Na een arrest van het Franse Hof van Cassatie vorige week in de zaak-HSBC komt het hele fraudeonderzoek ook in België mogelijk op losse schroeven te staan.

Of de Belgische fiscus dat nu wil of niet, hij zal hoe dan ook rekening moeten houden met het arrest van het Franse Hof van Cassatie over het gebruik van gegevens van de bank HSBC. Dat hof oordeelde vorige week dat de Franse fiscus de HSBC-gegevens niet had mogen gebruiken om fiscale huiszoekingen uit te voeren bij fraudeverdachten. De reden: de gegevens zijn gestolen.

Even alles op een rijtje. Bij een huiszoeking bij de Frans-Italiaanse informaticus Hervé Falciani in januari 2009 vonden de Fransen gegevens van de private bank HSBC in Genève. In 2006 en 2007 had Falciani de bankgegevens gestolen. Honderden Belgische belastingplichtigen, onder wie tal van Antwerpse diamantairs, bleken er geheime rekeningen te hebben. In juli 2010 kreeg de Belgische Bijzondere Belastinginspectie (BBI) de gegevens van de Franse overheid.

Met de uitspraak van het Franse Hof van Cassatie rijst nu de vraag of de fiscus zijn onderzoek wel zal kunnen voortzetten. De fiscale topadvocaat Thierry Afschrift liet er vorige week in De Tijd alvast weinig twijfel over bestaan. ‘De Franse fiscus blijkt de gegevens illegaal te hebben gebruikt. Dat betekent dat ook de communicatie van de HSBC-data door de Franse fiscus aan de Belgische fiscus illegaal was. En dus kan de Belgische fiscus de gegevens niet legaal gebruiken.’

Toch is er discussie mogelijk. In Frankrijk wordt naar verluidt gewerkt aan een voorstel tot wetswijziging. Dat zou ervoor moeten zorgen dat de zaak in Frankrijk binnen een bepaald kader toch kan worden voortgezet. Bij de Fransen is er daardoor nog niets verloren – en dus ook niet bij ons.

Bovendien geldt in België de zogenaamde Antigoonrechtspraak van 2003. Op basis van die rechtspraak moet de rechter zelf afwegen of bewijzen die als het ware ‘besmet’ zijn wel als nietig moeten worden beschouwd. Goed nieuws voor de HSBC-zaak: de Antigoonrechtspraak die aanvankelijk enkel voor strafzaken van toepassing was, lijkt ook meer en meer door te sijpelen naar het fiscaal recht.

En daar houdt het niet op. In de zaak-KB Lux heeft de Nederlandse Hoge Raad de gegevens die ze van België kreeg en die bij ons nietig waren, toch rechtsgeldig verklaard. Nederland kreeg de gegevens immers op een rechtmatige manier en wilde zich niet met de Belgische problemen inlaten. België zou hetzelfde kunnen doen voor de HSBC-zaak en de Franse problemen laten voor wat ze zijn. Maar dat is dan weer in tegenspraak met de wettelijke voorwaarde waaronder België de gegevens van Frankrijk gekregen heeft: om ze te gebruiken in dezelfde omstandigheden als in Frankrijk.

Betekent dat alles dat ook het Belgische strafonderzoek naar de HSBC-fraude bij het Antwerpse parket in gevaar komt? Misschien. Hoewel, blijkbaar zijn er contacten tussen het Antwerpse parket en Parijs, dat de gegevens altijd rechtstreeks aan België kan bezorgen om procedurefouten te omzeilen. Mocht de fiscus zich dus vastrijden, dan kan het parket alvast vooruit. Zo lijkt het toch, voorlopig.

Ingrid Van Daele