Hoe onze reporter de nieuwe ministeriële richtlijnen probeert toe te passen en 1 marihuanaplant in zijn tuin zet: cannabisteelt in Vlaanderen. Wettelijk een warboel, maar in de praktijk een nering met toekomst. Tenzij dezelfde verloedering en wildgroei toeslaat als in Nederland.

De voorbije weken heeft het plantje van het zonnige weer gebruik gemaakt om als een speer omhoog te schieten. Wel drie centimeter groei per dag. Een stek van nog geen vier weken oud, en al zestig centimeter groot. Frisse, sappige, diepgroene bladeren, meestal vijfvingerig van vorm, die zacht en bijna zijdeachtig aanvoelen. Een slank maar toch sterk en vlezig stammetje. Een beginnend aroma dat je niet achterover- slaat, maar nog fijn en delicaat is. Kortom, mijn cannabisplantje ziet er gezond uit en schijnt het goed te doen tussen de komkommers en tomaten. Geen chemisch opgefokte plant die op watercultuur en onder een natriumlamp groeit zoals bij de meeste binnenkwekers. Nee, als buitenplant heeft ze alleen wat vleermuizenmest gekregen, en verder elke dag regenwater. Een plant van de koude grond, artisanaal, natuurlijk en veel lekkerder van smaak – beweren de connaisseurs.

Tegen het najaar moet het een robuuste struik zijn van wel twee meter hoog, beladen met grote bloemtrossen vol hars, die de tot vermaak en genot dienende rookwaar zullen opleveren. Het is een stek van het edele ras Nor-thern Light, de trots van de inmiddels wereldvermaarde nederwiet. Een killerweed volgens de Amerikanen, een godenplant volgens de Hollandse blowers en growers. ‘Niet snoeien, laten groeien’, is de raad van Cees, alias de Plantman, een freak van het eerste uur met ruim dertig jaar kweekervaring. Maar ondanks alle raad blijven er voor de beginnende kweker veel vragen en kopzorgen. Zal ik tijdig haar geslachtsorganen herkennen? Hoe kan ik dat tere plantje beschermen tegen schimmels, parasieten en ongedierte? Eén naaktslak zou al volstaan om een plantje te vermoorden! En de lastigste vraag van al: is er iemand die de nieuwe ministeriële richtlijn verstaat en kan uitleggen?

Het bezit van 1 vrouwelijke plant en 3 gram cannabis wordt nu getolereerd, heb ik van de minister begrepen. Mag ik die ergens gaan kopen of importeren?

JOHANNES THUY: (woordvoerder van justitieminister Marc Verwilghen) Nee, dat mag niet, want dan is het geen zaak meer van bezit voor persoonlijk gebruik, maar van handel in cannabis.

Mag ik ook een plant voor mijn inwonende moeder kweken? Of meteen twintig voor de hele redactie, als zij allemaal hun handtekening zetten?

THUY: Het is normaal één plant per persoon. Maar het hangt van de appreciatie van het parket af of er een zaak van wordt gemaakt. Als u twintig planten voor uw collega’s kweekt, lijkt mij de kans groot dat het parket dat als een illegale plantage beschouwt.

Goed, ik hou het bij die ene plant die ik heb ‘gevonden’, dan ben ik in orde. Maar als ik een goeie kweker ben, kan zo’n buitenplant soms wel 500 gram marihuana opleveren. Wat nu, want ik mag maar drie gram bezitten?

THUY: ( kortaf) Luister, op dat soort filosofie gaan wij niet meer in. Wij willen ons niet in details verliezen of aan rekenkunde doen. De eerste bedoeling van de ministeriële richtlijn is om cannabis te ontraden.

