De Haagse groep Straat Dawah, nauw verwant met Sharia4Belgium, is de bekendste groep jihadisten in Nederland. Twee Nederlandse vrienden zijn er samen geradicaliseerd. Victor Droste vertrok naar Syrië, maar Dennis Honing bleef thuis en deradicaliseerde. ‘Niets klinkt zo mooi als de geloofsgetuigenis. La illaha illallah: er is geen god dan God.’
Hij ontvangt me in Haarlem met drie gouden tanden in zijn mond en een getrimd geitenbaardje onder zijn kin. Vorig jaar had Dennis Abdelkarim Honing zijn rosse rafelbaard afgeschoren toen hij de salafisten de rug toekeerde. Hij was de voorbije jaren geradicaliseerd samen met zijn vriend Victor Droste, die ook wekenlang bij Dennis logeerde. Ze praatten veel, liepen en fietsten lange stukken, bereidden de reis naar Syrië voor. Uiteindelijk zette Dennis zijn vriend op de trein: ‘Ja, wat zeg je dan? Ik zei hem: laat ze even een poepie ruiken.’ Hij bleef zelf thuis, sprak steeds kritischer over de salafisten, en werd daarom verketterd. ‘Als je dat hier zegt’, liet Victor hem vanuit Syrië weten, ‘dan gaat je kop eraf.’
Dennis, de thuisblijver, die enkele jaren een hoofdrol speelde bij de radicale salafisten, heeft er nu zijn buik van vol. ‘Niemand heeft mij geronseld en gehersenspoeld’, zegt hij. ‘Ik heb mezelf geradicaliseerd. Ik bezocht zelf Sharia4Belgium in Antwerpen. Ik las de ideologie op websites en in boeken. Ik geloofde oprecht in de islamitische staat en de sharia. En later heb ik mezelf ook gederadicaliseerd.’ Daarover schreef hij nu het boek Ongeloofwaardig, het eerste boek waarin een Nederlandstalige salafist zelf het hele proces beschrijft. Hij schreef het samen met journaliste Nikki Sterkenburg, die in Elsevier al eerder een reeks opmerkelijke reportages maakte over de ‘polderjihadisten’.
De Haagse groep wordt ook weleens de ‘bekeerlingenorganisatie’ genoemd. Nikki Sterkenburg, die islam studeerde en een scriptie over radicaliserende bekeerlingen maakte, vindt dat er opvallend veel bekeerlingen bij betrokken zijn. ‘Ze willen meer hun best doen dan wie het geloof van huis uit heeft meegekregen, ze willen vaak roomser dan de paus zijn, maar ze zijn ook gewoon nieuwsgieriger en ijveriger. Daarnaast heb je veel new born moslims, ook een soort bekeerlingen. Zij zijn wel als moslim geboren, maar hebben een seculiere jeugd gekend met seks, drugs en alcohol. Dat wijzen ze ineens af, om zich dan weer op hun geloof te storten, maar veel strikter dan vroeger.’
Moederlijke dictatuur
Dennis groeide op in een samengesteld gezin in een burgerlijke, bijna blanke wijk in Haarlem. Zijn moeder was alcoholverslaafd en erg agressief. Zijn vader was een goedaardige dierenoppasser in de zoo. Zijn kindertijd was een rotperiode. Hij moest naar een school voor speciaal onderwijs, werd gepest, pikte kleine spullen, was impulsief en kreeg pillen tegen ADHD. Wegens de ‘moederlijke dictatuur’ werd hij op twaalf jaar uit huis geplaatst. Hij kwam in instellingen en op scholen waar hij zich beter voelde dan thuis. Ook al bleef hij rotzooi uithalen, zoals toen hij een stalen pijp op de treinrails legde. ‘Veel was bedoeld om in te gaan tegen de politiek-correcte sfeer van de jongerenwerkers’, zegt hij.
