Michael Jackson staat dezer dagen in Californië terecht voor seksueel misbruik. Maar de fans laten Wacko Jacko niet vallen. Wel integendeel. ‘Hoe groter zijn miserie, hoe meer we van hem houden.’

‘Het is gedáán met Michael Jackson. Hij zal nooit meer optreden. Zelfs als hij straks wordt vrijgesproken.’

Zondagmorgen. Fabrieksstad Aalst. Op de parking van een industrieterrein wacht een man op een bus naar Eindhoven. Binnen een paar uur start daar het European Jackson-Event. De echte Michael zal er niet optreden, wel een rist look-a-likes. Maakt niet uit, de trouwe fans hebben nood aan troost en dan helpt alles.

‘Ik moet daar zijn’, zegt Vladimir. ‘Een echte fan laat zijn idool niet vallen. En ik ben fan-voor-het-leven.’ Vladimir komt uit Oekraïne. In de tijd van het communisme was de muziek van Jackson ‘verboden’. Niemand in Oekraï- ne hield van hem. Nergens kon je zijn cd’s kopen. Tot mijn moeder op een dag Thriller van hem meesmokkelde uit het Westen. Ik was op slag verliefd!’

Zijn ogen blinken. Die hoes alleen al: het leek alsof er een buitenaards wezen uit de kosmos op aarde was neergedaald. ‘Michael Jackson bood mij een soort van uitweg. Ik droomde van hem ooit live te zien: maar dat is nooit gelukt. Hij trad altijd bij jullie in Europa op. Eén keer is hij in Rusland geweest. In Moskou, maar daar raakte je natuurlijk niet. Het gekke is: nu ik in België woon, kan ik hem weer niet zien. Nu is het híér ‘verboden’ muziek.’

Er lopen mensen op de parking. Jonge meisjes en fans-op-leeftijd. Ze doen, om de kou te verbijten, wat variaties op de moonwalk. En discussiëren over Het Proces. Alle Breaking News‘en op CNN hebben ze deze week gezien. Alle beschuldigingen gehoord. Dat hun held een pedofiel zou zijn. Dat hij een dertienjarig kankerpatiëntje seksueel misbruikt zou hebben op zijn ranch in Neverland.

‘Michael zou zoiets nooit doen’, zegt iemand. ‘Het is een complot. De maffia zit hier achter. Michael heeft veel macht: hij bezit zelfs de rechten op de Beatles-catalogus… Dat steekt mensen de ogen uit. Nu willen ze zich wreken: Michael moet kapot.’

Een meisje slaakt een gil. Christ’of, een van de bekendste Michael Jackson look-a-likes, stapt de parking op. Hij geeft Jackson-danslessen aan de meisjes . En maakt daarbij duidelijk indruk. ‘Mijn fascinatie voor Michael Jackson is – zoals bij zoveel mensen – begonnen met Thriller. Die plaat was een bom. Overal imiteerde ik ‘m. En van het een kwam het ander: het werd alsmaar professioneler. Ik ben begonnen met mijn eigen tribute-show en Jackson-danslessen.’

Maar de jongste weken draaien de zaken minder. ‘Bedrijven zeggen door dat pedofilieproces contracten op’, zucht Christ’of. ‘Ze willen niet meer geassocieerd worden met Michael Jackson. Stom. Die hele affaire doet toch niets af van de waarde van zijn muziek? Ik probeer hem nu wel niet meer letterlijk te imiteren, maar iets creatiefs te doen met zijn muziek. Straks, in Eindhoven, zing ik Escape. Die song staat op geen enkele cd, zelfs niet op een bootleg. Michael heeft z’n toestemming moeten geven opdat ik dat nummer mag performen. Niet dat dat een probleem was. Hij kent België. De Belgische fanclub is een van de professioneelste in de wereld en dat weet hij. Vorige week heeft hij nog een gesigneerde hoed opgestuurd voor een tombola. Om de fans te bedanken voor hun steun. Michael loves Belgium.’

