Twintig jaar bestaat De Mens ondertussen en het is nog net zo’n jongensclub als in de begindagen. Zanger Frank Vander linden over verleiden met muziek, mannen aan de haard? en het sexappeal van Isolde Lasoen.

NAAM: Frank Vander linden (50) FUNCTIE: Zanger, muzikant, songschrijver BURGERLIJKE STAAT: Gehuwd, vader van een zoon

‘We kunnen in mijn werkhok gaan zitten, maar mijn vrouw beweert dat het daar naar man ruikt.’ We wagen het er toch maar op en trekken naar de hoogste verdieping van Frank Vander lindens huis in Schaarbeek. Zo stil mogelijk, want de zanger heeft John, zijn zoontje van anderhalf, net in bed gelegd. ‘Leuk dat jullie bij mij aankloppen in de hoop op een beetje wijsheid’, zegt hij. ‘Maar het is een totaal bezopen idee dat zangers slimmer zouden zijn dan de rest van de wereld. Al is het natuurlijk wel belangrijk dat de mensen dat blijven geloven.’

Het is een jubileumjaar voor Vander linden: zijn band, De Mens, bestaat twintig jaar en zelf is hij net vijftig geworden. ‘Misschien geen slecht moment om de balans op te maken over mijn relatie met vrouwen’, grijnst hij. ‘Mijn leven lang heb ik me aangetrokken gevoeld tot vrouwen die het mij niet gemakkelijk maken. Ik ben nogal een twijfelaar en nog aan de trage kant ook, en dus heb ik iemand nodig die mij corrigeert. Iemand die zegt: Die broek zou ik vandaag toch echt niet aandoen. Twee keer heb ik van een vrouw gehouden die alles wat ik deed fantastisch vond en twee keer ben ik weggelopen.’ Dan geeft zijn huidige vrouw, regisseur Kat Steppe, hem wel meer weerwerk. En dat vindt hij prima zo.

Ter voorbereiding van ons interview heeft Vander linden de vorige afleveringen van VrouwenMaat doorgenomen, en van één ervan keek hij wel heel erg op. ‘Heeft Gert Verhulst dat echt allemaal gezegd? Dat vrouwen thuis moeten blijven om voor de kinderen te zorgen? Dat is zo out of this world’, zegt hij. ‘Al is het wel verfrissend dat hij zoiets durft te beweren. Of wilde hij alleen maar provoceren? Want geef toe: als iemand als Gert Verhulst een vrouw wil die alleen maar wast en kookt, dan kan hij die toch gewoon kopen?’ (lacht)

U hebt het niet zo voor de vrouw aan de haard?

Frank Vander linden: Van mij mag iedereen aan de haard blijven. Man of vrouw. Ik ben nogal een voorstander van de ideeën van Tom Hodgkinson, de schrijver van How to Be Idle: minder werken, minder verdienen, minder consumeren. Maar dat kan alleen als je alle regels laat varen over wat een man hoort te doen en wat de taken van een vrouw zijn. Onze zoon gaat bijvoorbeeld niet naar de crèche, en het afgelopen jaar heb ik me heel veel met hem beziggehouden. Ik werkte toen niet zoveel en mijn vrouw net wel. Voor mij is zoiets heel normaal, maar sommigen van mijn vrienden vonden het toch een beetje raar. ‘Ik ben nooit met onze baby alleen geweest’, zeiden die dan.

Volgens Gert Verhulst loopt het fout met kinderen als hun moeder niet thuis in de soep staat roeren als ze van school komen.

Vander linden: Bullshit. De wereld gaat naar de haaien, ja. Maar dat komt niet zozeer doordat vrouwen te weinig vrouw zijn tegenover hun kinderen, maar wel omdat mannen te weinig man zijn en zich te weinig met zonen bezighouden. Jongens hebben mannen in hun leven nodig om hun agressie in goede banen te leiden. Zelf worstel ik nu soms al met mijn zoon, en dat vindt hij fantastisch.

Hoe is het ondertussen met de vrouwenemancipatie in de muziekwereld gesteld? Het is toch opvallend dat er wel veel succesvolle zangeressen zijn maar amper bekende muzikantes?

