INFO : De auteur is correspondent van de VRT in de Verenigde Staten.
Kopen met plastic, het lijkt zo Amerikaans als bagels en doughnuts. Een nieuwkomer in Amerika wordt om de oren geslagen met aanbiedingen voor creditcards, die het leven en het consumeren zoveel makkelijker zouden moeten maken. Er gaat vrijwel geen dag voorbij of de glanzende folders in de brievenbus tonen je de weg naar het moeiteloos consumeren. Maar wie op de aanbiedingen ingaat en daarvoor een lange vragenlijst invult, merkt algauw dat niets zo eenvoudig is als het lijkt. Negenennegentig kansen op honderd dat je enkele weken later een brief in de bus krijgt waarin je ‘met spijt’ wordt meegedeeld dat je geen creditcard kunt krijgen omdat je niet kredietwaardig bent. En je bent niet kredietwaaardig omdat je domweg geen credit history hebt. Een credit history krijg je door schulden te maken – kredietwaardig ben je als je die ook afbetaalt. Om krediet te krijgen, moet je dus eerst schulden maken, om schulden te maken, moet je kredietwaardig zijn, een vicieuze cirkel waar je als niet-Amerikaan moeilijk uit ontsnapt.
Maar voor de Amerikaanse consument is leven op krediet de gewoonste zaak van de wereld. Miljoenen Amerikanen zitten gevangen in een spiraal van schulden, waar ze zijn ingestapt en waar ze tot voor kort uit konden stappen door persoonlijk failliet te gaan. Als je schulden te hoog oplopen, laat je jezelf insolvabel verklaren en dan kun je met een schone lei herbeginnen. Vorig jaar maakten niet minder dan 1,6 miljoen Amerikanen zo gebruik van Chapter 7, de voorziening in de faillissementswetgeving.
Vanaf volgende maand wordt die goocheltruc een stuk moeilijker. Onder zware druk van de machtige creditcardmaatschappijen en de banken heeft het Congres in het voorjaar een wet goedgekeurd die het persoonlijke failliet aan banden legt en president George W. Bush heeft die zonder aarzelen ondertekend. Wie voortaan, gebukt onder de schuldenlast, naar de rechtbank stapt, zal onder Chapter 13 vallen. De schuldenaar zal zich dan moeten verbinden tot een afbetalingsplan en zich financieel laten begeleiden. Het gevolg is dat de rechtbanken nu overspoeld worden door faillissementsaanvragen. In oktober wordt de nieuwe wet van kracht en velen willen nog snel van de bestaande soepeler regeling gebruikmaken.
Meestal zijn het de ziektekosten die een gezin over de streep en in de financiële afgrond duwen. De Amerikaanse kranten staan bol van de verhalen als dat van de 41-jarige Linda Moore, een oudgediende van de luchtmacht, die nu deeltijds werkt als chauffeur van de schoolbus. Dat baantje brengt haar elf dollar per uur op. Ze is getrouwd met een timmerman die elke maand 1200 dollar binnenbrengt. Met daarbij nog wat alimentatie kon het gezin met drie kinderen net het hoofd boven water houden. Bij zijn huwelijk had mijnheer Moore echter verzwegen dat hij een oude schuld van 18.000 dollar aan ziekenhuiskosten had uitstaan als gevolg van een ernstige knieblessure, en nog bijna 2500 dollar voor de behandeling van een depressie. Pas toen Linda merkte dat er steeds grotere sommen van haar toch al magere salaris werden afgehouden, kwamen de schulden aan het licht en was failliet gaan de enige uitweg.
Of neem die 56-jarige mevrouw Hawks uit Oregon die geld opneemt met haar creditcard om een opleiding te volgen in een business school. Toen ze de opleiding voltooid had, bleek ze aan een zenuwaandoening te lijden die haar verhinderde haar nieuwe vaardigheden in de praktijk te brengen. Met meer dan 5000 dollar per maand af te betalen aan interesten alleen ging ze financieel kopje onder. Een paar weken na haar faillissement vond ze een kleurige folder in de bus: een uitnodiging om in te tekenen op een nieuwe creditcard.
JOHAN DEPOORTERE