Christ’of kan het weten. Eén keer heeft hij Jackson ontmoet. Een paar jaar geleden, in de Webster All-discotheek in New York. ‘De diehard-fans hadden geld gespaard om hem een award te kunnen overhandigen. De kans bestond dat ik hem ook daadwerkelijk zou ontmoeten, dus had ik een tekstje vanbuiten geleerd. ‘Ik ben Christ’of uit België. En u betekent alles voor mij.’ Afijn, iets uitgebreider dan dat. (lacht) Tot hij plots voor mij stond… (blaast) een aura dat die gast heeft! Ik stond aan de grond genageld. Hij schudde mijn hand en zei: “Hi. How you’re doing?” Ik kreeg er niets uit. Hij zei: “Je moet waarschijnlijk hard oefenen om dit te kunnen.” Ik knikte. En weg was hij.’ Lachje.

‘Euh, ik denk dat onze bus gaat vertrekken.’

1, 2, 3…

Eindhoven, zaal het Danssalon. Een paar honderd fans wurmen zich naar binnen. De lichten doven. Geroep. Een stem in het donker zegt: ‘Hi, I’m Mi- chael Jackson.’ Hysterisch getier. Het publiek scandeert: ‘We want justice! We want justice!’En: ‘We love you, Michael, we do. We love you, Michael, we do. Oo-oh, we do.’

Een schim verschijnt uit de witte gloed. En zingt: ‘Billy Jean’.

And mother always told me be careful of who you love.

And be careful of what you do ‘cause the lie becomes the truth.

Het geroep houdt aan. Een vrouw schokt met haar hoofd op het ritme van de muziek.

Hee Hee! Aaow! Chika-Chika Chika-Chika-Chika Go On Girl!-Hee Hee! The Way You Make Me Feel Hee Hee Hee! You Really Turn Me On You Knock Me Off My Feet My Lonely Days Are Gone My Lonely Days Are Gone

Hildegard verpakt in het gewone leven kippenboutjes. Nee, ze heeft Michael Jackson nog nooit ontmoet. ‘Maar via zijn muziek zijn wij onafscheidelijk geworden. Hij heeft mij zoveel gegeven. Hoe meer miserie hij heeft, hoe meer ik van hem hou.’

Voor ze hem veroordeelt, probeert ze hem innig lief te hebben. Als ze twijfelt, is het niet aan zijn onschuld, maar wel aan zichzelf. ‘Mijn hart moet zo groot worden als het zijne.’ Ze slaapt iedere nacht in een Michael Jackson-T-shirt, wordt wakker met een blik op een Michael Jackson-poster. Het is een surrogaat brein: ze vindt dat ze mooiere gedachten heeft gekregen sinds ze hem kent. ‘Goed zijn voor de zwakkeren, ellende overwinnen door de kracht van liefde.’ Het zijn waarden waarvan ze denkt dat hij een soort heilige belichaming is. Hij is al vijftien jaar haar ‘lichtpunt in een slechte wereld’.

Haar toewijding groeit mee met zijn persoonlijke ellende. Een lijdende Messias verlaat men niet. En Michael heeft het onlangs nog gezegd op televisie: ‘Des te groter de ster, des te dieper men haar ten val wil brengen. Uiteindelijk zal de waarheid zegevieren.’

Ze steekt een sigaret op. Naast haar staat een wit geschminkt meisje in een T-shirt waarop drie letters geschreven staan: ‘BAD’. Wat verder loopt een look-a-like van Jackson.

Hildegard wil graag met hem op de foto. Navi heet hij. Op zijn naamkaartje staat: ‘De beste Michael Jackson impersonator’. En boven zijn foto – het zou Michael Jackson kunnen zijn – staat: ‘Ik kan alles doen dankzij Christus die me sterkte geeft.’ Zijn succes heeft hij voor een groot stuk te danken aan zijn gelijkenis met Jackson, het bestuderen van iedere beweging van zijn idool en het feit dat hij Michael Jackson al zes keer in het echt ontmoet heeft. Hij heeft een stuk van het aura van ‘de echte’ popster meegekregen.