Vander linden: Dat is aan het veranderen. Kijk maar naar de miljoenen filmpjes op YouTube van kinderen die op hun twaalfde al heel juist zingen of prachtig piano of gitaar spelen. Ongeveer de helft van hen zijn meisjes. Over een paar jaar zullen er in de muziek dan ook veel meer vrouwelijke rolmodellen zijn, en dan komt er vanzelf wel een generatie aan met evenveel mannen als vrouwen. Al vind ik dat nu ook weer geen verplichte evolutie, want in de muziek maak ik eigenlijk geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. Totaal niet zelfs.

Waarom bestaat De Mens dan alleen uit mannen?

Vander linden: Omdat wij van een vorige generatie zijn. (lacht) Er heeft eigenlijk nooit een geschikte muzikante ons pad gekruist. Ooit hebben we een auditie georganiseerd om een drummer te vinden, en daar kwamen 36 mensen op af. Allemaal mannen.

Had de muziek van De Mens anders geklonken met een vrouw in de band?

Vander linden: Dat weet ik niet. Onze muziek is redelijk mannelijk en bij momenten zelfs wat agressief en nijdig – al zijn dat ook kenmerken die vrouwen kunnen hebben. (denkt lang na) Voor mij is dat een moeilijke vraag omdat ik niet het gevoel heb dat De Mens mijn groep is, maar wel die van onze bassist, Michel De Coster. En dat is een supermannelijke man: een macho, een zakenman, een triatleet en een heel mannelijke bassist. Speel ik muziek met iemand anders dan Michel, dan klinkt het vanzelf al wat vrouwelijker.

Hoe komt het dat er wel gepolijste meidengroepen bestaan maar zo goed als geen bands met uitsluitend muzikantes?

Vander linden: Omdat een groep met alleen meisjes vandaag nog altijd een statement is. Ook dat zal wel veranderen. Het zogenaamd vaststaande feit dat vrouwen onder elkaar niet zouden kunnen samenwerken, vind ik in elk geval zever. Mannen zijn vaak even nijdig en afgunstig. Een verhuizing met allemaal mannen is bijvoorbeeld ook geen toonbeeld van perfecte samenwerking: er is altijd wel iemand die het voortouw neemt en anderen die wat staan rond te draaien omdat ze de avond ervoor wat te veel hebben gedronken. Het is dus intellectueel oneerlijk om te beweren dat het altijd misloopt als vrouwen samenwerken.

Maar één vrouw in een verder mannelijke rockgroep opnemen, is toch om problemen vragen?

Vander linden: Dat hangt ervan af. Zangeres Tine Reymer is eens een tournee lang met ons meegegaan, en dat zorgde totaal niet voor spanningen. Waarschijnlijk omdat ze zich als een van de jongens gedroeg. Maar het is natuurlijk wel zo dat er meestal een seksueel aspect begint mee te spelen als je een vrouw in de groep haalt. De kans is nu eenmaal zeer klein dat ik verliefd wordt op Michel De Coster. Zeker na al die jaren. (lacht)

Wie zijn eigenlijk uw favoriete zangeressen?

Vander linden: Ik háát zangeressen. Bij wijze van spreken dan: ze raken me meestal veel minder dan zangers. Zo heb ik veel liever dat Otis Redding in mijn oor roept dan Aretha Franklin. Een verklaring heb ik daar niet voor. Ik hoop dat het een kwestie van smaak is en niet het bewijs dat ik een seksistisch zwijn ben. Misschien is het wel een jeugdtrauma: in de kleuterklas was ik ontzettend bang voor juffrouw Van Cutsem omdat ze altijd zo luid riep.

En zangeressen hebben de neiging om te luid te roepen?

Vander linden: Vaak wel. Zet bijvoorbeeld nooit drie of vier soulzangeressen samen op een podium, want dan blijven ze op het eind van elk nummer minutenlang tegen elkaar op vocaliseren. Dat is dan zogenaamd de vrouwelijke manier van zingen. Allemaal de schuld van zangeressen als Mariah Carrey en Whitney Houston. Dat soort opbod krijg je bij mannen trouwens ook wel als gitaristen samenspelen, want die willen dan ook allemaal een orgastische solo spelen.

