‘De minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael is zélf de coördinator van het massale kerkasiel’, zeggen de kerkgemeenschappen.
Het aantal kerken en andere centra waar asielzoekers overal in het land hun toevlucht zoeken, neemt nog altijd toe. Op steeds meer plaatsen gaan mensen zonder papieren ook in hongerstaking. Nochtans is er geen centrale organisatie die oproept tot die acties. ‘In tegenstelling tot vijf jaar geleden zijn het de asielzoekers zelf, onder de koepel van de UDEP (Union pour la Défense des Sans-Papiers) die het heft in handen nemen’, zegt Tetty Rooze van de protestantse Kerk in Antwerpen.
Ook de UDEP is niet echt een sterk nationaal georganiseerde beweging. Het is veeleer een steunpunt waar lokale groepen op kunnen terugvallen. Via dat kanaal, maar ook via meer informele wegen, is het geloof bij de sans-papiers gaan groeien dat kerkasiel een efficiënt middel is om zich te laten regulariseren. De pastorale werkgroepen en andere hulporganisaties die op aandringen van de plaatselijke asielzoekers hun gebouwen hebben geopend, houden een dubbel gevoel over aan de huidige acties. ‘Toen we enkele weken geleden de vraag kregen, hebben we eerst geprobeerd om de mensen op andere ideeën te brengen’, zegt Annemie Luyten van De Loodsen in Antwerpen. ‘Kerkasiel en hongerstakingen zijn geen structurele maatregelen. Wij verwachten veel meer van een duidelijk overleg met de minister en een transparante procedure. Nu gebeuren de regularisaties volledig arbitrair.’
De regularisatie van de bezetters van de Sint-Bonifatiuskerk in Elsene heeft de bal aan het rollen gebracht. ‘Toen het er eind maart naar uitzag dat ze daar na vijf maanden zouden overgaan tot een algemene hongerstaking, heeft de minister aan 118 mensen een tijdelijke verblijfsvergunning gegeven’, zegt Didier Vanderslycke van Kerkwerk Multicultureel Samenleven. ‘Dat heeft ons toen ook verbaasd, want het ligt helemaal niet in de lijn van zijn discours tegen het aanzuigeffect van collectieve regularisaties.’ ‘De duizenden asielzoekers die zich nu laten registreren in de kerken en in hongerstaking gaan, doen dat naar het voorbeeld van diegenen die dat met succes gedaan hebben in de Bonifatiuskerk’, vult Rooze aan. ‘Ze zijn er vast van overtuigd dat het zo zal moeten gebeuren. Een nationale mobilisatie vanuit de verenigingen is dus niet nodig. De minister heeft de massale opvolging zelf gecoördineerd.’
Geen enkele nationaliteit blijft deze keer achterwege. ‘Anders dan bij vroegere acties zijn de mensen niet bang om zich in het openbaar te vertonen’, zegt Luyten. ‘Ze voelen dat hun actie aanslaat in de publieke opinie. De overgrote meerderheid woont hier al jaren en wil werk gaan zoeken. Het is slechts een hele kleine minderheid die misbruik wil maken van de situatie.’
Hoewel de kerken uiteindelijk dus toch hebben ingestemd met het kerkasiel, blijven ze ervan overtuigd dat dit niet de juiste methode is. ‘Een kerk is op zich al geen goede plaats om mensen in te laten wonen. Daarom hebben we hier in Antwerpen een ‘oecumenische estafette’ opgericht’, zegt Rooze. Om de twee weken opent een andere religieuze gemeenschap haar gebouw voor de asielzoekers. En het ligt nu al vast dat het op 26 juni hoe dan ook afgelopen is.
DOOR HANNES CATTEBEKE