Navi ruikt naar Davidoff Cool water. Hij heeft bruine vingers en stroopt zijn rechter broekspijn op, laat een donker been zien. Maar zijn gezicht is wit als een gepoederde geest. ‘Bij Michael is het een huidziekte, bij mij make-up. Mocht Jackson een groene huidskleur aannemen, ik zou me groen schilderen.’ Navi is al vijftien jaar lang een van de beste professionele ‘impersonators’ van Jackson. Zo lopen er maar een tiental op de wereld rond. Allemaal hebben ze een vreemd leven. Een van hen, de Amerikaan Edward Moss, vertolkt nu voor uitzendingen van het Amerikaanse E! Entertainment Television, de rol van Michael Jackson in het proces. Dagelijks is hij een half uur lang te zien in een serie waarin iedere avond het proces wordt nagespeeld, omdat de rechtszaal gesloten blijft voor de camera’s.

Navi vertolkt hier in Eindhoven zowel de dansende en zingende Michael Jackson on stage, als de ietwat timide, genereuze Jackson off stage. ‘Ik heb beide Michaels bestudeerd. Op de scène is Michael een podiumbeest, naast de scène is hij wat verlegen en gereserveerd, maar erg lief. Ik ken hem.’

De verpersoonlijking worden van Michael Jackson is een hard beroep. Het duurt ongeveer een uur voor deze Navi – een onbekende man die in de jaren zeventig met zijn familie van tien broers en een zus uit de Caraïben naar Londen verhuisde – verandert in een van de meest befaamde popidolen uit de muziekgeschiedenis. Hij scheert zich, wordt bleek geschminkt, zijn wenkbrauwen worden bijgekleurd en zijn lippen gestift. Dan wordt hij een soort popster tot de tweede macht. Zijn kaken en neus heeft hij met plastische chirurgie laten modelleren. Zijn amandelvormige bruine ogen heeft hij van bij zijn geboorte.

‘Michael Jackson is mijn tweede natuur geworden. Maar ik waak daarbij wel over mijn eigen ik. Op zaterdag ben ik gewoon mezelf. Michael is trouwens normaler dan veel van zijn imitators.’

Navi wil geen karikatuur worden van iemand die als karikatuur wordt bekritiseerd. Hij is gewend geraakt aan zijn kameleonbestaan. ‘Dankzij Michael Jackson ben ik een sterkere persoonlijkheid geworden. Hem imiteren, heeft me zelfvertrouwen gegeven en de mogelijkheid om te vluchten in een andere wereld. Dankzij Michael heb ik trouwens de hele wereld gezien.’ Maar het is ook een eenzaam beroep. Je werkt je te pletter, je bent altijd onderweg en als je thuiskomt, is er niemand die op je zit te wachten.’

Zijn kracht haalt hij uit God. ‘Michael is meer de held die mij larger than life maakt.’ En hij weet evengoed dat als het een troost mag zijn dat hij op een of ander podium kan staan zingen van:

Just Beat It, Beat It, Beat It, Beat It No One Wants To Be Defeated Showin’ How Funky Strong Is Your Fighter It Doesn’t Matter Who’s Wrong Or Right Just Beat It, Beat It

Hij imiteert het met een noodzakelijke verbetenheid. Een jongentje komt een handtekening vragen. Of Navi dan niet afhankelijk is geworden van zijn model dat hem mee in de ondergang kan sleuren? ‘Michael zal altijd weer opstaan. Niemand kan zijn schuld bewijzen. Zijn comeback is onvermijdelijk.’

Navi denkt niet dat hij oud zal worden als een Michael-Jackson-op-leeftijd. ‘Michael Jackson is maar één hoofdstuk uit mijn bestaan. Later hoop ik kinderen te hebben met een vrouw die van mij houdt.’

‘Navi is echt de beste’, zeggen de vrouwen achter het standje van de ‘Magical Child Club’. De Michael Jackson-fanclub uit Overpelt heeft meer dan 1000 leden. En werd gesticht door Marijke en de ouders van Jessica. Marijke werd een fan van Michael ‘om zijn teksten en hoe hij de moeilijkheden in zijn leven heeft overwonnen’. ‘Ik heb van Michael geleerd hoe belangrijk het is vertrouwen te durven geven aan anderen. Ik heb vaak gedacht: als Michael dat durft, na alles wat hem in zijn leven overkomen is, moet ik dat ook durven. Vooral zijn boodschap van liefde voor de mensen en zijn aandacht voor zieke kinderen vind ik mooi.’ Ook Marijke blijft geloven in zijn onschuld. ‘In Amerika kunnen ze er niet tegen dat een zwarte succes heeft. Ik ben ervan overtuigd dat als hij veroordeeld wordt, de zwarte gemeenschap zal opstaan.’

