Paars-groen zal nog veel puzzelwerk vergen, maar de wil om te slagen, is groot.

De VLD is voor de auto, de Groenen zijn voor ’t groen. De liberalen zijn voor de economie, de Groenen tegen. Het zijn twee “historisch gegroeide karikaturen” die Agalev dezer dagen met klem wil weerleggen. Het zou kunnen dat ze zich in hun enthousiasme en/of wil om mee te regeren laten meeslepen, maar toch: de Groenen zijn gecharmeerd van de politieke stijlbreuk die nu al zichtbaar is in de formatiegesprekken.

Al twee weken lijkt dat enthousiasme de grootste motor van paars-groen in wording. Zowel in de Vlaamse nota van Guy Verhofstadt (VLD), “Een nieuw project voor Vlaanderen”, als in het federale informatieverslag van zijn collega Louis Michel (PRL), wordt kwistig omgesprongen met begrippen als “de kwaliteit van het leven”, “trendbreuk” en “meer democratie”. Het houdt de onderhandelaars gaande. Met relatief gemak vinden de partijen elkaar als het gaat over bestuurlijke en democratische vernieuwing of het “herstel van het vertrouwen in de staat”, zoals het in Michels tekst heet.

Dankzij dat NPC-enthousiasme worden discussies over iets oudere breuklijnen (sociaal-economisch en communautair) nog even uitgesteld. Dat is tot nader order het unieke van deze regeringsvorming. Want objectief gezien zijn de verschillen tussen de programma’s van de partijen die vandaag een regering proberen te vormen groter dan bij welke regeringsvorming in het verleden ook. Er zou kwistig met bananenschillen kunnen worden gestrooid.

Jos Geysels, politiek secretaris van Agalev, somde maandag jongstleden op wat de Groenen tot dan toe misten in de Vlaamse en federale gesprekken. Op het eerste gezicht zowat alles wat de bestaansreden van Agalev kan rechtvaardigen: knelpunten op ruimtelijke ordening (woonuitbreidingsgebieden, afbraakpolitiek, Doel), geen woord over de financiering van het milieubeleid, over afvalverbranding, over energie, wel veel over lasten maar dan “eerder tegen vermogensbelasting en weinig over groene fiscaliteit”. En toch beoordeelt Agalev de gesprekken globaal positief.

Hetzelfde doet zich voor bij de Volksunie. De belofte van Verhofstadt dat de VU als “geprivilegieerde partner” zal worden betrokken bij de federale gesprekken over een staatshervorming, volstond om Patrik Vankrunkelsven te bedaren. Zelfs al zal Verhofstadt daarbij niet de resoluties van het Vlaams parlement als leidraad gebruiken, maar wel het lijvige senaatsrapport dat bij publicatie enkele maanden geleden nauwelijks aandacht kreeg in Vlaanderen wegens te “minimalistisch”.

Verhofstadt heeft de VU kunnen geruststellen met de hoogst subjectieve interpretatie dat het afwijzingsfront bij de Franstaligen “rationeel” voorbij is en dat Michel, Philippe Busquin (PS) en Jacky Morael (Ecolo) hooguit nog “politiek-psychologisch” wat meer tijd nodig hebben. Er is een creatieve formule nodig en dat wordt een senaatscommissie. In “normale” tijden, voor 13 juni, hadden VU’ers daar een lelijk Vlaams woord voor: ” encommissionering“.

VEILIGE LANDING

Kortom, er zijn bij deze regeringsvorming onwaarschijnlijk veel angels, maar ook de wil om te slagen, is ontzettend groot. Het is de meest experimentele en daarom ook de delicaatste formatie die dit land ooit gekend heeft. Ze speelt zich bizar genoeg af in omstandigheden die – alweer – in “normale” tijden de Wetstraat zouden nopen tot een slagvaardig crisismanagement. Dit land beleeft een economische crisis om u tegen te zeggen. Als de kiezer op 13 juni iets minder creatief was geweest, hadden we vandaag wellicht al een noodkabinet dat à la manière de Dehaene buizen aan het lassen en lekken aan het dichten was. Verhofstadt begon gisteren pas met het ontwerp van een toekomstig regeerakkoord.

Elke dag wordt Verhofstadts werk moeilijker, omdat de financiële marge voor de beloofde “kwaliteit van het leven” slinkt. Het verscherpte de afgelopen dagen al de waakzaamheid van de Groenen, bij monde van Magda Aelvoet. Ook de SP ziet de druk vergroten om zijn “kiescontract” uit te dunnen. Toch werd ook op de Keizerslaan eergisteren nog altijd hoog ingezet op een veilige landing van paars.

Verhofstadt wil zich niet laten kortwieken. Niet door de dioxine, maar evenmin door de achterban. Elk van de partijen die vandaag om de tafel zitten, heeft in eigen huis een niet geringe fractie die het huidige experiment hoogst kritisch volgt. Maar omdat alles nog nieuw is, kunnen de onderhandelaars hun oefeningen in creatief denken vooralsnog voortzetten.

Wat Verhofstadt zelf betreft, hij heeft sinds enkele dagen de garantie dat de Franstaligen geen enkel bezwaar maken tegen zijn toekomstig premierschap. Vanzelfsprekend was dat niet, zelfs niet onder liberalen. Anders dan de vrolijke kiekjes van de dinerende kopstukken deden vermoeden, heerste er vorige week in de entourage van de premier in spe zelfs nog wantrouwen omtrent Michels persoonlijke agenda.

Filip Rogiers

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content