Het Forum : plein in Rome, tussen Capitool en Palatijn, waar burgers samenkwamen om publieke zaken te bespreken en recht te doen.
Mijnheer Geeraerts, magistraten steunen de Antwerpse procureur Bart Van Lijsebeth, die klaagde over te weinig mensen en middelen.
Jef Geeraerts : Ik heb het Antwerpse parket leren kennen toen ik opzoekingswerk deed voor mijn misdaadromans. Het werkt niet zo slecht, want een opvallend hoog aantal zaken wordt opgelost. Maar het wordt bedolven onder de dossiers. Diamant, haven en handel trekken criminele activiteiten aan. De afgelopen vijftien jaar zijn die in een stroomversnelling gekomen. Vooral het Albanese en het Georgische milieu zijn goed georganiseerd. De Georgiërs hebben vanuit twee plaatsen hun imperium uitgebouwd. Vanuit de Pelikaanstraat, waar ze kleine confectie- en juwelenwinkeltjes overnamen door de joodse handelaars uit te kopen of af te dreigen. En vanuit de Falconrui, waar ze winkeltjes volstouwden met de meest uiteenlopende goederen, meestal van verdachte herkomst of makelij. De Albanezen zijn later gekomen en houden zich met andere zaken bezig : mensenhandel, prostitutie en drugs. Via de horeca en de portiers hebben ze overal in de stad steunpunten die onmiddellijk het hele netwerk kunnen alarmeren. De Albanezen zijn de onverbiddelijkste groep in de onderwereld. Ze kennen de gjakmarrjé-bloedwraak vanuit hun oude clantraditie en zijn door de eeuwen heen altijd in oorlog geweest. Afrekeningen bij hen gebeuren meedogenloos met de kogel. Ze stellen de eer van de clan boven het geld, dat maakt hen zo gevaarlijk. En de zwijgplicht is heilig.
Daartegenover staat het parket met niet eens veertig magistraten voor 350.000 dossiers per jaar.
Geeraerts : Wij kunnen met onze wettelijke middelen weinig tegen die bendes doen, en zij weten dat. Stilaan infiltreren ze in de diamant, waar astronomische bedragen omgaan. Hun financiële middelen zijn veel groter dan die van het gerecht. Wie gesnapt wordt, krijgt meteen de steun van een batterij peperdure advocaten, die het hele arsenaal wetten en trucs aanwenden om processen te vertragen, of om bewijsmateriaal en getuigenissen af te breken. Hun verantwoording is dat een advocaat al het mogelijke moet doen om zijn cliënt te verdedigen. Dat is waar, maar een jurist zou ook bekommerd mogen zijn over de herkomst van het geld waarmee hij betaald wordt.
Minister van Justitie Marc Verwilghen (VLD) heeft krampachtig gereageerd op de verklaringen van Van Lijsebeth.
Geeraerts : Hij kon als minister niet anders dan reageren. Maar hij heeft geen sanctie genomen, heeft het parket van Antwerpen geprezen en heeft de klachten niet echt tegengesproken. Het is niet fair de schuld voor de tekortkomingen alleen bij Verwilghen te leggen. Als het gerecht eindelijk computers krijgt en dan blijkt dat ze twee systemen hebben die niet compatibel zijn, dan ligt dat aan de incompetentie van de ambtenaren in de aankoopcommissie. Of aan de typisch Belgische manier waarop overheidsbestellingen via wederzijdse faveurtjes worden toegekend.
Dat procureur Van Lijsebeth zijn nood heeft geklaagd in de pers is op zich niet verkeerd. De bevolking heeft het recht te weten wat er fout loopt. Anderzijds zijn verklaringen als deze weer koren op de molen van het Vlaams Blok. Ik kijk met een bang hart naar 2006, als de burgemeester rechtstreeks wordt verkozen. Want ook al kan deelname aan de macht de doodsteek betekenen voor extremistische partijen, zoals in Frankrijk is gebleken, dan zie ik toch niet in hoe de grootste stad van Vlaanderen bestuurd kan worden met een Vlaams Blokker als burgemeester. Men zou zich daarover best nu al bezinnen, in plaats van over het model van dienstauto’s.
In Brussel is het assisenproces begonnen tegen vier Rwandezen die beschuldigd worden van medeplichtigheid aan de genocide van 1994.