Dennis kwam terecht in een hiphopcultuur en profileerde zich actief als racist. Zo draaide hij in de les het nummer van Hans Teeuwen, ‘Allah met zijn dikke lul’, tot afgrijzen van Marokkaanse leerlingen. Hij zat helemaal in de cultuur van Pim Fortuyn. Was het geen grote stap van zogenaamde racist naar extreme islamist? ‘Ik ben later met een Somalische vrouw getrouwd, dus dat racisme was maar een oppervlakkige fase’, zegt Dennis. ‘Ja, ik was een etterbak. Maar op mijn veertien jaar las ik de Bijbel. Ik voelde me daarna christen, ook al was ik niet gedoopt. Ik had die hang naar religie al vroeg in me, ook al was mijn vader een atheïst en darwinist.’
Na een mislukte handtasdiefstal, waardoor een oud vrouwtje op de grond viel, zat hij anderhalf jaar in de jeugdgevangenis. Daar leerde hij niet alleen knokken voor zijn plaats in de pikorde, maar kwam hij ook in contact met de islam. ‘Ik zat samen met Marokkanen en Turken en zag hoe belangrijk de islam zelfs voor criminelen was. Ik begon er de Koran te lezen. Ik vond de taal schitterend. Ik werd vooral aangetrokken door de duidelijke leefregels en de maatschappelijke strijd. Ik zag er ook films over Mohammed Ali en Malcolm X, twee zwarte Amerikanen die zich bekeren tot de islam. Dat sprak me enorm aan.’
Sharia4Belgium
Na zijn vrijlating troonde een gevangenisvriend hem mee naar de moskee voor zijn bekering. ‘Ik trilde toen ik door de imam naar voren geroepen werd om de geloofsgetuigenis te doen: la illaha illallah. Er is geen god dan God. Niets klinkt zo mooi: la illaha illallah.’ Hij nam de naam Abdelkarim aan en begon een nieuw leven. Op school werd hij verliefd op een Somalisch meisje. Ze trouwden en werden al snel tienerouders. Dennis, nu 24, is vader van vier kinderen. ‘Het was het einde van mijn rotperiode. Ik wist niet dat ik nog zoveel geluk zou vinden.’
Als jonge vader, die een baan had bij Nuon om de meterstanden op te nemen, begon echter ook zijn radicaliseringsproces. Nadat hij door Het Parool als bekeerling geïnterviewd was, kreeg hij een voorstel om in de leer te gaan bij een orthodoxe leraar. Die stuurde hem voor een opleiding naar een sjeik in Caïro, alles betaald. Bekeerlingen waren erg in trek als uithangbord. ‘Ik werd niet geronseld, ik werd gescout’, vindt Dennis. Maar in Caïro voelde hij zich ‘uit zijn comfortzone’, en bovendien brak net toen de opstand uit op het Tahrirplein. ‘Wij orthodoxen hadden niets met de Arabische Lente die een strijd voor democratie was en geen islamitische revolutie.’ En dus sprong hij in paniek op een vliegtuig naar Brussel.
Belangrijker voor zijn zelfradicalisering is het moment dat hij een YouTube-filmpje zag, waarin Fouad Belkacem koningin Beatrix opriep moslima te worden en de sharia in te voeren. ‘Dat vond ik té gek. Ik belde hem en tot mijn verbazing nam hij, de grote leider van Sharia4Belgium, zelf op. Ik ben naar Antwerpen gereden, waar hij me met zijn Caddy meenam. We hebben een filmpje gemaakt dat ik op mijn YouTube-kanaal zette. In Vlaanderen is de moslimhaat nog erger dan in Nederland. In Antwerpen is een mooie moskee met koepel en minaret ondenkbaar. De charismatische Fouad Belkacem was de morele oppositie. Ik bewonderde hem erg en vind hem nog steeds een prachtige maar gevaarlijke figuur. Hij staat voor wat hij zegt.’
