Over de Belgische beurs, ruzie in de federale regering en het respect van paus Benedictus XVI.

1 Voor het eerst in zijn vijftienjarige geschiedenis scoorde de Bel20, de index van de belangrijkste Belgische aandelen, meer dan vierduizend beurspunten. Analisten verwachten dat de aansterkende economische groei de Belgische aandelenmarkt nog verder de hoogte in zal stuwen.

WIVINA DEMEESTER: Toch is het onverstandig om je te laten meeslepen door de euforie van de analisten. Ervaring leert dat een plotse verstoring op de wereldmarkt, bijvoorbeeld door grondstoffenschaarste of door een politieke crisis, alle winst wel eens vlug kan doen verdampen. Je kunt altijd speculeren op een aanhoudende groei, maar mij lijkt het toch verstandiger om nauwgezet te analyseren wat de reële waarde is van een bedrijf en daar je aankopen op af te stemmen. Laten we de lessen van 2000, toen de technologiebubbel alle beurzen bruusk van hun voetstuk haalde, niet vergeten.

In grote landen zijn de prestaties van de beursindex een goede graadmeter om te zien hoe de economie er presteert. Bij de Bel20 is dat veel minder het geval. De opgenomen aandelen zijn zo internationaal dat je nog moeilijk van een Belgische index kunt spreken. Een goed scorende Bel20 zegt meer over de Europese conjunctuur dan over de sterkte van de Belgische economie. De bank- en nutsaandelen domineren de index en de waarde van dat soort aandelen wordt niet in de eerste plaats door de lokale economische groei bepaald. Je kunt op basis van beursresultaten trouwens nooit al te verregaande economische conclusies trekken. De beurs leeft op prognoses en schattingen, niet op reële resultaten.

2 VLD en PS botsen in de zaak-Hoxha. De positie van minister van Justitie Laurette Onkelinx (PS) blijft echter onaangetast, net zoals dat het geval was na de blunders met Fehriye Erdal, Abdallah Ait-Oud, Kapllan Murat, de voetbalmatch van Mariusz O. en de massale ontsnapping uit de gevangenis van Dendermonde.

DEMEESTER: Dit gaat natuurlijk over veel meer dan over Victor Hoxha. Zijn bezoek was slechts de symbolische druppel, maar het conflict tussen PS en VLD is niet vorige week begonnen. De samenwerking tussen die partijen lijkt helemaal zoek, ik krijg de indruk dat Paars nu echt wel tot op de draad versleten is. De PS gebruikt dit incident ten zuiden van de taalgrens met succes om de aandacht van haar eigen problemen af te leiden. Terwijl men praat over Hoxha, praat niemand nog over de schandalen in Charleroi. Weet u wie de echte verliezer in dit dossier is? De traditionele Vlaamse politiek, want ik denk dat het Vlaams Belang bij iedere ruzie in de regering garen spint. Ik vrees dat het een bewuste tactiek van de PS is. De Waalse so-cialisten hebben immers baat bij een versterkt Vlaams Belang, want dat verzwakt hun gesprekspartners.

In Nederland stapten vorige week twee ministers op wegens fouten die hun administratie had gemaakt. In België is die praktijk blijkbaar uitgestorven sinds Jean-Luc Dehaene (CD&V) de Wetstraat verliet. Dehaene was een echte leider, als een van zijn ministers onmogelijk was geworden voor de publieke opinie, dan greep hij in. Het hautaine gedrag van Onkelinx – die duidelijk niet als federale minister op die positie zit, maar er enkel de belangen van haar eigen regio wil verdedigen – had hij nooit getolereerd.

3 De Afrikaanse Unie heeft het mandaat van haar troepenmacht in de Sudanese provincie Darfur verlengd tot het einde van het jaar. De Afrikaanse militairen kregen het geweld tot nu toe echter niet onder controle en Sudan verzet zich tegen inmenging van de Verenigde Naties.

DEMEESTER: Volgens de laatste raming vielen er al 200.000 doden en zijn 2,5 miljoen mensen op de vlucht: het drama in Darfur is een van de grootste humanitaire rampen uit de recente geschiedenis. Al even afschuwelijk vind ik de immense onverschilligheid hier in het Westen tegenover dat conflict. Wie is er echt bezig met de gruwelijkheden die zich daar allemaal afspelen? Misschien is dat de tragiek van de moderne tijd. We worden vanuit de hele wereld met informatie overspoeld, zodat we het overzicht verliezen en een vreselijk drama zoals dat in Darfur ons minder aangrijpt dan twintig jaar geleden.

Prioriteit is nu het geweld in Darfur op de een of andere manier onder controle te houden. De inspanningen van de Afrikaanse Unie volstaan niet: men heeft te weinig militairen en middelen op het terrein om de regio te pacificeren. Sudan aanvaardt geen inmenging van de Verenigde Naties. Jammer, want de VN hebben de middelen en de mankracht om het geweld in Darfur te stoppen. Ik vraag me af of de Europese Unie hier geen grotere rol in kan spelen. De Europeanen kennen, wegens hun geschiedenis, het terrein. Misschien kan een interventie van de EU de strijdende partijen overtuigen om hun wapens neer te leggen.

