Zelfstandigen zijn te weinig verzekerd tegen inkomensverlies , meldt de Stichting tegen Kanker. ‘Het armoederisico is zeer groot bij kanker, maar dat besef dringt niet door.’
‘Zelfstandigen zijn helemaal niet bezig met het risico dat ze weleens ziek kunnen worden.’ Onderzoekster Nele Van den Cruyce, die aan een onderzoek voor de Stichting tegen Kanker werkt, ondervroeg zelfstandigen die een kankerbehandeling achter de rug hadden. Op definitieve conclusies is het nog wachten, maar het lijkt er sterk op dat wie zichzelf moet verzekeren dat vaak niet doet. ‘Een combinatie van administratieve rompslomp en blind geloof in de toekomst’, klinkt het. ‘Zelfstandigen verdrinken in de administratie bij de opstart van hun zaak en verliezen daarbij soms hun persoonlijke bescherming uit het oog. Bovendien houden ze niet altijd rekening met toekomstige gezondheidsproblemen. Maar 1 op de 3 mannen en 1 op de 4 vrouwen krijgt kanker voor hun 75e. Om nog maar te zwijgen over nierproblemen of diabetes.’
De onderschatting is opvallend, omdat zelfstandigen in vergelijking met werknemers rekening moeten houden met meer complicaties wanneer ze ziek worden. Zonder bijkomende verzekering valt hun ziekte-uitkering lager uit, terwijl de financiële druk doorgaans veel groter is. ‘Kanker kan arm maken, dat is geweten,’ zegt Van den Cruyce, ‘maar bij zelfstandigen kan die armoedeval nog veel groter zijn. Doordat ze vaak leningen hebben lopen voor investeringen, weegt het inkomensverlies veel zwaarder dan voor wie enkel een hypotheek af te lossen heeft. Als ze een chemobehandeling krijgen, moeten ze het niet alleen maanden stellen met een lager inkomen, maar komt ook de werking van hun zaak in het gedrang. Wie als vrije beroeper een half jaar out is, moet vaak zijn hele netwerk weer opbouwen. Hun klantenbestand wordt vaak ‘ingepikt’ door concurrenten. Patiënten van een kinesist, bijvoorbeeld, moeten natuurlijk ergens terechtkunnen. Al zijn er ook veel verhalen over collega-zelfstandigen die zo veel mogelijk klanten tijdelijk opvangen.’
‘We merken dan ook dat zelfstandigen langer blijven doorwerken als ze kanker krijgen, en ook sneller het werk hervatten’, zegt Van den Cruyce. ‘Terwijl werknemers na een kankertherapie vaak stapsgewijs weer aan het werk kunnen, is dat voor zelfstandigen meestal geen optie. Gevoelens van schaamte of loyaliteit spelen daarbij een rol. Het is niet evident voor een aannemer die grote werken uitvoert, om tegen zijn klanten te zeggen dat hij ziek is. Net zoals een arts vaak te lang trouw blijft aan zijn patiënten.’
Het onderzoek van de Stichting moet uitmonden in een reeks aanbevelingen voor de overheid, vooral om zelfstandigen beter te informeren over de risico’s bij ziekte. ‘We gaan na of de bestaande maatregelen genoeg bekend zijn onder zelfstandigen. Zo kunnen ze bij ziekte tijdelijk de betaling van hun sociale bijdragen stopzetten’, zegt Van den Cruyce. ‘Zulke informatie moet gericht worden gebracht. Net zoals het duidelijk moet zijn dat een goede hospitalisatieverzekering en een polis voor gewaarborgd inkomen allesbehalve een overbodige luxe zijn.’
Jelle Henneman
‘Een hospitalisatieverzekering en een polis voor gewaarborgd inkomen zijn geen overbodige luxe.’
