Het salafisme voedt het wij-zijdenken en dat is een gevaarlijke trend, zegt de Gentse imam Khalid Benhaddou. ‘Maar we mogen het ook niet zien als dé voedingsbodem voor terreur.’

Mijn moslimvrienden bestempelen de waarschuwingen voor het salafistische wahabisme als larie en persleugens, bedoeld om ons te verdelen. Waarom wordt dat niet bespreekbaar gemaakt in de moskeeën?

Johnny Roels, Zwevegem

Khalid Benhaddou: Dit soort complotdenken moedig ik zeker niet aan. We mogen het salafisme niet zomaar zien als dé voedingsbodem voor terreur. Dat neemt natuurlijk niet weg dat dit een belangrijke, fundamentele discussie is: welk gevaar schuilt er in het salafisme? Het heeft alle ingrediënten om een radicaal discours te ondersteunen, en ik zie dat het wij-zijdenken erdoor gevoed wordt. Maar dat is heus wel bespreekbaar in de moskeeën. De moslimgemeenschap is geen monolithisch blok.

Volgens een imam die ik gesproken heb in Nederland betekent ‘bekeren’ binnen de islam dat je het goede voorbeeld geeft, zodat mensen moslim willen worden – in plaats van te moeten, zoals het wahabisme predikt. Hoe verschilt die strekking dan van een sektarische stroming?

Wesley Kenis,

Kessel

Benhaddou: Ik zie het wahabisme eerder als een subcultuur dan als een sektarische stroming: met hun lange kledij, baard en korte broek willen de wahabisten zich afzetten tegen de gevestigde waarden. Ze willen letterlijk leven naar het voorbeeld van de eerste generatie moslims. Het is een Saudische strekking, en Saudi-Arabië heeft er nu eenmaal baat bij zo veel mogelijk zieltjes te winnen, om zijn eigen belangen te beschermen. Maar als we allemaal de islam zouden beleven zoals het hoort, zou een positieve beeldvorming ontstaan, en dat zou dan weer de maatschappelijke dialoog bevorderen.

Is de islam een religie of een ideologie? De islam schrijft tenslotte voor hoe je politiek moet bedrijven, heeft een monetair stelsel en een wetgeving met bijbehorende straffen – de sharia.

Pamela Sels, Deurne

Benhaddou: In de eerste plaats is de islam een religie, maar in sommige gevallen wordt hij inderdaad als een politieke ideologie ingezet. Dat is gevaarlijk. Maar de sharia is méér dan het clichébeeld dat ervan bestaat. Het deel dat gaat over de organisatie van de samenleving – strafrecht, huwelijksrecht, erfenisrecht… – is contextueel en kan dus vrij geïnterpreteerd worden: het gaat om het principe, niet om de regel zelf. De regels over de relatie tussen jezelf en God – over bidden en vasten, bijvoorbeeld – laten wél weinig ruimte voor interpretatie.

Klopt het dat een modernisering van de islam tegengewerkt wordt door veel machthebbers in de islamwereld?

Emanuel Van Melkebeke, Heusden

Benhaddou: Zeker. Op dit moment kiezen de politieke machthebbers in de Arabische wereld voluit voor een irrationele islam, die vooral spiritueel en persoonlijk is. Daarmee willen ze de kloof tussen de elite en het volk klein houden en de stabiliteit in hun land behouden. Islamitische denkers krijgen er nauwelijks een stem, omdat hun kritische blik het politieke evenwicht zou kunnen bedreigen. Maar daardoor kunnen die samenlevingen niet meer mee met de snel globaliserende wereld.

Volgende week

Zijn onze politici graaiers? Stel uw vraag aan professor politicologie Johan Ackaert (UHasselt).

Mail uw vragen naar mijnvraag@knack.be en maak kans op een boekenbon van Standaard Boekhandel ter waarde van 20 euro.

Door STEFANIE VAN DEN BROECK