4 Uit een onderzoek van de KU Leuven blijkt dat twee derde van de Belgen wil dat migranten die schuldig worden bevonden aan zware misdaden het land worden uitgezet. En volgens meer dan veertig procent moeten werkloze vreemdelingen gedeporteerd worden.

DEMEESTER: Criminele migranten het land uitzetten, is ze dubbel straffen. Zoiets zou een rechtsstaat onwaardig zijn; een criminele migrant verdient immers dezelfde behandeling als een criminele Belg. Maar twee derde van de Belgen blijkt het dus oneens te zijn met dat algemene rechtsprincipe. Voor mij is dat geen verrassing. Je merkt dat er een erg zuur klimaat is ontstaan tegenover vreemdelingen. Men zegt tegen hen: rot op, ga gauw terug naar je land, want wij moeten je hier niet. Erg natuurlijk. Het is de taak van alle politici – en ik benadruk alle – om daar zo vlug mogelijk verandering in te brengen.

Werkloze vreemdelingen deporteren is helemaal een brug te ver. Je zou misschien, als je dat nodig vindt, een beleid kunnen uittekenen dat het voor migranten interessant maakt om een nieuw leven op te bouwen in hun oorspronkelijk land van herkomst. Daar ben ik niet a priori tegen. En voor toekomstige migranten zouden we bijvoorbeeld met in tijd beperkte contracten kunnen werken. Maar de migranten die hier nu al wonen weer naar hun land sturen, da’s een heel andere kwestie. Waarom zijn die mensen immers naar hier gekomen? Om bij ons te werken, vaak in beklagenswaardige omstandigheden. Maar je kunt hen toch niet zomaar deporteren als ze zonder werk vallen?

5 Paus Benedictus XVI heeft vorige week zijn ‘diepe respect’ betuigd voor de islam. Hij hoopt zo de commotie te temperen die in de moslimwereld is ontstaan door een verkeerd begrepen citaat uit een toespraak die de kerkvader onlangs hield.

DEMEESTER: Merkwaardig toch, dat telkens iemand in het Westen kritiek uit op de islam er ‘spontaan’ protest opduikt, dat vaak nog gewelddadig is. Dat zo’n banaal incident, meer was het echt niet, door fanatici misbruikt wordt om haat te prediken, daar kan ik echt niet bij. Kritiek op godsdienst moet kunnen. Elke religie heeft immers haar grote en haar kleine kantjes. Ik lees nog regelmatig een stuk uit de Bijbel, omdat ik er mooie ideeën en denkbeelden in terugvindt. Maar tegelijk doe ik van bepaalde passages liever afstand, omdat ze, voor iemand die ze met een bepaalde bril leest, een perfecte legitimatie kunnen zijn voor vrouwendiscriminatie, haat en racisme. In de islamitische geschriften is het niet anders. Je kunt altijd teksten vinden die de extreemste standpunten kunnen rechtvaardigen. Net daarom is kritiek nuttig en zelfs noodzakelijk.

De mensen denken momenteel misschien: wat is dat tegenwoordig toch met die extremistische moslims? Maar fanatisme is veel ouder dan de islam of het christendom. Fanatisme zit in elk van ons, leerde ik uit How to cure a fanatic, een essay van Amos Oz. Misschien heeft Oz ook wel gelijk als hij zegt dat het oplossen van het Israëlisch-Palestijnse conflict de eerste stap moet zijn. Geef de mensen daar perspectief op beterschap en wie weet verspreidt die boodschap zich naar de rest van de moslimwereld.

6 Vakbonden en werkgevers formuleerden een gemeenschappelijk advies aan de regering. De uitkeringen moeten twee tot zes procent stijgen bovenop de index. Ook moet er een lastenverlaging komen voor ploegen- en nachtarbeid.

DEMEESTER: Het is bijzonder goed nieuws dat men zo snel tot een akkoord is gekomen. In die zin volg ik De Morgen, die dit regeringsadvies historisch noemde. Maar tegelijk mis ik toch een langetermijnvisie in de teksten. Dat men ernaar streeft om zij die het moeilijk hebben te helpen, is een fundamentele overwinning. Maar heeft het wel zin om de werkloosheidsvergoeding te verhogen zonder dat je iets doet aan de jeugdwerkloosheid? En dan is er nog een ander sluimerend probleem. Ik stel vast dat mensen tussen de 45 en de 55 het tegenwoordig bijzonder moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. Vorige week heb ik zo nog twee mensen aan de deur gehad. Beiden goed gekwalificeerd, maar wel al drie jaar zonder werk.

Ik mis in dit akkoord een visie op kwalitatief werken, op levenslang leren, op innovatie ook. Het is toch daar dat de economische groei zit voor dit land. Vakbonden en werkgevers hebben zich te veel laten leiden door hun belangen op korte termijn. Als voormalig minister van Begroting mis ik ook wat betrokkenheid tegenover het beleid. De akkoorden tussen bonden en werkgevers kosten pakken geld. Ze zouden ook wel eens mee mogen nadenken over waar die middelen gevonden moeten worden.

samengesteld door jef van baelen