U hebt niet alleen nummers geschreven voor De Mens maar bijvoorbeeld ook voor Yasmine en Eva De Roovere. Maakt het uit of een tekst voor een man of een vrouw bestemd is?

Vander linden: Eigenlijk niet. Als het nummer voor een zangeres is, schrijf ik ‘hij’ in plaats van ‘zij’. Dat is alles. Ik schrijf ook niet echt op bestelling, want ik heb ondertussen ingezien dat ik dat niet zo goed kan.

Bestaat er dan geen typische vrouwenmuziek naar analogie met de chicklit en chick flicks?

Vander linden: Goeie vraag. (denkt na) Ik denk niet dat er vandaag muziek wordt gemaakt die heel bewust op vrouwen is gericht. Al zijn er natuurlijk wel zangeressen, zoals Adèle, die een heel groot vrouwelijk publiek hebben. Dat zal wel met herkenbaarheid te maken hebben: Adèle is een heel gewoon meisje.

Klopt de boutade dat jongens in de eerste plaats een groepje beginnen om aan een lief te raken?

Vander linden: In mijn geval wel, ja. Waarom zingen de vogeltjes? Om een partner te vinden, natuurlijk. Eigenlijk doen wij hetzelfde: fluiten om te neuken. Alleen ligt er bij ons een laagje beschaving overheen. Iedereen vindt het ook normaal dat rockmuzikanten, van Mick Jagger tot The Black Box Revelation, in een strakke broek met hun kont staan te draaien. Vrouwen doen dat toch ook? Als Isolde Lasoen op haar mooist op een podium zit te drummen, heeft dat toch ook met seksualiteit te maken?

Begrijpt u die universele aantrekkingskracht van al wie op een podium staat?

Vander linden: Mensen worden gewoon verliefd op een droom en dus ook op wie hen mee kan nemen naar die droom. Of dat nu een muzikant, een racepiloot of een voetballer is. Nu vraag ik me af of ik me al tot een vrouw aangetrokken heb gevoeld louter omdat ze op een podium stond. Ik denk het niet.

Staan er nog altijd jonge meisjes op de eerste rij tijdens jullie concerten?

Vander linden: Samen met hun moeders, hè. (lacht) Dat is echt wel een cadeau als je al twintig jaar bezig bent. Onlangs speelden we bijvoorbeeld op Rock Zottegem, en vooraan stonden allemaal achttienjarigen, die dus nog niet geboren waren toen De Mens werd opgericht. Maar die komen natuurlijk niet om met mij naar bed te gaan. Dat zou totaal absurd zijn.

De groupies hebben ondertussen afgehaakt?

Vander linden: Als ik aan een groupie denk, zie ik altijd een vrouw in een luipaardbroek met big hair voor me. Die kom je hier bij ons niet vaak tegen. Ach, er is natuurlijk altijd wel vrouwelijke aandacht en dat vind ik ook zeer aangenaam. Op de een of andere manier moet je altijd het gevoel kunnen houden dat je met je muziek aan het verleiden bent, en dat is minder evident als je een vrouw en een kind hebt. Hoe dan ook moet je tijdens een concert je – in mijn geval wel heel spreekwoordelijke – vederbos tentoonstellen, en dan is het natuurlijk leuk om een vriendelijke glimlach terug te krijgen.

Stoort u zich aan de manier waarop vrouwen vaak worden afgeschilderd in rapteksten en -videoclips?

Vander linden: Dat ze de hele tijd bitch roepen en zo? Dat is een woord dat ook vrouwen tegenwoordig gebruiken, dus zal het wel oké zijn zeker. Die dingen zijn gewoon verweven met de hiphopcultuur; ik stoor me daar niet erg aan. Tenzij het klopt dat die beeldvorming invloed heeft op het sluipende seksisme dat we onder meer hier in Brussel zien, natuurlijk. Het is tegenwoordig geen uitzondering meer dat een vrouw al hoer wordt genoemd als ze gewoon gekleed over straat loopt om boodschappen te doen. Mijn eigen vrouw zal dat ook wel al hebben meegemaakt. Maar wat doe je eraan? Ik vind het wel leuk dat er in de winkel verderop een affiche hangt met de woorden ‘ Schaerbeek contre le machisme’. Maar zou dat veel helpen?