De fanclub werd in 1996 gesticht in het universitair ziekenhuis van Leuven als een eerbetoon aan Jessica, een 15-jarige fan van Michael Jackson met de aangeboren ziekte mucoviscidose en ’the king of pop’. Jessica Van Asten bracht er haar laatste levensmaanden door. ‘Ze hield zo van het liedje Earthsong’, zegt haar moeder. ‘Ze haalde zo veel kracht uit dat liedje.’ Jessica heeft nooit een optreden van Michael gezien. De familie en de fanclub hadden wel met haar een reis naar Parijs gepland om hem daar op tournee te ontmoeten. ‘Maar Michael heeft op het laatste moment afgezegd om in Praag op te treden. Dat vonden we wat te ver om met een ziek kind naartoe te reizen.’

Het doel van de fanclub is nog altijd het zorgen voor zieke kinderen. ‘Iedereen vergeet hoeveel liefdadigheidswerk Michael voor zieke kinderen heeft gedaan.’

In de fanclub zitten mensen die ieder een eigen persoonlijke betrokkenheid voelen met Jackson. Marina Van Asten, de moeder van Jessica, voelt zich vooral met hem verbonden omdat ook zij vijftien jaar lang voor haar ziek kind heeft gezorgd en dat nu via de fanclub nog altijd doet door fondsen te verzamelen. ‘Dat is met de jaren niet moeilijker geworden. Sponsors haken wel af nu het imago van Michael besmeurd is.’

Michael Jackson is een soort ijkpunt geworden in haar persoonlijke geschiedenis. ‘Ik zal niet vlug afstand nemen van iemand die zo veel voor mijn dochter betekend heeft. Ik vergeet nooit die tweede novemberdag van het jaar 1996. De dokters keken bezorgd naar de dalende grafieken op de hartslagmeter naast Jessica’s bed. Haar handen werden blauw. “Neem uw kind nu maar weer op schoot”, zei een van de artsen. Ik heb haar een half uur lang op mijn schoot gewiegd. Ze woog zwaar. Mijn man heeft haar opgetild en weer in bed gelegd. Even later stierf ze.’ Toen ze met meer dan lege handen van het ziekenhuis naar huis reden, draaiden ze onderweg Earthsong van Michael Jackson. Ze wisten wat ze hoorden.

Someone tell me why What about the crying man What about us

‘Mijn man en ik kunnen nu niet meer samen voor Jessica zorgen’, zegt haar moeder. ‘Maar dankzij onze inzet voor de fanclub doen we nog samen iets voor zieke kinderen.’ Toen zij en haar man elkaar pas kenden, had hij haar beloofd: ‘Als we trouwen, gaan we naar Amerika.’ Na 25 jaar huwelijk zijn ze naar Los Angeles geweest. Ze hebben er samen met enkele leden van de fanclub als vrijwilliger op het verjaardagsfeest van Jackson gewerkt. Als beloning mochten ze van de Amerikaanse organisatie naar ‘Neverland’.

‘Het was er als in een paradijs. Overal stonden borden ‘opgepast spelende kinderen’. Michael zou nooit een kind pijn doen’, zegt Marijke nog. ‘Hij geeft hoop aan kinderen en dieren.’ De moeder van Jessica zwijgt even: ‘De lama’s zaten er niet in hokken maar in tuinhuisjes en de schildpadden kregen er zo veel soorten fijngesneden groenten als was het een koud buffet.

Het plakboek van Michael

Zuienkerke, een dag later. In een frituur aan de Oostendsesteenweg hangen twee mannen aan de toog. Een man komt binnen.

-‘Dag Michael’, zegt het meisje van de frituur. ‘Je deed het goed, gisteren op tv.’

De man lacht, geeft iedereen een hand en zegt dan:

-‘Ik heet Emmanuel De Reyghere. Volg mij.’

