Er beweegt wat in de Vlaamse theaterwereld. Er circuleert een manifest met twee centrale eisen: de opwaardering van de acteur, en de vraag naar een repertoiregezelschap. Het manifest gaat uit van de vzw De Vijfde Wand.
Twee bekende acteurs, Carry Goossens en Frans Maas, waren bij de eersten die het manifest ondertekenden. Maar ook Jef Demedts, Camilia Blereau, Koen De Bouw en Frank Aendenboom behoren tot de initiatiefnemers. De lijst van malcontenten wordt met de dag langer. In september wordt een dossier ingediend bij minister van Cultuur Bert Anciaux (Vl. Pro).
Hebben jullie niet genoeg werk?
CARRY GOOSSENS: Jawel, maar dat is niet de essentie van de zaak. Het initiatief is ontstaan vanuit de overtuiging dat het theater een huis met vele kamers is, dat alle kamers evenveel waarde hebben en om die reden recht hebben op gelijke kansen. De laatste jaren hebben twee uitersten, het elitaire theater en het entertainment, de theaters veroverd en alle speeldagen ingepalmd. Tussen die twee uitersten gaapt er een kloof. Drie jaar geleden was ik in Stockholm. Ik viel haast achterover. Zoveel theaters! Te beginnen met schouwburgen met een gezelschap van ruim 70 acteurs. Daarnaast had je een groot palet van kleinere gezelschappen, waar men repertoire speelt, boulevard en experimentele producties. Toen ik in 1978 naar Antwerpen kwam wonen, had je dat hier ook. Dat is verdwenen. Geen diversiteit meer.
Is de versmalling niet veeleer de schuld van de overheid dan van de theatermakers?
GOOSSENS: Ik denk dat de overheid is ingegaan op normen die voorgesteld werden door theatermakers die goed in de markt liggen.
FRANS MAAS: Ik heb de indruk dat de raadgevers van de bevoegde minister, met wie wij in de voorbije maanden gepraat hebben, een verpletterende verantwoordelijkheid hebben. Wanneer ik hen zeg dat er iets meer is tussen de zeepfabriek en het laboratorium, dan wordt dat niet erkend.
Wat is de oplossing? De uitbreiding van het acteursgild in elk bestaand theater, of een nieuw gezelschap met een eigen schouwburg?
GOOSSENS: Als er enkele theaters zouden zijn die repertoirestukken op het programma zetten, zou dat de werkgelegenheid bevorderen. De laatste jaren is er ontzettend veel geld uitgetrokken, en toch zijn er nooit zoveel werkloze acteurs geweest.
Zijn jullie niet te duur geworden?
MAAS: Dat zegt men, maar als ik dan zie waarvoor subsidies gebruikt worden, dan denk ik: van deze som kun je een paar gerenommeerde acteurs betalen. Hoe dan ook, ik geloof nog altijd in de theorie van Herman Teirlinck: de acteur blijft de belangrijkste factor.
Er is een afspraak dat de helft van het budget per productie voorbehouden is aan het personeel, en de andere helft aan productionele kosten. Maar als er tussen het personeel maar 7 procent acteurs zitten, dan zit je goed fout.
GOOSSENS: We bedoelen niet dat de klok moet worden teruggedraaid. We moeten alleen zien dat de mogelijkheid blijft bestaan voor een theater voor een breed publiek met repertoiretheater en met een cast gevuld met oudere en jongere mensen.
Concreet: wat is de oplossing?
GOOSSENS: Simpel gezegd: de overheid zou geld moeten geven aan mensen die weer vanuit een gezelschap repertoiretheater willen brengen.
MAAS: Er is al in mei contact geweest met het kabinet, en de suggestie is: dien een dossier in. Dat zullen de vzw van de Vlaamse auteursvereniging, De Vijfde Wand, én de ondertekenaars van het manifest in september doen. De verwachting is dat er voor het eind van volgend seizoen een beslissing wordt genomen.
Guido Lauwaert
