‘Er is gewoon geen goesting meer om te werken. Omdat het zonder werken ook kan.’ Baggeraar Jan Pieter De Nul was vorige week gastspreker bij de uitreiking van de prijs voor de beste personeelsmanager van het jaar van ons zusterblad Trends, en dat hebben we geweten. In zijn speech haalde de ondernemer snoeihard uit naar zowat alles en iedereen. Vaak sloganesk, zoals zijn uitspraak hierboven over de werklozen, dikwijls ook zeer suggestief: ‘Ik beweer niet dat onze 1,3 miljoen ambtenaren totaal onproductief zijn’, of ook nog: ‘Weet u hoeveel van onze Noord-Afrikaanse migranten werken?’ En alles wat er fout gaat in dit land – en dat is heel wat – is de schuld van de politici, over wie hij een paar jaar geleden al verklaarde dat ‘ze ons land hebben kapotgemaakt’.

De toespraak van De Nul was niet zelden heel kort door de bocht, en enig spoor van een constructief voorstel viel er in de verste verte niet te bespeuren. Het was hakken met de botte bijl en al wat overbleef, was een berg spaanders waar je maar weinig mee kunt aanvangen. Alleen: de speech van De Nul werd door vele ondernemers op luid applaus onthaald. Marc Coucke, topman van Omega Pharma, liet weten: ‘Bij de onderhandelingen voor het volgende regeerakkoord moet elke dag starten met het voorlezen van de brief van Jan De Nul.’

De Nul is niet de eerste ondernemer die de politieke klasse de mantel uitveegt, en hij zal ook niet de laatste zijn. De verantwoordelijke politici maken het hen ook makkelijk. Al jarenlang wordt er bijvoorbeeld gewaarschuwd voor de kosten van de vergrijzing, die nu beginnen aan te tikken, en de politici hebben ons land – ondanks vele mooie woorden over een Zilverfonds – daar niet op voorbereid. En ja, het overheidsbeslag moet opnieuw onder de 50 procent.

Maar ook de ondernemers hebben hun verantwoordelijkheid en moeten die dragen. En moeten dus bijvoorbeeld eerlijk hun belastingen betalen. Natuurlijk mag De Nul hard uithalen naar alles en iedereen, maar het blijft wel een feit dat hij in 2003 veroordeeld werd tot drie jaar cel voor het omkopen van een belastingcontroleur. Ook in beroep werd hij schuldig bevonden, maar de straf werd opgeschort omdat een effectieve celstraf te nadelig zou zijn voor het baggerbedrijf. Daarmee kon toen zelfs de socia-listische vakbond ABVV instemmen. Zoals sommige banken too big to fail zijn, zo zijn sommige ondernemers too big to go to jail.

In het gedonder van De Nul ging een opiniestuk van professor Herman Daems in de zakenkrant De Tijd verloren en dat is jammer, want het heeft alles wat bij De Nul ontbrak: zin voor nuance en een ambitieus en concreet voorstel om onze concurrentiekracht en dus onze overheids- financiën te verbeteren. De voormalige voorzitter van de GIMV pleit voor een directe loonlastenverlaging, die zo breed mogelijk moet zijn, om de concurrentiekracht te herstellen en de exportvraag te ondersteunen. De vraag is natuurlijk hoe dat gefinancierd moet worden zonder dat de overheid nog meer in de problemen komt. Daarvoor ziet Daems maar één mogelijkheid: ‘via een verhoging van de btw’. Het koopkrachtverlies dat met een btw-verhoging gepaard gaat dient ‘om jobs te houden en te creëren’, zo benadrukt hij.

De regering is nu bezig aan de bijsturing van de begroting van dit jaar, waarvoor ze een half miljard moet vinden. Daarna moet ze voor de begroting 2014 op zoek naar 3,2 miljard om de begrotingsdoelstellingen te halen die met Europa zijn afgesproken. Dat wordt een hele zware dobber. We hebben vandaag dan ook niet zozeer nood aan al te makkelijk afbraakgebulder van ondernemers als Jan De Nul. Elke dag zijn brief voorlezen is verspilling, en werkt misschien zelfs contraproductief. Nu hebben we vooral behoefte aan constructieve voorstellen zoals die van Herman Daems om ons uit de bagger te halen. En aan moedige politici, dat is zeker ook waar.

Ook ondernemers hebben hun verantwoordelijkheid en moeten die dragen.