Geeraerts : Een interessant maar ook gevaarlijk proces. Voor de advocaten van de verdediging kan het niet zo moeilijk zijn om bij de jury twijfel te zaaien over de betrouwbaarheid van de vele getuigen, die uit Rwanda worden overgevlogen en in een totaal onvertrouwde omgeving terecht komen. Zullen ze Frans spreken of Kinyarwanda, en wie zal dat accuraat vertalen ? Een paar tegenstrijdige getuigenissen en de advocaten halen de hele aanklacht onderuit. Als de vier zouden worden vrijgesproken, maakt België zich belachelijk. De wet uit ’93 die dit proces mogelijk maakt, is er gekomen op aandringen van Melchior Wathelet (PSC), maar die heeft wel vaker de draagwijdte van zijn initiatieven verkeerd ingeschat.
Moeten de juryleden beslagen zijn in de voorgeschiedenis van de genocide ?
Geeraerts : Die voorgeschiedenis is essentieel. De Israëlische auteur Amos Oz heeft geschreven : ‘Er is niets erger voor excessen dan het samengaan van godsdienst en politiek.’ Dat geldt voor de genocide in Rwanda, zoals het ook gold voor de Balkan. Tijdens de nazi-bezetting heulden de Kroaten mee met de Duitsers. De leden van de katholieke Ustasha vervolgden toen de orthodoxe Serviërs, met de stille steun van de katholieke kerk en van kardinaal Stepinac, wiens zaligverklaring een paar jaar geleden eens te meer de ware aard van het Vaticaan heeft onthuld. Er zijn toen tussen vierhonderd- en achthonderdduizend Serviërs vermoord. De gruwel waarmee dat gebeurde, tart elke verbeelding en heeft bij de Serviërs wonden geslagen die nooit zullen helen.
De vete in Rwanda zit nog dieper, al heeft de godsdienst er pas later een rol in gespeeld. Eeuwen geleden zijn vanuit Ethiopië en Sudan de Tutsi’s naar Rwanda en Burundi afgezakt. Tutsi’s zijn Hamieten, een volk van veehoeders. De Hutu’s, een bantoeboerenbevolking, en de Batchwa, de oorspronkelijke pygmeeënstam, traden in hun dienst. De Tutsi’s vormden slechts een minderheid van 15 procent, maar hadden eigendom en macht. De Hutu’s maakten 85 procent van de bevolking uit, maar waren vazallen die niet alleen werden beschouwd maar ook behandeld als honden. Ook die onderdrukking ging gepaard met barbaarse wreedheden die de Hutu’s nooit zullen vergeten.
Na de Eerste Wereldoorlog bestuurden de Belgen Rwanda-Urundi. Welke kant kozen zij ?
Geeraerts : Aanvankelijk deden ze hetzelfde als de Duitsers vóór hen : ze steunden de Tutsi’s en hielden het feodale systeem in stand. Maar in 1962 werden Rwanda en Urundi onafhankelijk en veranderden de missies, die al die tijd de Tutsi’s hadden voorgetrokken maar ook de Hutu’s tot het katholieke geloof hadden bekeerd, van kamp. Want bij de op til zijnde democratische verkiezingen zouden de Hutu’s dankzij hun meerderheid de macht overnemen. Voor de Hutu’s was toen de tijd van vergelding aangebroken en ze begonnen de Tutsi’s uit te moorden. Die vluchtten naar Uganda en vormden daar het Patriottisch Front, dat niet langer Frans en Kinyarwanda maar Engels praatte, en dat maar één doel voor ogen had : de herovering van de macht.
In Rwanda was intussen Hutugeneraal Juvenal Habyarimana president. Een belangrijke figuur die behoorde tot de charismatische beweging en dus goed bevriend was met koning Boudewijn. Habyarimana vreesde het Patriottisch Front en vroeg hulp. Begin jaren negentig stuurde Boudewijn, na een gebedsstonde met Habyarimana in het paleis van Laken, op eigen houtje para’s naar Rwanda. Die operatie mislukte maar werd politiek met de mantel der stilte toegedekt. In ’94 is dan het vliegtuig van Habyarimana met een raket neergeschoten. Nog altijd weten we niet wie daarvoor verantwoordelijk is geweest. Na die aanslag was de woede bij de Hutu’s zo groot dat er een uitzinnige slachtpartij is gevolgd. In een dichtbevolkt land als Rwanda konden de Tutsi’s geen kant uit. Bovendien, zo staat te lezen in het standaardwerk van pater Tempels over de bantoefilosofie, is het vernietigen van de vijand voor bantoes een bron van levenskracht.
Hoe groot is de aansprakelijkheid van de vier die in Brussel terechtstaan ?
