De Belgische voetbalwereld kampt al jaren met een nijpend tekort aan scheidsrechters. Vrouwen in het zwart zijn een zeldzaamheid. Knack sprak met drie jonge vrouwen die toch de sprong waagden. ‘Ik wil fluiten op het WK.’
‘Onlangs hebben we in Vlaanderen onze zestigste vrouwelijke scheidsrechter verwelkomd. Op een totaal van ruim 3000 arbiters is dat natuurlijk veel te weinig’, vertelt Kris Bellon, hoofd arbitrage bij Voetbal Vlaanderen. ‘Hoe dat precies komt, weten we niet. Het aantal speelsters gaat de laatste tijd exponentieel omhoog, maar de stap naar arbitrage is blijkbaar groot. De voorbije jaren hebben we nochtans veel inspanningen gedaan. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk om als vrouwelijke scheidsrechter alleen meisjes- en dameswedstrijden te fluiten. En er is ook een grote community opgebouwd. De vrouwelijke arbiters worden betrokken bij de rekrutering en treden op als mentor voor starters.’
Bellons grote hoop is dat alle wedstrijden van de Scooore Super League, de vrouwencompetitie in eerste klasse, kunnen worden geleid door vrouwelijke arbiters. ‘Dan zouden we ook meer expertise opbouwen voor internationale wedstrijden. Nu krijgen we de Europese mandaten niet ingevuld omdat er te weinig vrouwelijke kandidaten zijn. Maar het talent is er zeker.’
Imani De Clercq (17) – floot in februari haar eerste officiële wedstrijd
‘Ik speel al van jongs af voetbal, en zo ben ik stilaan in de rol van scheidsrechter gegroeid. Op mijn dertiende floot ik al af en toe een wedstrijd bij de kleintjes. Ik kreeg veel tips van mijn papa, die ook scheidsrechter is. Eind 2020 heb ik dan de opleiding “Ref in 1 day” gevolgd: op één dag worden alle regels uitgelegd en op het einde van de dag leg je een examen af.
‘Nu fluit ik officiële jeugdwedstrijden. Meisjesploegen vinden het super als een vrouwelijke scheidsrechter fluit, terwijl jongens vaak vreemd opkijken als ik het veld op loop. “Oei, zal een meisje dat wel kunnen?” Maar na de wedstrijd zijn de reacties altijd positief.
‘Veel spelers durven geen scheidsrechter te worden, uit angst voor scheldpartijen of agressie, maar daar heb ik nog geen last van gehad. Af en toe is een speler of supporter boos, maar daar kan ik me overheen zetten. Op het veld ben ik de baas, punt. Die verantwoordelijkheid ligt me wel. Ook op sportief vlak is het een uitdaging: als scheidsrechter op het hoogste niveau loop je tot 10 kilometer tijdens een wedstrijd.
‘Mijn ultieme ambitie is FIFA-scheidsrechter worden en WK-matchen fluiten. Maar ook als voetballer heb ik nog grote ambities.’
Canan De Hon (26) – is sinds 2020 officieel scheidsrechter
‘Ik heb lang getwijfeld om scheidsrechter te worden. Ik voetbal zelf, dus ik weet heel goed hoe moeilijk die job wel is. Als een ploeg het lastig heeft, wordt al snel naar de arbiter gewezen. Je moet goed om kunnen met druk, sterk overkomen en nooit tonen dat je twijfelt aan je beslissingen. Dat hebben spelers en supporters meteen gezien. (lacht) Voetbal is emotie, dus boze reacties horen er soms bij. Maar zolang het niet persoonlijk of respectloos wordt, kan ik veel verdragen.
‘Arbitrage is echt iets voor mij. Ik sta stevig in mijn schoenen en ik voel me vanaf het begin goed ondersteund. Tijdens mijn eerste wedstrijden ging er een ervaren scheidsrechter mee, altijd een vrouw. En nu zit ik ook in een whatsappgroep met vrouwelijke collega’s. Hun tips en steun zijn heel waardevol.
‘Mijn migratieachtergrond – ik ben half-Belgisch, half-Turks – was een extra stimulans om hiermee te beginnen. Voetbal is er voor iedereen, dus diversiteit bij de scheidsrechters is mooi meegenomen. In mijn rol van arbiter ben ik gelukkig nog nooit geconfronteerd met racisme, als speler helaas wel. Dat hakte er echt in. Als scheidsrechter ben ik sindsdien alert voor discriminatie. Als ik spelers zie die zich daartoe verlagen, zal ik heel streng optreden.’
Jana Van Laere (25) – fluit in de Scooore Super League, de eerste klasse in het vrouwenvoetbal
‘Wie me in het gewone leven kent, zal me omschrijven als een klein, verlegen meisje. Maar wanneer ik het veld op loop, stap ik in mijn rol. Dan moeten de spelers luisteren. Die autoriteit afdwingen, gaat met trial-and-error. In het begin reageerde ik soms te emotioneel op een zware fout. Zeker in mannenwedstrijden – die ik fluit in tweede provinciale – kan het er bits toegaan. Als vrouwelijke arbiter moet je dan toch nog wat meer je plek veroveren.
‘Voetbal was voor mij een late roeping: pas op mijn zeventiende begon ik te spelen. Toen ik als verpleegkundige op intensieve zorg begon te werken, bleek dat moeilijk te combineren met trainingen en wedstrijden. Mijn vriend en broer, allebei scheidsrechters, porden me aan om arbitrage een kans te geven.
‘Fysiek is arbitrage best zwaar: ik train vier keer per week, meestal met mijn partner. En ja, er is ook de mentale druk om geen fouten te maken. Van supporters krijg ik soms iets lelijks naar het hoofd geslingerd, maar dat lach ik weg. Als 90 minuten lang alles volgens het boekje verloopt, voel ik alleen maar euforie.’
