RIK VAN CAUWELAERT
Bij het begin van zijn voorzitterschap werd Karel De Gucht geprezen om zijn diepere inzichten en om zijn rechtlijnige optreden. Twee jaar later is De Gucht een risicofactor voor de eigen VLD. De voorzitter ligt immers geregeld op ramkoers met premier Guy Verhofstadt en Vlaams minister-president Patrick Dewael. En eind vorige week ontstak De Gucht zelfs een schoolstrijd tussen socialisten en liberalen.
De socialistische en groene coalitiepartners in de Vlaamse regering ergeren zich al langer aan de manier waarop de Jules Ferry van Berlare met ongelegen interventies het onderwijsdebat verstoort. Zijn herhaalde pogingen om het katholieke net te dwingen zedenleer te geven en vrijzinnige ouders in zijn schoolbesturen op te nemen, joegen uiteindelijk SP.A-voorzitter Patrick Janssens door het dak.
De meeste liberalen keken van pure gêne de andere kant op. Het kwam ze voor dat De Gucht nooit kennis nam van wat Verhofstadt in het tweede Burgermanifest schreef: ‘De scholen moeten de volledige vrijheid krijgen en zelf kunnen beslissen welke types, richtingen of projecten er worden aangeboden. De ouders zijn volwassen genoeg om te weten wat voor hun kind goed is.’
De Gucht wil de katholieke scholen met geld tot pluralistische inzichten dwingen. Omdat de vrije onderwijskeuze, waarin de wet voorziet, volgens hem alleen nog via het vrije net kan worden bereikt. ‘Nu houden we (met het gemeenschapsonderwijs) omwille van het principe vaak scholen in stand die eigenlijk geen kwaliteit meer kunnen garanderen’, verklaarde hij onlangs. ‘Als elke school, dus ook de katholieke, de vrije keuze garandeert, zou het gemeenschapsonderwijs enkel de leefbare initiatieven kunnen laten bestaan.’ Wat neerkomt op een feitelijk opgeven van het gemeenschapsonderwijs.
De consternatie was des te groter bij de socialistische coalitiepartners toen de VLD-voorzitter ze eind vorige week in het Vlaamse parlement de ‘doodgravers van het gemeenschapsonderwijs’ noemde.
Daarmee herhaalde De Gucht wat hij eerder al had beweerd. Eind vorig jaar nog liet hij door De Standaard optekenen dat toen híj nog naar school ging in het atheneum van Aalst, het rijksonderwijs van iedereen was, en nog niet het gepolitiseerde net was dat de socialisten er tijdens de jaren 1970 en 1980 van hebben gemaakt.
De vaststelling van De Gucht klopt. Alleen hebben de liberalen, zoals algemeen secretaris George Vansweevelt van de socialistische onderwijsbond verderop in het blad getuigt, die politisering mee vorm gegeven. Op tal van plaatsen, zegt een vrijmoedige Vansweevelt, waren er zelfs combines tegen de christen-democraten. Buitendien hebben de Vlaamse liberalen zich vorstelijk bediend bij de postenverdeling binnen de Autonome Raad voor het Gemeenschapsonderwijs.
Terwijl socialisten en liberalen daarmee bezig waren, heeft het katholieke net, haast ongehinderd, zijn posities geconsolideerd, zo niet uitgebreid. Tot grote frustratie van het gemeenschapsonderwijs. Van ruim een miljoen Vlaamse leerlingen volgen er bijna achthonderdduizend de lessen in het katholieke net. Onder hen kinderen van SP.A- en VLD-kopstukken. Want als het klopt dat ze bij de CD&V onvoldoende volk kunnen mobiliseren voor een ouderwetse schoolstrijd, dan geldt dat evenzeer voor de VLD van De Gucht. Omdat zijn liberale troepen grotendeels bij het katholieke net zitten.
Het optreden van De Gucht in het onderwijsdossier zet overigens andere VLD-plannen op de helling. Bijvoorbeeld die rond de uitbouw van een grote volkspartij, een project dat mee wordt gestuurd door de ‘ Tocqueville à bretelles’ van de partij, communicatieadviseur Noël Slangen.
Bij de rondgang langs de lokale VLD-afdelingen kon De Gucht al vaststellen dat er daar weinig enthousiasme bestaat voor de ex-CVP’ers die hij aan boord wil brengen. Zelfs niet voor Johan Van Hecke, die intussen een prêt-à-porter-programma schreef waarmee hij zowel bij VLD als bij SP.A kan aankloppen. En zelfs bij Agalev, dat zich opnieuw mengt in de strijd om de overname van Van Heckes NCD en delen van Spirit.
Heel die bergingsoperatie moet uiterlijk tegen juli rond zijn. Het is de Vlaamse liberalen, maar ook de groenen en de socialisten, zaak zo snel mogelijk vier Spirit-mandatarissen uit het Vlaamse parlement in te lijven. Zodoende blijft de paars-groene meerderheid overeind en kunnen de twee Spirit-ministers Bert Anciaux en Paul Van Grembergen tot een overstap, zo niet tot ontslag worden gedwongen. Waarna die twee electoraal en politiek irrelevant worden.
Met zijn gestook in het onderwijs dreigt De Gucht dat plan voor de VLD te kelderen door een aantal van de belangstellenden van NCD en Spirit de andere kant op te jagen, naar SP.A of Agalev.
Als Willy De Clercq en Herman De Croo nu eens de VLD-voorzitter naar hun kamer zouden roepen om hem aan het verstand te brengen dat sinds de hervormingen door Omer Vanaudenhove – een van de ondertekenaars van het Schoolpact – de tegenstelling tussen vrijzinnigen en gelovigen voor de waarachtige liberaal al meer dan een kwarteeuw geleden is geregeld.