Melk en honing
Kort daarna kwam hij al terug naar Sharia4Belgium om een lezing bij te wonen van de Nederlandse radicale preker Abdul-Jabbar van de Ven, ook een bekeerling. Op de weg terug kreeg hij een lift van Thijs Belmonte, die nu in Syrië vecht. Dennis zou nog vaak contact hebben met Sharia4Belgium. ‘Ik voelde me door hen geprikkeld en beïnvloed. Hun gedachtegoed zou floreren in Nederland. We organiseerden samen acties.’ Zo demonstreerden ze samen voor Mohammed Bouyeri, de moordenaar van Theo van Gogh. En samen verstoorden ze, ook naar Vlaams voorbeeld, een debat in de moskee Badr. Dennis gooide een glas water over een reporter en kreeg een nachtje cel.
Toen Fouad Belkacem vervolgd werd voor ronselen en haatzaaien mocht hij het land niet meer uit en vroeg hij Dennis om in zijn plaats te speechen op een manifestatie in Den Haag tegen een boerkaverbod. Dennis sprak zich vurig uit tegen het verbod en tegen iedere vorm van assimilatie. Daar ontmoette hij Abou Moussa, een charismatische dertiger uit de Haagse Schilderwijk, die de Nederlandse evenknie van Belkacem zou worden. Ter plekke richtten ze de groep Straat Dawah op, ook geïnspireerd door Sharia4Belgium dat al lang aan dawah deed, de verkondiging van de leer op straat. Abou Moussa werd tot emir verkozen. Ze huurden een souterrain onder een flatgebouw en begonnen met de organisatie van lessen, lezingen en acties.
‘Toen ik me bekeerde, stond ik mijlenver van de orthodoxie’, zegt Dennis Honing. ‘Maar ineens was die verschuiving een feit. Ik las boeken van Saïd Qutb, keek naar lezingen van Anwar Al-Awlaki of Anjem Choudary, en vond het prettig tussen jihadisten. Onze harde kern bestond uit een vijftiental leden, maar op lezingen kwamen er meer dan veertig mensen af.’ Samen met een groepje bekeerlingen deed hij excursies naar moskeeën en groeperingen in binnen- en buitenland. Hij werd het gezicht van Straat Dawah in de media. En ze zochten steeds meer media-aandacht op: ‘Zo ging ik in het orthodox-protestantse Urk aan dawah doen met een tulband op. Om lekker te provoceren.’
Ik vraag hem of hij op het toppunt van zijn extremisme alle stellingen van de jihadisten geloofde, en hij knikt overtuigd van ja. Dat hen na de dood een paradijs wacht met 72 maagden en rivieren van melk en honing. Dat afvalligen moeten worden gedood. Dat homo’s van een flat moeten worden gegooid, enzovoorts. Een dieptepunt was toen hij in De Slegte in Amsterdam een oude man tegen de grond sloeg omdat hij iets negatiefs zei over islamitische boeken. Dennis: ‘En ik was er nog trots op ook dat ik voor de Profeet was opgekomen. Ik wist niet dat ik het in mij had om zoiets te doen. Dan weet je dat je de ideologie echt hebt gedownload vanbinnen.’ Een jongerenwerker diende zelfs een klacht in omdat hij door Dennis bedreigd was. ‘Ik had hem in een ruzie gewoon gezegd dat hij wat tikken kon krijgen.’
De postbode
Tijdens een protestactie voor de Marokkaanse ambassade begin 2012 ontmoette hij Victor Droste, ‘een fijne, teruggetrokken jongen uit het blanke plattelandsdorpje Heeten’. Ze vonden het zalig om met de bekeerlingen een hecht groepje te vormen, de broederschap was hartverwarmend. Victor had ook een moeilijke schoolcarrière achter de rug en was postbode geworden. Hij was vroeger fan van heavy metal. Op een dag, toen een vriend via internet Mein Kampf bestelde, bestelde Victor de Koran. Hij wilde weten wat Geert Wilders daar nu zo erg aan vond. Hij raakte overmand door emoties. Hij bekeerde zich eind 2010.
