Verschillende rechtbanken leggen de nieuwe wet op de aanstelling van deskundigen, die sinds 3 september geldt, gewoon naast zich neer.

De opzet was nobel: om de gerechtelijke achterstand in burgerlijke zaken weg te werken, wou Justitie tijdens de vorige regering een grootscheepse hervorming doorvoeren. Haar analyse was dat bepaalde zaken al te lang aansleepten, onder meer omdat er voor technische aspecten deskundigen werden aangesteld, die de zaken soms vertraagden. Er werd zwaar gediscussieerd, er werden zeven wetsvoorstellen ingediend, en uiteindelijk werd de wetswijziging met betrekking tot het deskundigenonderzoek (wet van 12 april 2007) pas op 22 september in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Dat is tien dagen voor de ingang van het nieuwe gerechtelijke jaar.

Gerechtsdeskundigen vrezen voor een grote chaos. ‘De rechtbanken zijn niet voorbereid’, vreest arts en gerechtsdeskundige Luc Engels. ‘Bovendien lijken sommige rechtbanken de wet gewoon naast zich neer te leggen’, aldus advocaat Hugo Lamon, die werkt aan een publicatie over het onderzoek door gerechtsdeskundigen. ‘Voor veel zaken die in juni werden gepleit, is de uitspraak gepland in september. Voor die gevallen moet de nieuwe wet worden toegepast, maar de rechtbanken zijn er niet klaar voor.’

De nieuwe wet tracht nochtans een aantal problemen op te lossen. Lamon: ‘Vroeger waren er problemen met de duur van het onderzoek en met de kostprijs ervan, die al eens de pan uit swingde. Deskundigen kunnen die niet langer zelf bepalen.’ Deskundigen worden ook niet langer vooraf betaald voor hun prestaties. ‘Het risico bestaat dat bekwame deskundigen zullen afhaken, omdat ze te lang op hun geld moeten wachten. Bovendien blijft het echte probleem onaangeroerd: er is nog steeds geen toezicht op de bekwaamheidsvereisten van de deskundigen. Iedereen die over de juiste connecties beschikt, kan zich vandaag als deskundige aanbieden.’

En de wet telt nog meer ongerijmdheden. De rechter, die in principe een beroep doet op een deskundige omdat hij het probleem niet zélf kan inschatten, moet nu bepalen wat de prijs en de duur van het deskundigenonderzoek moeten zijn. Hij moet de eerste vergadering installeren, en als hij dat wil kan hij in contact treden met de deskundige via de moderne communicatiemiddelen. Lamon: ‘Maar welke rechtbank beschikt er over een internetaansluiting? De groots aangekondigde hervorming om alles sneller en goedkoper te laten verlopen, lijkt geen succes.’

Ingrid Van Daele