MAAGDENWIET

Ergens in het hartje van de tuinbouwstreek heeft Marco een kleine plantage op zijn zolder. Een soort primaire kweekkast met twee fleurige cannabisplanten onder een groeilamp van Sylvana, en verder uitgerust met ventilator, vochtigheidsmeter, zuurtegraadmeter én webcam om vanuit de luie stoel te volgen hoe flink de schatjes groeien. Daarnaast heeft hij een bak met twee stekjes of klonen, en nog eens twee potjes waarin zaden van het superras Sammy Skunk aan het kiemen zijn. Niet bepaald een dure installatie. In de Antwerpse growshop Flow, die al tweemaal door de politie gesloten is, kost een ‘starterspakket’ voor tien plantjes 340 euro. De Flow denkt er nu trouwens aan om ook een privéclub voor blowers te openen. En de Nederlandse coffeeshop-eigenaar Nol Van Schaik wil een onlinezaak beginnen voor de invoer van cannabisplantjes in België. Het enige probleem is volgens Marco dat niemand de nieuwe richtlijnen precies snapt: ‘Het is één hypocriete warboel.’

Zoals bijna alle binnentelers volgt Marco de Hollandse kweekmethode, die aan de hand van het aantal uren kunstlicht de plant op bevel doet groeien en bloeien. Eerst wordt de plant ‘op achttien uur licht gezet’ om supersnel te groeien. Dan wordt ze ‘in bloei getrokken’ door het aantal uren licht ineens tot twaalf te beperken. De mannelijke planten moeten tijdig geëlimineerd worden, zodat ze de vrouwtjes met hun stuifmeel niet kunnen bevruchten. Hoe langer de bevruchting uitblijft, hoe meer hars (maagdenwiet) de wanhopige vrouwtjes produceren. De laatste week laat Marco de plant uitdrogen en trekt hij er onverhoeds een zwarte vuilniszak over. Daarvan schrikt ze zo dat ze nog een ultieme dosis hars begint aan te maken. Daarna worden haar bloemknoppen afgeknipt en aan een wasdraad te drogen gehangen. Marco: ‘Op die manier zijn ze in goed twee maanden rijp en kan je bijna zes oogsten per jaar halen. Het is natuurlijk een opgefokt plantje, maar ik gebruik geen chemische verdelgingsmiddelen of meststoffen zoals anderen. En dat verschil proef je.’

De nieuwe drugswet, die al begin 2001 voorgesteld werd, maar pas vorige maand officieel van kracht is geworden, heeft al tot een stijging van het aantal cannabisgebruikers geleid, meent de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD). Het heeft de drempel verlaagd. Volgens een recente enquête heeft een kwart van de scholieren het ooit gebruikt (15 procent in 1999) en is het aantal occasionele gebruikers van 7 naar 10 procent gestegen. Het aantal vaste gebruikers blijft wel vijf procent. Pas sinds deze maandag verscheen er op de VAD-website uitleg bij de nieuwe drugscirculaire, ook al werd dat al wekenlang aangekondigd.

MARIJS GEIRNAERT : (directrice VAD) ‘We hebben een maand nodig gehad om het te bestuderen en juristen te raadplegen. Het is een verwarde tekst vol contradicties en onbegrijpelijkheden, die veel te snel ineengeflanst werd. Maar na lezen van de interpretaties van de parketten van Dendermonde en Gent menen wij te mogen besluiten dat er voort-aan dus geen proces-verbaal meer zal worden opgemaakt tegen meerderjarigen die cannabis voor eigen gebruik in hun bezit hebben. Maximum drie gram cannabis en één vrouwelijke plant worden gedoogd.

Bent u daar zeker van?

GEIRNAERT: Nee. Wij zijn dus ook niet aansprakelijk voor eventuele fouten in onze interpretatie.

