Van Dale riep ‘frietchinees’ uit tot woord van 2012 in Vlaanderen. Dat kan veel beter, vinden Knack en Elsevier. Onze genomineerden voor het woord van 2013 zijn alvast…
Alditrein znw; de (m): smalende benaming voor de Fyra, de hogesnelheidstrein tussen Amsterdam en Brussel, die sinds 9 december de oude Beneluxtrein vervangt. De Fyra, gebouwd door de Ita-liaanse firma AnsaldoBreda blijkt een echte pechtrein, die onophoudelijk kampt met technische mankementen, waardoor de treinen forse vertraging hebben en af en toe zelfs uitvallen. Volgens de bond van trein-, tram- en busgebruikers een gevolg van de ondoordachte keuze voor de ‘goedkoopst mogelijke trein’, de ‘Alditrein’ dus.
Anticoalitie znw; de (v): behaalde een eervolle derde plaats in Van Dales verkiezing van het Vlaamse woord van 2012 en verwijst naar ‘een coalitie die tegen een bepaalde partij gevormd wordt.’ Het gaat erom dat een heleboel andere partijen samenspannen om één partij van de macht te houden, wat met een beetje slechte wil van de federale regering kan worden gezegd. Slechte wil omdat de N-VA uiteindelijk zelf besloot uit de regeringsonderhandelingen te stappen.
Booslim znw; de (m):vondst van de Nederlandse shocklog GeenStijl (’tenden-tieus, ongefundeerd & nodeloos kwetsend). Samentrekking van boos en moslim om ‘de permanente staat van verontwaardiging van sommige – extremistische – moslims’ te karakteriseren. Booslims komen in beeld wanneer in een cartoon, filmpje of schilderij de spot wordt gedreven met de profeet Mohammed. Zie: Fouad Belkacam, woordvoerder van de inmiddels ontbonden radicale moslimorganisatie Sharia4Belgium.
Brexit znw; de (m):(naar Grexit) de exit van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie is volgens Europees Commissaris Karel De Gucht iets wat we tot elke prijs moeten voorkomen, maar wordt door heel wat Britten wel van harte gewenst. Peilingen laten zien dat een meerderheid van de Britten hun land graag uit de EU zien stappen. EU-waarnemers geloven echter dat er uiteindelijk wel een oplossing zal worden gevonden en dat zowel een Brexit als een Grexit nog ver weg is.
Deweverke znw; het: meestal gebruikt in de zegswijze ‘een Deweverke doen’. De uitdrukking gaat al even mee, maar dan in wisselende betekenissen, die weliswaar steeds verband houden met de vermeende hebbelijkheden van de N-VA-voorzitter. Sloeg een Deweverke doen aanvankelijk op ‘een goed idee dat achteraf een flinke inschattingsfout blijkt’, zoals het binnenhalen van Jean-Marie Dedecker bij de N-VA, dan kan de uitdrukking vandaag ook verwijzen naar het doorspekken van je taal met Latijnse citaten, als politicus je hele gezin opvoeren in ‘de boekskes’, of als lokaal politicus koppig nationale politieke uitspraken blijven doen.
Inbrekersrisico znw; het: nadat een dief in Nederland tijdens een mislukte inbraak bij een vechtpartij het leven liet, zei de liberale Nederlandse staatssecretaris Fred Teeven dat zoiets nu eenmaal tot het beroepsrisico van de inbreker behoort. ‘Treurig dat hij stierf, maar dat is het inbrekersrisico. Hij heeft niets te zoeken in die woning, het risico ligt bij hem.’ Ook bij ons zijn grote groepen gewonnen voor het volksgericht, getuige daarvan de druk bijgewoonde benefiet in Hasselt voor de uitbaters van brasserie ‘5th Avenue’, die een dief lieten folteren die met de inhoud van de kassa aan de haal was gegaan.
Minderhedenstress znw; de (m): term die werd gemunt door het Sociaal en Cultureel Planbureau in Nederland en die duidt op gevoelens van spanning waarmee sommige homoseksuelen kampen, omdat zij uit angst voor scheldpartijen en afkeurende blikken in het openbaar niet of nauwelijks uit de kast durven te komen. Ook van toepassing in Vlaanderen. Begrijpelijk, als je ziet welke vijandelijkheden VRT-reporter Sven Pichal en Michiel Vanackere naar het hoofd geslingerd kregen toen ze zich in Brussel en Antwerpen hand in hand over straat begaven.
Miserietaks znw; de (m+v): ook genomineerd als woord van het jaar door Van Dale, maar moest het afleggen tegen frietchinees. De miserie- of echtscheidingstaks is een belasting die moet worden betaald om een mede-eigenaar van een onroerend goed, bijvoorbeeld een woning, uit te kopen. De heffing werd in 2012 door de Vlaamse regering onder luid protest opgetrokken van 1 naar 2,5 procent, zij het met sociale correcties. Met de miserietaks voegt de overheid volgens tegenstanders onnodig lijden toe aan een op zich al intrieste gebeurtenis als een echtscheiding.
Onderstroom znw; de (m): vaak ten onrechte aangeduid als grondstroom. Dat laatste is een elektrische of magnetische stroming door de aardkorst. Beter dus is het te spreken van onderstroom, namelijk de stroming onder de waterlijn, ook in figuurlijke zin met betrekking tot maatschappelijke verschijnselen zoals politieke voorkeuren. De politieke onderstroom in Vlaanderen heet vandaag onbetwistbaar centrumrechts, en wordt succesvol aangeboord en politiek vertaald door de welbespraakte N-VA-voorzitter Bart De Wever.
Rijkentaks znw; de (m+v): verkiezingsbelofte die de Franse socialistische president François Hollande gestand deed en die bestaat uit een heffing van 75 procent voor inkomsten boven 1 miljoen euro. De super- belasting werd in oktober door het Franse parlement goedgekeurd en jaagt puissant rijke Fransen naar ons land. De rijkste man van Frankrijk, Bernard Arnault, eigenaar van het luxeconcern LVMH, heeft zich intussen in Ukkel gevestigd en heeft de Belgische nationaliteit aangevraagd. Een andere bekende fiscale vluchteling is steracteur Gérard Depardieu, die is uitgeweken naar Néchin in Henegouwen. België heeft in tegenstelling tot Frankrijk geen echte rijkentaks, geen meerwaardebelasting of vermogensbelasting, en lagere schenkings- en successierechten op de koop toe.
Verhaal znw; het: Iets waarvan de traditionele Vlaamse politieke partijen volgens de eigen kopstukken verstoken zijn. Wouter Beke zei het drie weken voor de gemeenteraadsverkiezingen over zijn eigen CD&V, Karel De Gucht beweerde iets soortgelijks over zijn Open VLD. Een verhaal, een spreektaalsynoniem voor ideeëngoed, ideologie, maatschappijvisie of partijprogramma, is dan ook datgene waarnaar nogal wat partijkaders in 2013, door middel van werkgroepen en ideologische congressen, duchtig op zoek zullen gaan.
Han Renard