La illaha illallah.
Daarna bleef hij de post bedelen met Afghaanse broek en rosse baard, maar het dorpje accepteerde hem volledig. Hij mocht zelfs over zijn geloof komen praten in de kerk. Via zijn contacten met de Britse salafisten en later als lid van Straat Dawah werd hij echter zeer extreem, ‘veel fanatieker dan ik’, zegt Dennis. Tijdens een actie tegen de film Innocence of muslims kwam hij in de pers met een zwarte vlag met zegel van de Profeet en een AK-47, door Dennis gemaakt. Rond Kerstmis 2012 werd hij door zijn ouders op straat gezet omdat hij geen kerstboom meer wilde in huis. Hij zwierf een tijdje rond en logeerde weken op de tweezitsbank van Dennis.
Eind 2012 was de eerste broeder van Straat Dawah erin geslaagd de grens naar Syrië over te steken. Daarna volgden er druppelsgewijs meer. Bijna heel Sharia4Belgium vertrok. Wanneer Dennis in het voorjaar van 2013 in Delft kwam, ‘bleek iedereen daar ineens weg te zijn’. Op een avond zei Victor vanaf zijn tweezitsbank dat ook hij van een broeder een voorstel kreeg om naar Syrië te gaan. Hij kreeg een route mee met telefoonnummers die hij aan de grens moest bellen. Dennis zocht geld voor hem (700 euro van een Amsterdamse broeder), camouflagekleren, een EHBO-set en drie camera’s om de strijd te filmen.
Verlichting
Hij maakte ook zelf een filmpje om te tonen dat zijn vriend geen zielige werkloze maar een vastberaden strijder was. Victor zei: ‘Mijn broeders worden in Syrië onthoofd op straat. Moslims worden er vernederd. Het land is een brandhaard en niemand grijpt in. Ik kan niet langer blijven zitten.’ Dennis ging mee naar Victors ouders om hen een laatste keer te zien, en zou hen later ook een afscheidsvideo bezorgen. Hij voerde Victor naar het station, waar hij de trein naar Düsseldorf nam. Hij vloog naar Istanbul en ging met de bus naar de Syrische grens, waar hij hulp vond. Nu zit hij in een villa bij Aleppo met Belgen en zo nu en dan doet hij aan grensbewaking. ‘Hij is dik geworden. Hij vindt het er fijn en mist alleen zijn moeder, maar hij skypet met haar’, zegt Nikki die nog contact had.
In de krant zei zijn moeder dat haar zoon geronseld was door Dennis, die hem had omgepraat. Dennis ontkent: ‘Ik weet dat zij dat dacht, maar Victor wou al langer vertrekken. Ik heb hem wel geholpen en niets gedaan om hem tegen te houden. Ik voel me verantwoordelijk.’ Op Facebook poseert de postbode, die zich nu Zakariya Al-Hollandi noemt, intussen stralend in gevechtstenue. Waarom Dennis niet meeging, zoals hij in 2013 nochtans had laten verstaan? ‘Omdat ik bang was.’ Hij kent een paar tientallen Syriëstrijders en verschillende van hen zijn al dood, wat hem een raar gevoel geeft. Onder meer de Belg Abou Faaris, lid van Sharia4Belgium, gestorven onder een omvallende elektriciteitspaal. Toen werd op Twitter nog gegrapt dat hij fataal had kennisgemaakt met ‘de Verlichting’.