Hij stapt in zijn autootje waarop staat: ‘KUSTZORG’ en rijdt de sneeuwstorm in. Hij stopt bij een villa. Op de muur staat: ‘MYSTERY’. ‘Mijn eigen Neverland’, zegt hij. Op de glazen deur staat een embleem van Michael Jackson. Net als op de ijskast. En de gsm. En de rest van het huis.

Hij heeft een waanzinnig levensverhaal klaar. ‘Tot mijn dertien, veertien was ik niet echt bezig met mijn uiterlijk’, vertelt hij. ‘Ik was een gelukkig kind. Een extravert kind: in de klas kon ik mijn mond niet houden. En zoals iedereen was ik fan van Michael Jackson. Niet dat ik er fanatiek mee bezig was. Ik vond dat een fantastische entertainer. En een mooie man. Ik bedoel dat niet seksueel, hè. Richard Gere vind ik ook een mooie man.’

Hij smijt nog een foto op tafel. Een profielfoto van een jongen. ‘Dat ben ik, op mijn vijftiende. Zie je die vooruitstekende onderkin? Toen ik in mijn pubertijd kwam, is die onderkin beginnen te groeien. Ja, zoals bij Raymond van het Groenewoud. Op school lachten ze mij uit. ‘Regent het niet binnen, Emmanuelke?’ Ik riep terug: ‘Hoeren! Shut up!’ Verbaal kon ik het wel halen. Maar het raakte me. Om mij af te reageren ging ik in de karaokebar Human Nature van Michael Jackson zingen. Ik kreeg applaus, warmte van mensen. Tot iemand mij op een avond – ik zal het nooit vergeten – spottend toeriep: “Zou je niet beter iets van Raymond van het Groenewoud zingen?” Ik stierf. Mensen kunnen wreed zijn. Mijn besluit stond vast: die kin moest weg. Voorgoed.

‘Ik heb toen mijn eerste afspraak gemaakt met de plastische chirurg. In het geniep, want thuis was zoiets onbespreekbaar. Mijn ouders waren conservatieve mensen. Ze zouden het nooit begrepen hebben. Maar ik volhardde.’

Hij veert recht en rent naar de tv. ‘Ik wil jullie iets tonen. Ik heb elke operatie gefilmd met een homecamera.’ Hij steekt een dvd in de dvd-speler. Een omzwachtelde man vertelt voor een home- camera hoe z’n operatie verlopen is. ‘Het was verschrikkelijk. Ze hebben mijn boven- en onderkaak losgemaakt en mijn onderkaak naar achteren geschoven. Alles werd met bouten en schroeven weer bevestigd.’

‘Na die eerste operatie heb ik tranen van pijn gehuild. Dit nooit meer, dacht ik. Maar na een paar weken was de pijn weg. Ik leerde dat er ook een ander soort tranen bestond. Tranen van vreugde. Ik won dat jaar de Soundmixshow op VTM. Ik zag al die mensen applaudisseren. En ik wou meer. Mijn gezicht was te lang. Ik wou een rond gezicht mét geprononceerde jukbeenderen. Ik dus terug met een Michael Jackson-plakboek naar het ziekenhuis. Daar wisten ze niet wat ze hoorden. ‘Een kaakverbreding!?’ Dat had nog nooit iemand gevraagd. Maar ik was niet te houden. Er is toen een specialist uit Duitsland naar België gekomen om die operatie uit te voeren. Omdat ik een proefkonijn was, kostte het mij bijna niets. De afspraak was: als het zou mislukken, moest ik niet komen klagen… Het lukte. Er werd een ijzeren staaf tussen mijn kaakgewrichten geplaatst.’

Er volgden nog acht operaties, met de blik op het Jackson-plakboek. Zijn neus werd een paar keer geherboetseerd (‘Zij hebben mijn neusbeen afgeschaafd. En in mijn neusvleugels werden inkepingen gemaakt.’), zijn wenkbrauwen weggehaald (‘Er staat nu permanente make-up op.’). En hij kreeg tandimplantaten, kuiltjes in de wang, een haarimplantatie…. De metamorfose was waanzinnig, bijna hallucinant.

