In Pittsfield Massachusetts overleed de Amerikaanse zangeres Julee Cruise (65) indirect aan systemische lupus erythematodes (SLE), een auto-immuunziekte die ontstekingen aan organen en weefsels veroorzaakt. Cruise is niet de beroemdste vocaliste van haar generatie, maar zorgde wel mee voor ‘de meest invloedrijke soundtrack uit de televisiegeschiedenis’ (Rolling Stone). Julee Cruise wordt geboren in Creston, Iowa, letterlijk een boerendorp met volgens haar ‘een slechte reputatie door zuipen, schiet- en steekpartijen’ (LA Times). Haar vader werkt er als tandarts en ‘werd dikwijls nog in natura betaald’. Haar moeder zorgt voor de praktijkadministratie.In dit welgestelde gezin blijft Julee enig kind, met weinig uitschieters op school.
Wel blijkt ze een fanatieke koperblazer en ze dweept met toneel en zang.
Het dokterskind studeert dan hoorn aan Drake University in Des Moines en belandt zo in het Des Moines Symphony Orchestra. Daar komt ze snel tot de slotsom dat acteren en zingen spannender is dan spelen in een orkest. Daarom verkast ze naar Minneapolis, Minnesota en naar de Children’s Theater Company, het grootste regionale theater in de VS. Op haar 25e waagt ze de sprong naar New York. Julee staat er eens ‘als een koormeisje in een grote rok, met een grote pruik en een veel te groot stemvolume’ in een musical van componist Angelo Badalamenti.
Serveerster
Die opkomende muziekauteur met Siciliaanse roots – ook hoornblazer – raakt bevriend met Cruise. Twee jaar later roept David Lynch zijn hulp in. De surrealistische cineast bereidt de iconische film Blue Velvet voor, zij het met een minimaal budget. Daarom krijgt zijn vriendin Isabella Rossellini de hoofdrol. Als Lynch de beoogde soundtrack voor de thriller niet kan betalen – Song to the Siren van Tim Buckley – moet Badalamenti maar iets vergelijkbaars bedenken en Rossellini leren zingen. Die kan veel, maar niet zingen.
The B-52’s: het is alsof je bij The Beatles zingt.
Badalamenti’s vriendin Julee ziet een gouden kans – ‘Ik werkte toen tussen opdrachten in als serveerster’. Zij zingt de titelsong van Blue Velvet – Mysteries of Love, tekst Lynch, muziek Badalamenti – romantisch, etherisch in. Tussen Lynch, die er zelf trompet op speelt, de halve Siciliaan en Julee Cruise groeit een duurzame entente. Zo staat zij in 1989 samen met Lynch-coryfeeën Laura Dern en Nicolas Cage in diens avant-gardetheater Industrial Symphony No 1. En met zijn drietjes maken ze de eerste lp van Cruise (Floating into the Night) met het zowel esoterische als onheilspellende Falling, een meesterwerkje. In een instrumentale versie wordt het de tune van Twin Peaks, de grensverleggende tv-serie van David Lynch. De hit Falling – in 1991 goed voor een Grammy – en soundtrack van Twin Peaks waar het muziekblad Rolling Stone zo lyrisch over doet, betekenen haar doorbraak. Ze vertolkt in de TwinPeaks-series en de films die Lunch daaruit distilleert ook een zangeres in de bar Roadhouse, niet meteen een huis van fijne smaak.
In de jaren negentig last Cruise even een stop in – door haar ziekte, zo blijkt later – maar ze werkt ook met cineast Wim Wenders, maakt met Lynch (‘ik ben zijn kleine zusje’) en Badalamenti haar tweede lp, gaat op tournee met een eigen band en omdat ze hoorn, trompet, synthesizer, piano, drums en basgitaar speelt, krijgt ze studiowerk bij de vleet. Maar vooral: Cruise trekt jaren de wereld rond met de rockgroep The B-52’s, waar ze de vertrokken leadzangeres vervangt. ‘Het is alsof je bij The Beatles zingt’, zegt ze tegen haar man. En later: ‘Dit waren de gelukkigste tijden van mijn leven.’
Ze brengt – nu zonder haar twee kompanen – in de jaren nul nog eens twee lp’s uit en schittert in The Radiant, een musical over Keith Haring, waarin ze Andy Warhol belichaamt, Harings moeder, een gekke verpleegster en een criticus. De krant The Times vraagt welke rol de moeilijkste is en Cruise riposteert: ‘Geen. Alleen het wisselen van de kostuums valt niet mee, ik ben de oudste van de bende.’
Oude botten
Stilaan wordt duidelijk dat er met haar meer aan de hand moet zijn. Maar haar privéleven schermt Cruise af. Zo weet bijna geen kip dat ze in 1986 trouwde met Edward Grinnan, een tot het katholicisme bekeerde ex-alcoholicus, auteur en later directeur van Guidepost, een maandblad van en voor gelovigen van diverse pluimage. De flamboyante Julee – ook niet vrij van de zonden Gods en sporadisch aan de drank en sterker spul – leunt qua spiritualiteit meer bij Gerard Reve aan: ‘God mag dan wel niet bestaan, dat is geen reden om niet in hem te geloven.’
In 2018 maakt Cruise bekend aan SLE te lijden. ‘Op mijn 33e had ik de botten van een 85-jarige. Ik neem megadosissen ontstekingsremmers. Ik krijg daardoor leverkanker voor ik sterf aan nierfalen door mijn lupus. Beide zijn klote maar ik zie er toch nog goed uit.’ Julee trekt zich geleidelijk terug en kampt met depressies. Tot haar man meldt dat ze gestorven is ‘on her own terms’. En sereen voegt Grinnan, die toch een beetje een pilaarbijter lijkt, eraan toe met die euthanasie ‘helemaal te kunnen leven’.