Geeraerts : Ze kunnen mee het klimaat hebben geschapen waarin de moordpartijen konden plaatsgrijpen. Professor Vincent Ntezimana heeft ooit ‘De tien geboden van de Hutu’ geschreven. Ik zou graag vernemen wat daarin staat. Ntezimana heeft aan de UCL gestudeerd, bij de neef van Jacques Van Ypersele de Strihou, de kabinetschef van koning Boudewijn en koning Albert, die openlijk tot de charismatische beweging behoort en sterk aanleunt bij het Opus Dei. Het is uit die hoek dat de verdediging van Ntezimana en van de twee kloosterzusters is georganiseerd. Het was ook vanuit die hoek dat de Rwandacommissie ‘in goede banen’ werd geleid. Met voorzitter Frank Swaelen (CVP) die op de rem ging staan telkens wanneer Guy Verhofstadt (VLD) probeerde door te duwen. Herinner u ook de onwaardige uitval van Rika De Backer (CVP) toen de banden tussen rechts-katholieke Belgische groeperingen en het genocidaire Huturegime ter sprake werden gebracht. Ik hoop dat die achtergronden ook tijdens dit assisenproces duidelijk worden belicht.
Minister van Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (VLD) heeft geen bezwaren meer tegen de voltooiing van het klooster in Opgrimbie.
Geeraerts : Wat heeft Van Mechelen bezield om dat nieuws uitgerekend bekend te maken op Goede Vrijdag, een van de hoogdagen voor de charismatische beweging ? Welk pervers spelletje is hier gespeeld ? Om eerlijk te zijn : ik zou bijna wensen dat dat klooster er blijft, omdat het een permanent bewijs zal zijn van de obscure macht die het Belgische koningshuis nog altijd uitoefent in dit land. Ik ben benieuwd wat de Raad van State zal doen met de hernieuwde bezwaren van buurtbewoners en milieugroepen. Ofwel keurt de Raad de bouwvergunning volledig in tegenspraak met zijn eigen vorige arrest goed, wat vraagtekens zou plaatsen bij de juridische integriteit of competentie van dit hoge rechtsorgaan. Ofwel keurt hij de vergunning opnieuw af en moet er worden opgetreden tegen de eigenaar van het bos waarin de overtreding plaatsvindt. Aangezien de koning immuniteit geniet, moet Vlaams premier Patrick Dewael (VLD) dan federaal premier Guy Verhofstadt (VLD) dagvaarden. Ook goed voor ons imago.
Na de ‘Filip en Mathilde sage’ in België maakt ook Nederland zich op voor een prinselijk huwelijk.
Geeraerts : Wat een verschil tussen die twee koppels. Perfecte illustratie van het verschil in mentaliteit tussen het open huis van Oranje, en het hautain gesloten huis van Saksen-Coburg dat heimwee heeft naar het ancien régime. Máxima Zorreguieta, laat me het populair uitdrukken, is een lekker stuk. Een jonge vrouw met pit en persoonlijkheid. En Willem-Alexander is een vitale vent, die geen schrik heeft om te zijn wie hij is. Dat steekt fel af tegen de permanent gecrispeerde Filip, en de gepolijste en voorgeprogrammeerde Mathilde. Wist je dat koning Boudewijn heeft bepaald dat zijn opvolger moest trouwen met een katholiek meisje van adel, dat groter was dan een meter zeventig ? Dat is zoals bij het Opus Dei, waarvan je pas lid kan worden als je minstens één universitaire titel hebt en niet mismaakt bent.
Luister naar het Nederlands van beide vrouwen, die alletwee in het fameuze instituut van Spa een taalcursus hebben gevolgd. Het enige wat ik Mathilde al spontaan heb horen zeggen, is : ‘Ik oeweet het niet.’ Waarbij ze, nota bene als logopediste, de ‘w’ niet eens in het Nederlands kan uitspreken. Als je dan hoorde hoe Máxima, met een veel sympathieker accent, overeind bleef tijdens een lastige persconferentie waarop ze ook inhoudelijk knappe uitspraken deed over een zeer delicate materie, dan mag Mathilde voor mijn part inpakken. Als je ziet hoe Willem-Alexander zijn verloofde durft vast te pakken, dan is de houterige houding van Filip toch schrijnend ? Lichaamstaal liegt niet : ik vrees dat Filip niet erg geïnteresseerd is in vrouwen, maar dat kan hij niet helpen.
Mag ik tot slot mijn vreugde uitdrukken over de ijver waarmee de politie van Turnhout op zoek gaat naar de man of vrouw die twee eieren naar het prinsenpaar heeft gegooid ? Ik heb een eierboer op tv horen verklaren dat je met een ei moeilijk kan mikken, omdat het vlottende gewicht van de dooier het projectiel naar alle richtingen doet afwijken. Wie juist wil gooien, kan bijvoorbeeld beter een Mills-handgranaat gebruiken.
Jef Geeraerts is auteur.
JEF GEERAERTS
Koen Meulenaere