BELGOWIET

Minister Verwilghen, die kort daarvoor in het parlement nog gezegd had dat hij vijf gram cannabis zou toelaten, kondigde de richtlijn af op twee dagen voor de verkiezingen, want iedereen weet dat het drugdossier electoraal een heikel thema is waarmee je veel stemmen kunt winnen of verliezen. Het resultaat is een sibillijns gedrocht dat een academische prijs voor exegeten verdient. Met onder meer deze onnavolgbare zin: ‘ Onder teelt van cannabisplanten voor persoonlijk gebruik wordt verstaan het bezit van een hoeveelheid vrouwelijke cannabisplanten die niet kan worden gebruikt voor louter een productie die de behoeften voor persoonlijk gebruik overstijgt, te weten maximum één plant (en dus niet één zaadje, één plant die wordt geteeld en één plant die werd geoogst).’ Voilà, daarmee weet de kweker waar zich aan te houden. De hele circulaire lijkt drijfzand, waarmee men tegelijk willen zeggen heeft dat het wél mag en eigenlijk ook níét.

CHARLES DE WINTER: (hoofdcommissaris van de federale politie) Het bezit van cannabis blijft een misdrijf, dus het mag zeker níét. De verkeerde perceptie heeft er al toe geleid dat er niet alleen meer gebruikers zijn, maar ook meer kwekers. En die laatsten zijn niet alleen meer de liefhebbers, maar ook steeds meer professionele, grootschalige kwekers. Die werken vaak voor Nederlandse criminelen, die soms de installatie gratis leveren in ruil voor de eerste teelten. Die Nederlanders zijn de grens ook overgestoken omdat er in eigen land nu strenger opgetreden wordt en omdat hier de gebouwen nog goedkoper zijn. De oogst wordt meestal in de coffee-shops afgezet aan zo’n 2000 euro per kilo, wat snel geld is voor weinig werk. Met als gevolg dat Belgische klanten in Holland nederwiet gaan kopen die in feite in België geteeld is. Belgowiet dus. En die belgowiet schijnt zelfs lekkerder en beter van kwaliteit te zijn. De forse stijging van de cannabisteelt hier brengt mee dat de politiediensten hun acties steeds meer op de kwekers zullen richten.

Kunt u met de ene hand bestrijden wat u met de andere hand gedoogt?

DE WINTER: Als we bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik vaststellen, zal dat alleen nog leiden tot een anonieme politionele registratie. Voor het parket lijkt dit vervelend, want dat wordt zo buitenspel gezet.

Vorig jaar al werd door de politie berekend dat het aantal onderschepte cannabisplanten verviervoudigd was in drie jaar tijd. Sindsdien is het aantal weer bijna verdubbeld: ongeveer 23.000 in 2002, en dat alleen op de 26 grote plantages die opgerold werden, zonder de ettelijke tientallen hobbykwekers mee te tellen. De laatste maanden werden zeer spectaculaire vondsten gedaan. In het Waalse Hamoir werd onder een tennisveld een reusachtige ondergrondse plantage ontdekt, volledig computergestuurd. In Marchienne-au-Pont werd een cannabisfabriek ontmanteld waarin het hele proces van zaadje tot marihuanazakje gebeurde. In een afgebrande villa in Dilsen, waarvan de bewoners de brandweer nog probeerden tegen te houden, gingen duizenden planten op zolder in rook op. Vooral in grensstreken zoals Limburg, de Kempen en het Waasland wordt de ene na de andere plantage opgerold. In een handboek van de politie wordt al gewaarschuwd voor de levensgevaarlijke ‘valkuilen’ die in sommige plantages voor binnendringers zijn klaargemaakt.

