Thaise schatten in de Nieuwe Kerk.
Siam of Thailand wordt soms het ?land van de duizenden boeddha’s” genoemd. Enkele van die boeddha’s en andere leuke dingen zijn nu te zien in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. De Boeddha’s van Siam is de laatste van een reeks van drie tentoonstellingen gewijd aan het Verre Oosten. Eerder kwamen kunstschatten uit Indonesië (1992) en uit China (1994) aan de beurt. De nieuwe tentoonstelling leidt tezelfdertijd een nieuwe reeks in gewijd aan de wereldgodsdiensten.
Thailand is nooit door een westerse mogendheid gekolonizeerd. Het kunsthistorisch bezit is er biezonder rijk en redelijk goed bewaard. In de loop van de eeuwen werd het land in drie golven bevolkt, eerst door de Môn, later door de Khmer en in de dertiende eeuw door de Thai. De fysionomie van die volkeren is af te lezen van de vele boeddha-beelden. De oudste beelden (7de-10de eeuw) hebben, bijvoorbeeld, ineengegroeide wenkbrauwen en dikke lippen, kenmerken van de Môn, van wie er nu nog groepen in Birma leven. Alle boeddha’s hebben wel enkele kenmerken gemeen, zoals de uitgerokken oorlellen. Die herinneren er aan dat de echte Boeddha ooit als prins Siddhartha door het leven ging en in die funktie zware oorsieraden droeg.
Enkele episodes uit het leven van deze Boeddha worden opgeroepen aan de hand van beelden en voorwerpen uit brons, steen en hout : het verhaal, bijvoorbeeld, van de bodhi-boom waaronder hij voor het eerst het Hoogste Inzicht bereikte, of nog het Wiel der Wet dat bij zijn eerste prediking in gang werd gezet en ten slotte het bereiken van het ?nirwana” bij zijn dood. Voorts zijn er een aantal beeldjes, reliekhouders, votieftabletjes en wierookbranders in goud of verguld brons, en bezet met edelstenen afkomstig uit de pagodes en stupa’s van Ayutthaya.
Ook enkele figuren uit het hindoeïstisch panteon zijn in de tentoonstelling te zien. Het boeddhisme laat zoiets wel toe. Aan het eind van de rondgang staat een manshoge kop opgesteld van een boeddha uit Ayutthaya. De kop wordt weerpiegeld in één van de sierlijke lotusvijvers van het Thaise decor dat opvalt door de orchideeën en de pastelkleurige zijde waarachter de gotische architektuur van de Nieuwe kerk schuilgaat.
Paul Dossche
?De Boeddha’s van Siam. Kunstschatten uit het Koninkrijk Thailand”, in de Nieuwe kerk op de Dam in Amsterdam. Tot 15/4.
Gouden reliekhouder in de vorm van een hert, steatiet en goud, 16de en 17de eeuw : goed bewaard kunstbezit.
