijkdommen zijn ook in zeer ongelijke mate over het grondgebied verdeeld, dat vraagt om herrie. Zonder enige vorm van buitenlandse militaire aanwezigheid zal Irak waarschijnlijk uit elkaar vallen. We mogen ook niet vergeten dat de landkaart van het gehele Midden-Oosten na de val van het Ottomaanse rijk door de westerse mogendheden werd hertekend, wat veel van de ellende daar verklaart. Ik ben niet optimistisch. Als Irak uiteenvalt, is het de vraag hoe de Turken zullen reageren. Een zelfstandige Koerdische staat in hun achtertuin zullen ze nooit tolereren. Dan is een regionale oorlog nabij. Alleen een uitgebreide VN-troepenmacht kan het meeste bloedvergieten misschien voorkomen. Daarmee zal de oplossing moeten komen van de Verenigde Naties, de organisatie die Blair en Bush in de aanloop naar de oorlog met grote minachting hebben bejegend.
5
MORTIER: Zolang de gelijkheid onder burgers door die maatregel niet geschonden wordt, heeft minister Keulen ongelijk. De maatregel van de VDAB komt tegemoet aan een vraag uit de samenleving: werkgevers die allochtone Belgen en gehandicapte medemensen werk willen geven, vinden ze vaak niet. Omgekeerd vinden werkzoekende al-lochtone Belgen en gehandicapten niet altijd de weg naar die plekken waar arbeidsplaatsen voorhanden zijn. Bovendien krijgen alle betrokkenen de kans om te weigeren op die lijst te worden ingeschreven en de aanwervingsprocedures blijven ongewijzigd.
Iedereen komt dus met gelijke wapens aan de start. We kunnen het ons als samenleving niet veroorloven dat mensen met een handicap of een andere huidskleur of een exotische naam uit de boot vallen.
Ik ga ervan uit dat zo’n databank op termijn overbodig wordt. Voor het zover is, vind ik tijdelijke en niet-discriminerende etiketten veel minder erg dan de reële stigmatisering die niet-blanke en gehandicapte medemensen elke dag weer ondervinden.
6
MORTIER: Een groot verlies. Hij was een van die naoorlogse culturele figuren, die onze streken hebben losgeweekt uit de beknelling van kleinburgerlijke en kerkelijke moraal, net als bijvoorbeeld Claus en Hermans, van wie hij werk heeft verfilmd. Hij behoort tot een generatie die een geestelijk klimaat mogelijk heeft gemaakt waarvan wij, de jongere generaties, en niet alleen de literaire, de vruchten plukken. Films als Mira heb ik natuurlijk, wegens nog geen zes jaar in 1971, pas later gezien, meestal op televisie.
Ik herinner me vooral het vakmanschap: goeie dialogen, sterke acteurs, eerder klassieke maar degelijke beeldvoering.
Gezien de ontstellende hoop troep die ze ons dezer dagen bij de televisie als kwaliteitsdrama door de strot willen rammen, zijn we er niet echt op vooruitgegaan. Het blijft ook pijnlijk om te zien hoe een klasbak als Jo De-meyere zonder blijvende letsels de gruwelijk slecht geschreven dialogen in Flikken uit zijn bek probeert te krijgen. Dus overmorgen moet Rademakers uit de doden verrijzen en herbeginnen. Bij de televisie.
samengesteld door jef van baelen