KRUISEN EN KLONEN

Hetzelfde fenomeen doet zich in zowat heel Europa voor, en dat is het gevolg van de uitvoer van de nederwiet-rassen en de Nederlandse knowhow. De cannabisplant is al duizenden jaren bekend als een van de oudste cultuurgewassen van de mensheid. Het zaad werd gebruikt als voedingsgraan en om olie uit te persen, de hennepvezels om touw, textiel en papier van te maken, en verder was de plant geliefd als medicijn én als roesmiddel – wat het gevolg is van de stof tetrahydrocannabinol of THC die vooral in de hars van de vrouwelijke bloemtoppen zit. Pas midden twintigste eeuw, toen de Amerikanen een heksenjacht voerden tegen het killerweed, werd het overal verboden. In de jaren zestig maakte de hippiebeweging cannabis weer razend populair. In het ‘magische centrum’ Amsterdam ging in 1972 de eerste coffeeshop open en werd in 1976 het gedoogbeleid officieel van kracht. Toen ging het bijna uitsluitend om ingevoerde hasj zoals de legendarische Rooie Libanon en Zwarte Maroc. Met-een begonnen sommige blowers exotische zaadjes in te zamelen en uit te zaaien, maar dat leverde slechts een armzalig onkruid op dat wel eens spinaziewiet werd genoemd.

Dat veranderde begin jaren tachtig drastisch dankzij geïmporteerde superzaden uit Amerika, waar mensen zoals de Skunkman (zie kader) zaadloze marihuana of sinsemilla waren beginnen te kweken. Door het eindeloze kruisen en klonen ontstond de superieure nederwiet – met als oerras de skunk – die door de intensieve binnenteelt tot enorme opbrengsten werd gebracht. Nu bestaan er honderden variëteiten. De grote Hollandse zaadhandelaars maken een gigantische omzet, waarvan een groot deel door export – sommigen gingen hun rassen zelfs genetisch manipuleren. In 1985 ging de eerste growshop open, waar men zowat alles kon krijgen om zelf cannabisplanten te kweken. Zoals er ruim 800 coffeeshops zijn, zijn er nu ook ruim 400 growshops. In de jaren negentig werd Nederland overspoeld door de groene marihuanagolf, waarvan het aantal kwekers nu in de tienduizenden wordt geschat. Vooral de industriële teelt op hydrocultuur heeft al voor ongenoegen gezorgd. Voor kenners smaakt de stuff uit de coffeeshop nu vaak al even slecht als de beruchte Hollandse watertomaat. Erger nog: bij een onderzoek in 2001 werden in 18 van de 35 stalen marihuana sporen van pesticiden aangetroffen.

Nooit eerder waren de bloemtoppen zo vet en zo vol van hars. Maar pas nu is de kritiek op de nederwiet helemaal losgebarsten. In maart kwam een studie uit van het Trimbosinstituut waaruit bleek dat de voorbije drie jaar het THC-gehalte bijna verdubbeld was van gemiddeld 8,6 naar 15,2 procent. In extreme gevallen ligt de THC zo hoog dat die powerwiet bijna als een harddrug moet worden beschouwd. Na de studie werd door de bevoegde staatssecretaris officieel gewaarschuwd tegen cannabis die bij de onervaren gebruiker ‘onverwacht heftige effecten’ kan geven, wat tot ‘angst- en paniekaanvallen’ kan leiden. Het is niet voor niets dat er meer probleemgebruikers zijn en dat er in Nederland vorig jaar 289 blowers dringend gehospitaliseerd werden. Even erg was de recente studie van criminoloog Frank Bovenkerk, die concludeerde dat de thuiskweek geen onschuldig tuinieren meer was, maar georganiseerde criminaliteit – vooral in sociale wijken en woonwagenkampen. Criminele bendes zetten mensen onder druk om hun huizen en andere ruimtes voor ‘leasekweek’ ter beschikking te stellen. Volgens Bovenkerk gebeurt dat ook vaak in België ‘waar veel leegstand is’.