U schrijft vaak teksten over de relatie tussen mannen en vrouwen. Is het niet moeilijk om daarbij niet de hele tijd in clichés te vervallen?

Vander linden: Eén keer heb ik dat bewust gedaan in het nummer Ik wil een vrouw zijn. Die tekst is echt een opeenstapeling van clichés. Maar de waarheid is dat ik niets van vrouwen snap. En eigenlijk ook niet van mannen, want die kunnen je ook ontgoochelen of onbegrijpelijk reageren. Alleen is er minder lichtgeraaktheid tussen mannen. Mijn vrienden mogen de grofste dingen tegen me zeggen: ik kan daarmee lachen. Maar als mijn vrouw nog maar een tikje uitdeelt, ben ik daar al niet goed van.

Hoe komt dat?

Vander linden: Omdat ik seks wil hebben, natuurlijk. Als mijn beste vriend kritiek geeft op mijn rijstijl denk ik geen moment dat hij eigenlijk bedoelt dat ik niet goed ben in bed. Maar als mijn vrouw zoiets zegt, denk ik dat wel.

Dan kan het geen gemakkelijke samenwerking zijn als u muziek schrijft of interviews afneemt voor haar documentaires.

Vander linden: Dat is inderdaad altijd zeer stormachtig, maar zo is onze hele relatie nu eenmaal. Als ik aan een film van haar meewerk, onderwerp ik me volledig aan haar. Dat is de enige manier om de samenwerking te doen slagen, want zij is natuurlijk wel de regisseur. Het is ook best fijn om eens niet de baas te hoeven zijn, want meestal ben ik de groepsleider.

En wat gebeurt er als ze uw bijdrage niet goed vindt?

Vander linden: Woede. Tranen soms. Maar uiteindelijk komt het allemaal weer goed. De allervervelendste eigenschap van mijn vrouw is dat ze altijd gelijk heeft. Vreselijk is dat, monsterlijk. (lacht) Onze samenwerking is dus niet gemakkelijk, maar het resultaat is vaak beter als er ruzie bij komt kijken: dan kom je sneller tot de essentie.

Mijn vrouw heeft trouwens ook een keertje meegezongen op een cd van De Mens. Dat was ook leuk. Al heb ik het goed moeten uitleggen aan de rest van de band, want als je je vrouw meebrengt, valt de naam Yoko Ono natuurlijk al snel. De relaties binnen een rockgroep zijn zo al complex, als de vrouwen zich er ook nog mee gaan bemoeien…

Over tien, vijftien jaar zal uw zoon met zijn eerste lief komen aanzetten. Welke raad zult u hem dan geven?

Vander linden: Om vooral niet bang te zijn. Zelf was ik altijd veel te bang. Met vrouwen. Met alles, eigenlijk. Dat zal me zeker een paar liedjes hebben opgeleverd, maar uiteindelijk was het toch vooral tijdverlies. Daarom zal ik mijn zoon later de raad geven om overal vroeg mee te beginnen. Ook met zijn man-zijn. Ik kan alleen hopen dat hij zal luisteren. Zeker ben ik daar niet van, want op het vlak van ouder-kindrelaties behoor ik tot een experimentele generatie. In mijn jeugd zaten vaders in een hoek van de kamer de krant te lezen, en af en toe benijd ik dat wel. Een schrijver uit de tijd van Hubert Lampo zat een hele dag lang in zijn werkkamer te schrijven en mocht absoluut niet gestoord worden. Al mijn artistieke uitingen zijn letterlijk tussen de soep en de patatten ontstaan. Misschien ben ik daardoor wel een completere man. Zij het soms tegen mijn zin. (lacht)

DOOR ANN PEUTEMAN EN HAN RENARD / FOTO’S LIES WILLAERT

‘Het is intellectueel oneerlijk om te beweren dat het altijd misloopt als vrouwen samenwerken.’

‘Zelf was ik altijd veel te bang. Met vrouwen. Met alles, eigenlijk.’