Zeno X viert zijn veertigjarige bestaan met een reeks tentoonstellingen in de galerie op het Antwerpse Zuid, waar het allemaal begon. In The Nineties presenteert Frank Demaegd kunstenaars die zich in de loop van de jaren negentig bij zijn galerie vervoegden. Het gaat om grote namen: Luc Tuymans, Marlene Dumas, Dirk Braeckman, Christophe Yvoré, Anton Corbijn, Johannes Kahrs en Mark Manders.
Ouder werk wordt geconfronteerd met recente creaties. Zo worden van fotograaf Anton Corbijn twee haarscherpe schrijversportretten van William S. Burroughs (naast een schietschijf en een venster ) en Allen Ginsberg (starend uit het raam) uitgespeeld tegen een recent afgedrukte, monumentale naaktfoto van Naomi Campbell, die haar hoge hak vastgespt terwijl ze voorovergebogen in een open raam staat. Drie keer een raam, drie keer anders.
De meest in het oog springende bijdrage is die van Luc Tuymans. Het kleurrijke schilderijtje The Cry (1989) wordt geconfronteerd met een groot drieluik Dolls (2022). Tuymans toonde The Cry in zijn eerste Zeno X-tentoonstelling in 1990. Het maakt deel uit van een zevendelige reeks Hopperiaanse werkjes die vrolijke kleuren aan dreiging koppelen, terwijl Tuymans geraffineerde filmtechnieken gebruikt om met een miniatuurwereld een illusie van werkelijkheid te creëren.
In het recente Dolls is kleur gereduceerd tot zwart, grijs en paars. Voor dit drieluik grijpt Tuymans terug op de reeks Käthe Grüsse, die hij in 1990 maakte op basis van de beroemde Duitse poppen van Käthe Kruse. In 2022 vervormt Tuymans de poppengezichten tot dodenmaskers. Alle leven is weggetrokken uit de gezichten van de speelgoedpoppen, die door de Duitse fabrikant zo levensecht mogelijk worden gemaakt en waarvoor zelfs echt mensenhaar wordt gebruikt. Dit is Tuymans’ Schreeuw: hologige, vervormde, treurende, vlakke gezichten, die eerder beelden lijken uit horrorfilms of oorlogsgebied. Tuymans op zijn spaarzaamst. Dodelijk efficiënt.
40 years Zeno X – The nineties, tot 07/05 in Zeno X Gallery, Antwerpen-Zuid.