JOS NIJSTEN : (hoofdredacteur van het cannabisblad ‘ Soft Secrets’ en auteur van de Cannaclopedia) De meeste thuiskwekers werken nog altijd voor eigen rekening, zeker in België. Als ik door Antwerpen loop, ruik ik tegenwoordig de kwekerijen. Maar die doen dat vooral voor eigen gebruik en voor een bijverdienste. Maar een Hollandse kweker signaleert mij toch dat er in België soms zwaar chemisch spul wordt gebruikt, dat in Nederland niet eens meer te krijgen is. Dat komt natuurlijk allemaal omdat het een illegale en lucratieve bedrijvigheid is. Zelf hou ik het liever bij bio-wiet. Geef mij maar een natuurlijk gekweekt buitenplantje met 7 procent THC, dat smaakt veel zachter. Vanaf 10 procent THC zit je volgens mij boven de limiet. Maar nog veel meer beducht ben ik voor de jacht op patenten door de multinationals en de monopolisering van het zaaigoed. Cannabis is een van de laatste vrije planten en dat moet zo blij-ven.

Kan de verloedering nog gekeerd worden?

NIJSTEN: Als cannabis gelegaliseerd zou worden, kun je aan kwaliteitscontrole doen. Mijn droom is dat er ooit grote cannabishuizen komen zoals wijnproeverijen en dat je op restaurant na het diner volledig legaal de appellation controlée van de wiet kan bestellen…

BIOLOGISCHE CANNABIS

Op een maïsakker in de noorderkempen vind ik een plantage van fijne cannabis van een van de oude landrassen. De ‘boerin’ toont mij fier de struiken die volledig biologisch geteeld worden. Op één hoek van de maïsakker tel ik al een dertigtal planten, soms al een meter groot. De boerin: ‘Een eeuw geleden stonden er in Vlaanderen nog overal akkers vol hennep of kemp. Veel cannabinologen willen nu terug naar de traditionele Cannabis Sativa, die een natuurlijk thc-gehalte van ongeveer zeven procent heeft. Het spul uit de coffeeshops heeft niets meer met het natuurproduct te maken.’ Nog meer gruwelverhalen: niet alleen worden de planten onmenselijk ‘gestresseerd’ om meer hars te produceren, maar er wordt soms aspartaam bij het water meegegeven om de smaak te verzoeten, er wordt haarlak op gespoten om plakkerige bloemtrossen te krijgen… Weinig gewassen worden tegenwoordig zo onnatuurlijk opgefokt als cannabis.

Ineens kijk ik met andere ogen naar dat mystieke kruid tussen mijn tomaten en komkommers. Met het slechte weer van de laatste dagen is de groei tot stilstand gekomen. Hier en daar zie ik bladeren waarvan de bruine punten ver-frommelen. Als het zeer donker weer is, hangen de bladeren zelfs treurend naar beneden. Uit de bladoksels komen witte vrouwelijke stampertjes – gelukkig geen mannelijke balletjes. Hoe potent zal mijn marihuana worden? In de studie van het Trimbosinstituut lees ik dat de Northern Light nu tot de ‘sterkste wietsoorten’ behoort met maar liefst 17,1 procent THC-gehalte. Dat Noorderlicht van mij, dat product van eigen huisvlijt, kan een beginnende blower gewoon van z’n stoel bliksemen!

Maar het is tenminste toch bio-cannabis? Van twijfel vervuld, bel ik naar Cees de Plantman uit Dronten. ‘Ach, man, de poenpakkers hebben ons geliefde plantje verziekt’, jammert hij. ‘Jouw stek is waarschijnlijk een kloon van een kloon van een moederplant, die zelf genetisch gemanipuleerd is met behulp van colchicine, een stof die inwerkt op de celdeling en die erg schadelijk is voor mensen. En waarschijnlijk is ze ook nog behandeld met Gibberellic Acid, een groeimiddel om haar hormonenbalans kunstmatig te forceren. Dat is geen plantje van moeder natuur meer, man! Dat is een verschrikkelijke mutant! Een monster!’

Wel zou ik de plant nog altijd als kerstboom kunnen gebruiken.

chris de stoop

Mijn cannabisplantje schijnt het goed te doen tussen de komkommers en de tomaten.

Weinig andere gewassen zijn zo onnatuurlijk opgefokt als cannabis.

‘Dat is geen plantje van moeder natuur meer, man! Dat is een verschrikkelijke mutant. Een monster.’