“Talkshow” zonder afstandsbediening, voor televisieveteranen en theateranalfabeten.
Televisie verdooft, vergiftigt en verpest onze beschaving. Zo ongeveer klinkt het bij de Amerikaanse onheilsprofeet Neil Postman. Het is een tijdlang bon ton geweest om triviaal tv-amusement met Postman en Bourdieu, de Franse socioloog die het op een genuanceerder manier had over de “geestdodende werking van de beeldbuis”, af te schilderen als een bedreiging voor alles wat “hogere cultuur” heet. Een misplaatste vorm van intellectuele scepsis die met Talkshow II, een coproductie van Cie De Koe, Toneelhuis en Canvas, helemaal op de helling komt te staan. Marc Uytterhoeven, Peter van den Eede, Tom Lanoye en co bewijzen immers dat een uitgebalanceerde mix van toneel, televisie en improvisatie het toverrecept is waarmee verknochte huiskamerzappers terug naar de beslotenheid van het theaterboudoir kunnen worden gelokt.
Tot kort voor de première werd Talkshow, een drastische herwerking van een productie die De Koe in 1995 bracht, met een aura van geheimhouding ingekleed. Hooggespannen verwachtingen dus in de arena van de Bourla, die voor de gelegenheid werd omgebouwd tot een heuse studioset compleet met een regiment camera’s en monitors. De avond gaat van start met een “generalistische praatshow” onder leiding van gespreksleider Lucas Van den Eynde, fervent bewonderaar van “eminente vraagstaart” Jan Theys. Lucas test, bijgestaan door assistente Sien Eggers, regisseur Gene Bervoets en visagiste-met-ambities Katrien Meganck, zijn communicatieve vaardigheden uit op praatgast Dirk Sterckx, die al even zwetserig als onmodereerbaar blijkt te zijn. Hierop volgt een multimediale werveling van ultrakorte scènes, netjes afgestemd op de korte concentratiecurve van de doorsnee tv-kijker. En dan is er uiteraard nog “het leven achter de schermen”. Vader-presentator Lucas heeft een licht incestueuze verhouding met dochter Katrien, voert een vendetta met zoon Govert en behandelt moeder Sien als bewegend behang.
Moraal van dit verhaal: achter het uniform van de silicoongladde televisiepersoonlijkheid Lucas, een en al kwinkslag en beminnelijkheid, schuilt een autoritaire driftkop.
BELEGEN HUMOR
Theater wordt in Talkshow een vorm van meta-televisie. Het medium wordt als een preparaat onder de microscoop geschoven en alle fouten worden, mits wat bitterzoete (zelf)spot, meedogenloos uitvergroot. Zo worden de strategieën waarmee de openbare omroep systematisch het reclameverbod omzeilt op allerlei manieren geparodieerd. Van den Eynde neemt op een ludieke manier de conventies van het standaard televisie-interview op de korrel door zijn BV hopeloos foute vragen te stellen. Een tijdje later verliest hij zichzelf in sjamaanachtige maar inhoudsloze bezweringen over “schitterende cijfers, massale reacties en denderende beelden” en ridiculiseert zo de luchtledige slogantaal van heel wat showmasters. Hans Magnus Enzensberger noemde televisie ooit een “nulmedium” dat eist dat er niets in plaats van iets wordt gecommuniceerd en die stelling wordt tijdens deze voorstelling uitvoerig in de verf gezet. Die snoeiharde kritiek wordt ingekapseld in een laag van belegen humor en soms nogal flauwe bedekte toespelingen. Goedkope persiflages op reality tv, docudrama, human-interestreportages en soap volgen elkaar in hoog tempo op.
Verwarrend maar interessant is de manier waarop de acteurs spelen met het vage onderscheid tussen de theatrale illusie en de spookachtige fictie van de televisie. Zo worden alle “taferelen” die het privé-leven van de personages illustreren, alleen op de televisieschermen geprojecteerd. Oscar Wildes afforisme “life imitates art” wordt hier omgevormd tot het dictum “life imitates televison”. Moeder en dochter vechten hun onenigheden op de wijze van The Bold and the Beautiful uit, met veel vlammende blikken en wenkbrauwgefrons. Ze herhalen hun conflict vervolgens nog maar eens in de context van een Jerry-Springer-achtige zielenpoten- en randdebielenshow.
Communicatiewetenschappers hebben hier misschien een vette kluif aan, maar Talkshow blijft in eerste instantie absurdistisch en soms al te luchtig entertainment. Cie De Koe sleepte net de Grote Theaterfestivalprijs in de wacht met My dinner with Andre, en het ziet ernaar uit dat zij dit seizoen nogmaals een hoge publieksscore zullen halen. Al dan niet terecht. De comeback van Tante Terry, als stand-in voor La Esterella, is alvast een heuglijk feit.
“Talkshow”, tot 4/11 op tournee (info : 03/248.66.60 of 03/ 224.88.00) en van 4 tot 14/11 in de Bourla, Antwerpen (info en reservatie: 03/224.88.44).
Ann Demeester
