Van Hecke is cameraman geworden. Aanvankelijk uitgestuurd om het Internationaal Instituut voor Democratie en Ontwikkeling te leiden, stelde de voormalige roerganger van de CVP vast dat er in Afrika weinig te democratiseren en te ontwikkelen valt. Meer nog : dat ze daar allerminst zaten te wachten op een dorpspolitieker uit Oosterzele. Alleen in Kinshasa, waar ze na het verdwijnen van de président-fondateur een beetje op hun honger zaten, was een komiek als bwana Johan welkom.
Laurent Kabila was zelfs hogelijk geamuseerd, toen die blanke snoeshaan hem kwam uitleggen dat hij geen vrije verkiezingen moest houden, maar ineens een referendum. Daarna sprak hij over verruiming, vernieuwing, de symbiose tussen christendom en socialisme, en uiteindelijk over de synthese van dat alles : het Tweede Burgermanifest van Guy Verhofstadt.
Enkele dagen later keek het leger 14- en 15-jarigen van de AFDL vreemd op toen Kabila bovenop een appelsienenkist klauterde, en met bulderende stem uitriep : ?De kloof tussen burger en politiek is nog nooit zo breed geweest. De fout ligt niet bij de burger maar bij de politiek. Die wordt steeds nadrukkelijker gemanipuleerd door ongrijpbare drukkingsgroepen. De burger moet opnieuw greep krijgen op de politiek en de politici.? Hierna klom de leider weer naar beneden, en liet al wie gelachen had de keel oversnijden.
Na twee maanden in Kaapstad had Van Hecke zowat alles gehad wat een onwetende in Afrika kan overkomen. Al zijn meubeltjes in zee verzwolgen, toen de vrachtboot van Arthur Pierre scheef ging hangen bij het ronden van Kaap de Goede Hoop. Ternauwernood ontsnapt aan een hongerige stam uit het binnenland van Botswana, die hij aanvankelijk had willen onderwijzen over kardinaal Cardijn, en over de noodzaak om politieke partijen open te stellen voor andersdenkenden. Vervolgens geveld door een aanval van paratyfus en moeraskoorts. En tot slot ten huwelijk gevraagd door Els De Temmerman. Geen mens is ooit zwaarder getroffen door het lot.
Maar in de emmer van Van Hecke is altijd wel plaats voor een druppel meer. Dus begonnen de Duitsers en de Spanjaarden binnen de Europese Volkspartij plotseling vervelende opmerkingen te maken. Dat de overzeese kantoren van de EVP geen opvangtehuis waren voor uitgerangeerde Belgische tjeven, bijvoorbeeld. Om kort te gaan : vóór het zomer is, staat Van Hecke hier hoe dan ook terug. Best mogelijk dat hij komt zoals hij gegaan is, en stiekem via de brandladder het hoofdkwartier in de Tweekerkenstraat weer binnen klimt. Om daar vast te stellen dat Marc Van Peel geen enkel risico heeft willen nemen, en naar elders verhuisd is.
In afwachting van zijn eigen Palmzondag, en omdat hij in Afrika toch geen fluit te doen had, ging Van Hecke zich omscholen tot cineast. Hij las een boek over Lieven Gevaert, leerde het verschil tussen ontwikkelaar en fixeer, rekende met diafragma’s en oculairdioptrieën, oefende met wescam en steadycam, analyseerde de wet van Linke, en verbeterde de productieprocédés van zilvernitraat en kaliumbromide. Na minder dan een maand had hij ook klank- en montagetechnieken onder de knie, en achtte zich klaar voor het grote werk : een reportage van de vrouw die zich binnenkort zijn eega mag noemen. Tussen twee haakjes : in het Guinness Book staat Van Hecke nog altijd gecrediteerd met de snelste echtscheidingsprocedure sinds Hendrik De Achtste en Anna Boleyn. Als een TGV door alle stations van de Belgische justitie. Maar dit terzijde.
Die eerste opname werd meteen de laatste. Van Hecke had Els in zijn eigen tuin opgesteld, tussen enkele uit Lochristi meegebrachte protea’s, nam een witbalans, klapte voor de lens in de handen, en schalde enthousiast : ?De Temmerman take one. Action.? Wat volgde, was een kritische beschouwing over het gebrek aan mensenrechten onder de nieuwe Centraal-Afrikaanse regimes. Van Hecke wist niet wat hij hoorde. Dit was niet meer de Els van bij de openbare omroep, die hij zo in zijn hart had gesloten. Hij liet de camera los, hief de handen in wanhoop ten hemel, en brulde luidkeels : ?Cut !?
De Temmerman, die vroeger alleen door Jan Van Erps op deze manier was toegesproken, deinsde verschrikt achteruit toen haar cameraman met forse stappen tot bij haar beende : ?Wat vertelt gij allemaal ? Gebrek aan mensenrechten in Centraal-Afrika ? Wilt gij de Yoweri beschuldigen van gebrek aan mensenrechten ? Of de Paul ? Op wiens kosten denkt gij dat wij hier zitten ? Trien. Gij doet dat statement opnieuw, en ge zegt dat mensenrechten enkel een probleem vormen in streken waar Hutu’s hun terreurbewind voortzetten.?
Na de kleine schermutseling die hierop volgde, stond Els De Temmerman achter de camera, en Johan Van Hecke ervoor. De vroegere voorzitter trok zijn hemd recht, haalde vluchtig een kam door zijn haar, en hield een speech als in zijn beste jaren : ?Ek glô dat die Afrikaanse gemeenskap, van die armste armes tot die rykste rykes, besig is om nader aan mekaar te beweeg. Dit is nie net uit vrees vir onderdrukking nie, dit is ’n natuurlike ontwikkeling oor kleurgrense heen. Verregse deurmekaarspul het gevoel dat ’n demokratiese Afrika in hul kele afgedruk word. Dit is eenvoudig nie waar nie ! Maar vir die bereiking van die ideale van ’n multikulturele gemeenskap, is die pad nie altyd maklik nie. Kak of betaal, is die wet van Transvaal ! Tog is dit ’n pad wat ook vorentoe heerlike suksesse kan meebring. Sôs die mense seg in Vlaandere : le nouveau ANC est arrivé.?
Van Hecke was van plan nog veel meer uit zijn nek te slaan. Maar op dat moment dook, tot grote verrassing van De Temmerman, achter in beeld tussen twee pompelmoesstruiken een hoofd op dat haar vaag bekend voorkwam : Bert Anciaux ! Een kwartier later stond Van Hecke zijn koffers te pakken voor een spectaculaire terugkeer naar de Belgische politiek. Els belde naar Wielsbeke met de vraag of ze voor hun rekening in Kaapstad een tapijtweverij mocht opstarten. Jef Vermassen regelt de echtscheiding.
Koen Meulenaere