Twee weken geleden heeft Abou Hanief, lid van Straat Dawah, zich opgeblazen in Irak. Soufiane, een van de leiders, zou in januari gesneuveld zijn bij een bombardement in Kobane. Het is Soufiane die in 2014 Dennis uit de groep zette omdat hij té kritisch werd. De laatste druppel was een grap op Facebook: ‘Als het Arabisch geen letter P heeft, hebben we ook geen Paradijs’. Ook het filmpje Happy Muslims, waarin Dennis danste, werd verketterd. Op een dag, net voor hij in de auto van Nikki stapte, las hij op Facebook dat Soufiane hem takfir verklaarde. Hij was een afvallige en mag sindsdien in theorie dus gedood worden. Dat was even slikken en schrikken. Ook zijn vriend Victor heeft hem intussen tot afvallige verklaard.
De draaikont-imams
Op dat moment had Dennis al gebroken met de jihadisten. Hoe ging die deradicalisering? ‘Het begon met de kwellende vraag waarom Allah toch alle geweld en ellende toeliet. Hoe kon het dat de Profeet trouwde met Aïsha die maar negen was? Waarom heeft de islam de slavernij niet afgeschaft?’ En vooral de onthoofdingsfilmpjes waren er te veel aan: ‘Ik werd er misselijk van. Ik zag een Amerikaan gillen terwijl hij in zijn strot wordt gesneden. Dat was nog erger dan de gruwelen van Guantanamo.’ Hij vindt het hypocriet en eenzijdig om nu alleen de islam te viseren – het Westen heeft veel schuld aan de conflicten in het Oosten – maar hij vindt het ook hypocriet om te doen alsof IS helemaal losstaat van de islam.
In de zomer van 2014 werden Abou Moussa en enkele anderen van Straat Dawah opgepakt. Ongeveer een dozijn broeders wachten nu op hun proces. Vreemd genoeg niet Dennis, zelfs niet als getuige. Volgens sommigen moet hij dan wel onder één hoedje met de autoriteiten spelen? ‘Natuurlijk niet’, zegt Dennis, terwijl hij me onderzoekend in de ogen kijkt. ‘Ik heb altijd kritiek gehad op wie medeplichtig is met de overheid, zowel de politiek-correcte linkse kliek als de draaikont-imams. Ik weet niet waarom ik niet opgepakt ben. Omdat ik gederadicaliseerd ben?’ Op andere websites wordt hij ‘mediageil’ en ‘ongeloofwaardig’ genoemd? ‘Ik ben tenminste eerlijk’, zegt Dennis. ‘Ik spaar de jihadisten niet, maar ik spaar ook mezelf niet.’
Volgens Nikki Sterkenburg gaat het om een subcultuur, zij het een gevaarlijke. Officieel zijn er 160 Nederlanders vertrokken, maar volgens haar wel 250. ‘Het ongelooflijke is dat hier amper iemand veroordeeld is’, zegt Dennis, ’terwijl er in België tientallen veroordelingen zijn én een aanslag in Verviers werd verijdeld.’ In Nederland is het volgens hem pappen en nathouden. Hij heeft intussen al vage bedreigingen gekregen en vreest dat het nog maar een begin is. Hoe ziet hij de oplossing? ‘Die kleine orthodoxe groep moet als een minderheid geaccepteerd worden’, zegt Dennis. ‘Maar ze moeten goed gevolgd worden én vervolgd als ze iets onwettigs doen. En verder moet men nu eindelijk het gesprek aangaan. Daarbij kan ik nog een rol spelen.’
Dennis Abdelkarim Honing en Nikki Sterkenburg, Ongeloofwaardig, uitg. Q, Amsterdam-Antwerpen, 2015.
DOOR CHRIS DE STOOP
‘Ik zag films over Mohammed Ali en Malcolm X, twee zwarte Amerikanen die zich bekeren tot de islam. Dat sprak me enorm aan.’
‘Niemand heeft mij geronseld en gehersenspoeld. Ik heb mezelf geradicaliseerd. En nu heb ik ook mezelf gederadicaliseerd.’
Vooral de onthoofdingsfilmpjes waren er te veel aan: ‘Ik werd er misselijk van.’
