Het SMAk laat in z’n kaarten kijken.
Een jaar voor de opening van het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (SMAk) in Gent informeerde conservator Jan Hoet pers & partners over de uitgestippelde koers, en leidde stadsarchitect Koen Van Nieuwenhuyse het bezoek aan de werf in het vroegere Casino. De oorspronkelijke structuur van het gebouw is “naakt gesteld” , twee zones met zenitaal licht zijn ingeplant, een derde bouwlaag in glas voor de personeelsburelen werd toegevoegd. Tot diep in de nacht zal de aanwezigheid van de werkers er als in een “vuurtoren” te vermoeden zijn. Op het gelijkvloers is het visuele contact met het park geoptimaliseerd, en ook achterin scheidt slechts een glazen wand het museum van het vroegere Floraliapaleis. Dit wordt alsnog een publieke ruimte, schipperend tussen nering, sport en kunst.
Van de pers had het museum van hedendaagse kunst sinds de onderdakverschaffing bij Schone Kunsten (1975) niet te klagen: geen wonder, er gebeurde altijd wat. En nu ook de diverse partners van een nooit gezien enthousiasme blijk geven, wordt het SMAk het grootste museale avontuur in dit land sinds de teraardebestelling van de moderne kunst op de Brusselse Kunstberg. De stad Gent investeert dankzij het persoonlijke engagement van burgemeester Frank Beke (SP) 275 miljoen in de ombouw. Een samenwerkingsformule tussen overheid en privé – met onder meer de KB-Cerabank, Sidmar, de Vlaamse Gemeenschap en Toerisme Vlaanderen – start een investeringsfonds dat een solide structurele sponsoring voor de tentoonstellingen moet garanderen. Dat kan ook ten goede komen aan de andere Gentse musea, met wie het SMAk zoveel mogelijk in synergie zal werken (public relations, uitbating, automatisering, handlangers).
De stichters en belangrijkste steunpilaren van het museum, de burgers gegroepeerd in de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst, verlaten hun egelstelling en schenken het leeuwendeel van hun verzameling aan de stad. Samen met de door Jan Hoet en het museum aangekochte werken, is dit een van de indrukwekkendste collecties hedendaagse kunst in Europa. Het heeft nooit de fictie van representativiteit, doorsnee of consensus nagestreefd, maar was en is de spiegel van de houding van een museum dat, bewust van zijn sociale verantwoordelijkheid, specifieke keuzen maakt, in intense dialoog met de kunstenaars. Altijd weer onderneemt het SMAk de zoektocht naar een “kunst die de motor is bij het creëren van nieuwe modellen, niet de weerspiegeling van de bestaande smaakmodellen”. Zo gezien zal het SMAk zich niet enkel als instituut positioneren, maar evengoed als laboratorium van nieuwe ideeën – we begrijpen: op het scherpst van de snede, weerbarstig en tegendraads.
Jan Braet