‘Heel wat mensen hebben die operaties uit m’n hoofd proberen te praten. Maar het was mijn lijf, mijn leven, mijn beslissing. Als een meisje mij voor de keuze stelde: ‘ik of de neus’, kon ze gáán. Of ik grenzen heb? Eigenlijk niet, nee… Of misschien toch. Ik zou nog een neuscorrectie willen laten doen. Maar de kans bestaat dat ik dan niet meer door mijn neus kan ademen. Dat is voor mij de ultieme grens: daarover gaan is geschift. En mijn naam zou ik ook nooit laten veranderen. Dat wil ik mijn ouders niet aandoen. Ik zie er nu al niet meer uit zoals ze mij gemaakt hebben. In het begin hadden ze het daar best wel moeilijk mee. Mijn moeder zei voor elke operatie: “Bezin eer je begint.” Bezorgd, hè. Zoals alle moeders. Mijn vader kon het allemaal niet schelen. Hij haatte Michael Jackson. Hij vond dat een verwijfde homo. Maar nu is hij bijgedraaid. Hij ziet dat ik gelukkig ben. Soms komt hij zelfs naar een van mijn optredens. Meestal staat hij dan achteraan. Achteraf zegt hij: “Het geluid van de micro stond niet helemaal goed.” Of zoiets. Hij heeft er zich mee verzoend, denk ik.’

Emmanuel De Reyghere is nu een vedette. Hij treedt op als Michael Jackson. Hij is beroemd en heeft fans. ‘Mensen klampen mij aan en zeggen: “Ik apprecieer u.” Dat is wel raar. En soms ook vervelend. Het gebeurt vaak dat ik met een vriend iets wil gaan drinken in een café. Twee kansen op de drie draaien ze Billy Jean. Iedereen verwacht dat ik dan ter plekke ga dansen. Als ik zeg dat ik geen zin heb, roepen ze: “Dikkenek.” Ik roep dan terug: ‘I’am a bit rusty, today. Leave me alone. I love you’. Woorden van Michael, ja. Het is een soort bescherming. Al valt er soms echt niet aan te ontkomen. Zeker niet als heel de zaak luidkeels “Michael! Michael!” aan het roepen is…’

Hij nipt van zijn Bacardi. Of hij niet bang is voor het proces? Lachje. ‘Die vraag stelt iedereen mij tegenwoordig. “Wat ga je doen als Michael straks veroordeeld wordt? Dan sta je daar met het gezicht van een pedofiel.” Maar ik ben Michael niet, hè. Ik kan mijn haar gerust blonderen. En: ik heb nog een job buiten mijn optredens. Ik ben thuisverpleger. Ik doe palliatieve zorg. In mijn Jackson-kleren, ja. Als die oude menskes mij voor het eerst zien, vragen ze weleens: ‘Zijde gij niet Elvis Presley?’ Dat háát ik dus. (lacht) Maar ze volgen me wel . Daarnet nog vroeg iemand mij: “Waarom heb je een zwarte band rond je arm?” Michael had vandaag op het proces een rode armband aan… geen zwarte.’

Hij schenkt zichzelf nog een Bacardi in. ‘Ik besef hoe tegenstrijdig het allemaal is. Dagelijks kom ik in contact met aftakeling, met stervende mensen. Heel vaak kom ik buiten bij een patiënt en denk: het uiterlijk is helemaal niet belangrijk. Maar ik heb ook een tweede leven: dat van de media, de optredens. En zonder mijn uiterlijk was ik daar niemand.’

Hij zwijgt even. ‘Er is onlangs een patiënt van mij gestorven. Ik moest hem in een plastieken zak stoppen. Vreselijk! Ik reed naar huis. Ik zette mijn twee tv’s aan, schoof de clip van You’re not alone in de dvd en draaide het geluid van de karaoke-installatie op maximum. Grof? Nee. Ik had Michael nodig om dat beeld te bezweren. Een afgeleefd lichaam in een zak: met zo’n beeld kan ik niet gaan slapen.’

Door Stijn Tormans & Anna Luyten

‘Impersonator zijn van Michael Jackson is eigenlijk een heel eenzaam beroep.’

‘Michael is normaler dan veel van zijn imitators.’