Kunstleerkrachten uit alle onderwijsnetten trokken samen naar het Grondwettelijk Hof om de nieuwe eindtermen aan te vechten. Die hebben een overdreven aandacht voor wetenschap en brengen de kunstvakken in het gedrang, vinden zij.
In september 2021 zal het een jaar geleden zijn dat de Vlaamse kunstleerkrachten aan de alarmbel trokken om hun bezorgdheid over de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs te uiten. In die eindtermen is er volgens hen te veel plaats voor wetenschap en techniek. Lessen rond kunst en cultuur worden teruggeschroefd.
Vooral in het kunstonderwijs leeft daarover een grote bezorgdheid. De leerkrachten uit die scholen vrezen dat meer wiskunde en wetenschappen hun leerlingen zal demotiveren of zelfs zal doen afhaken. ‘Onze leerlingen hebben bewust voor die kunstvakken gekozen omdat ze er motivatie uit putten’, klinkt het. Daarom startten ze een procedure op bij het Grondwettelijk Hof. Ze hopen dat de eindtermen die voor hun leerlingen nadelig zijn, vernietigd zullen worden.
Meer of minder artistieke vakken in de lessenroosters? Wij vroegen het aan een leerkracht wiskunde-muziek, een kunstenaar en een kunststudent.
Joyce Jorissen (25) studeert voor leerkracht plastische opvoeding
‘Over enkele maanden studeer ik af als leraar plastische opvoeding. Maar nu er in het nieuwe leerplan steeds minder ruimte is voor kunstvakken, vraag ik me af of er binnen de schoolmuren nog plaats zal zijn voor mensen zoals ik. Gelukkig kan ik met mijn diploma ook solliciteren bij musea of culturele centra. Maar ik zou het liefst lesgeven.’
‘De mensen die de leerplannen opstellen, onderschatten vaak hoe belangrijk kunstvakken zijn voor de ontwikkeling van de jeugd. Als mens heb je meer nodig dan een boek of een film om je horizon te verruimen. Met de lessen esthetica of tekenen breng je leerlingen in contact met dingen die – in deze digitale tijden – niet meer zo voor de hand liggen. Heel wat leerlingen zien het als een gewone les. Maar voor sommigen is het misschien het begin van een levenslange passie.’
‘Ik snap wel dat men meer wil inzetten op exacte wetenschappen. Een ding mag je nochtans niet vergeten: een moeilijke berekening kan altijd door een computer gemaakt worden. Maar voor een schilderij, tekening of foto vol emotie en creativiteit zullen we altijd een mens nodig hebben.’
Dorien Sybers (33) is leerkracht muziek en wiskunde
‘Natúúrlijk zijn artiestieke vakken niet minder belangrijk dan wiskunde, fysica of chemie. Heel wat mensen zullen het niet geloven, maar kunst is pure wetenschap. Denk maar aan de geluidsgolven bij muziek of de lichtbreking bij fotografie. Dat is ook de reden waarom ik tijdens mijn wiskundeles al eens een geluidsgolf gebruik om iets te demonstreren. En tijdens mijn muzieklessen gebruik ik geregeld een wiskundige formule, bijvoorbeeld om de kans op gehoorschade te berekenen.’
‘Het is jammer dat er er in de nieuwe lessentabellen minder plaats is voor artistieke vakken. Want hoewel voor plastische opvoeding, esthetica of muziek wel degelijk gestudeerd moet worden, heerst er tijdens die vakken een compleet andere sfeer dan bij een les wiskunde. En dat is normaal. Wanneer je creatief bezig bent, spreek je andere delen van je hersenen aan. Muziek- of tekenlessen zijn dus erg belangrijk om – in een volle lesdag – de leerlingen even te laten ontspannen.’
Tom Herck (37) is conceptueel multidisciplinair kunstenaar
‘Tijdens mijn puberjaren maakten de artistieke schoolvakken niet veel indruk op mij. Ik raakte vooral geïnspireerd door de verhalen in de lessen geschiedenis en aardrijkskunde. Na mijn grafische studie ging ik reizen. De kunstenaars die ik overal ter wereld ontmoette hebben me inzichten gegeven die je niet op school kunt leren. Niet alleen over techniek, ook bij mijn zoektocht naar inspiratie.’
‘Kunstvakken zouden niet beoordeeld mogen worden zoals klassieke vakken. Dat is dodelijk voor de vrije expressie. En dus ook voor de creativiteit. Het merendeel van de leerlingen zou nu eenmaal alles doen om te slagen en zo snel mogelijk een diploma te behalen. En daar wringt hem de schoen. Als kunstenaar moet je dingen durven te doen die ingaan tegen de opgelegde normen: regels en technieken ter discussie stellen en revolteren tegen de mening van de school of leerkracht. Maar die houding wordt in het huidige onderwijsstelsel niet getolereerd.’
